PGS.TS Đặng Văn Thanh
Cần thiết phải đổi mới BCKT
Với chức năng kiểm tra, đánh giá, xác nhận tính đúng đắn, khách quan, trung thực, tin cậy của thông tin về tài chính nhà nước, ngân quỹ và NSNN, đánh giá tính tuân thủ luật pháp, kinh tế, hiệu quả, hiệu lực trong việc quản lý và sử dụng tài chính, tài sản công, KTNN Việt Nam đã góp phần nâng cao thực quyền cho các cơ quan dân cử và lành mạnh hóa nền tài chính quốc gia. Vấn đề có giá trị và ý nghĩa quan trọng là kết quả kiểm toán đã cung cấp thông tin tin cậy, kịp thời cho Quốc hội, Chính phủ, HĐND và UBND các cấp, phục vụ các quyết định chính sách và điều hành, quản lý tài chính, ngân quỹ nhà nước, tài sản công, đặc biệt là trong các quyết định về dự toán ngân sách hằng năm, các phương án phân bổ nguồn lực, phân bổ NSNN, phê chuẩn quyết toán NSNN, ngân sách địa phương.
Đồng thời, BCKT là căn cứ giúp các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị, tổ chức xem xét, đúc rút kinh nghiệm và đưa ra các biện pháp quản lý, chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật trong quản lý, sử dụng tài sản, ngân quỹ nhà nước đúng mục đích, có hiệu quả và tiết kiệm, chống lãng phí và gian dối.
KTNN đã khẳng định vai trò, vị thế trong hệ thống các cơ quan kiểm tra của Nhà nước, một định chế của Nhà nước pháp quyền Việt Nam, hoạt động kiểm toán của KTNN có tính độc lập và được pháp luật đảm bảo tính độc lập, chỉ tuân thủ pháp luật. Vì thế, hơn lúc nào hết, KTNN phải trở thành công cụ hữu hiệu để thực hiện quyền lực của nhân dân bằng kiểm kê, kiểm soát nền tài chính quốc gia. Ý kiến của KTNN đảm bảo sự tin cậy của các thông tin tài chính, ngân sách trình ra Quốc hội, HĐND.
Vì vậy, BCKT nói chung, Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm của KTNN nói riêng cần phải được quan tâm đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ tốt nhất kỳ vọng của nhân dân và trước hết là phục vụ thực hiện các chức năng của cơ quan và đại biểu dân cử (Quốc hội, HĐND).
Triển khai đồng bộcác giải pháp
Để đổi mới và nâng cao tính hữu ích của BCKT, đáp ứng yêu cầu cũng như kỳ vọng của Quốc hội, KTNN cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp: Thống nhất về nhận thức và nhận thức đúng, đầy đủ, nâng cao nhận thức về chức năng và giá trị của BCKT của KTNN, đặc biệt là Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm của KTNN; đổi mới nội dung Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm của KTNN.
Với tinh thần phục vụ vô điều kiện các yêu cầu của cơ quan dân cử và đại biểu dân cử, BCKT phải được lập và trình bày sao cho các đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND có thể tiếp cận và sử dụng một cách có hiệu quả trong quá trình thực hiện chức năng lập pháp và giám sát.
Ngoài ra, BCKT là một trong những căn cứ quan trọng để Quốc hội, Chính phủ, cơ quan tư pháp và các cơ quan khác của Nhà nước sử dụng trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình. BCKT cần được trình bày một cách tổng quát về tình hình tài chính nhà nước, NSNN, cần có những phân tích và so sánh cần thiết để nhân dân, đại biểu Quốc hội, HĐND thấy được xu hướng, triển vọng của nền tài chính quốc gia, cũng như tình hình chấp hành kỷ cương, kỷ luật, năng lực quản lý tài chính của các cơ quan nhà nước, các tổ chức, đơn vị trong nền kinh tế.
Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm của KTNN cần được gia tăng giá trị pháp lý. Cơ quan hoặc người có thẩm quyền sử dụng kết luận kiểm toán quyết định chấp nhận kết luận kiểm toán của KTNN và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình.
KTNN cần đổi mới quy trình tổng hợp kết quả kiểm toán và đề cao trách nhiệm của KTNN đối với BCKT. Cần có sự thống nhất cao trong cách trình bày các BCKT cũng như sự tin cậy của các phát hiện, kiến nghị. Đổi mới phương thức công khai kết quả kiểm toán, trước hết công khai với Quốc hội, sau đó là công khai với nhân dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.
Kiểm toán là hoạt động đem lại niềm tin cho những người quan tâm đến tình hình tài chính của đất nước. BCKT của KTNN là sản phẩm của hoạt động kiểm toán, là biện pháp đảm bảo và thể hiện chất lượng công việc kiểm toán đã tiến hành. Do vậy, BCKT cần thực sự hữu ích cho các đại biểu Quốc hội, HĐND có căn cứ hình thành ý kiến và quyết định về những vấn đề quan trọng của đất nước, trước hết là những quyết định về tài chính nhà nước, NSNN.
Với chức năng kiểm tra, đánh giá, xác nhận tính đúng đắn, khách quan, trung thực, tin cậy của thông tin về tài chính nhà nước, ngân quỹ và NSNN, đánh giá tính tuân thủ luật pháp, kinh tế, hiệu quả, hiệu lực trong việc quản lý và sử dụng tài chính, tài sản công, KTNN Việt Nam đã góp phần nâng cao thực quyền cho các cơ quan dân cử và lành mạnh hóa nền tài chính quốc gia. Vấn đề có giá trị và ý nghĩa quan trọng là kết quả kiểm toán đã cung cấp thông tin tin cậy, kịp thời cho Quốc hội, Chính phủ, HĐND và UBND các cấp, phục vụ các quyết định chính sách và điều hành, quản lý tài chính, ngân quỹ nhà nước, tài sản công, đặc biệt là trong các quyết định về dự toán ngân sách hằng năm, các phương án phân bổ nguồn lực, phân bổ NSNN, phê chuẩn quyết toán NSNN, ngân sách địa phương.
Đồng thời, BCKT là căn cứ giúp các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị, tổ chức xem xét, đúc rút kinh nghiệm và đưa ra các biện pháp quản lý, chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật trong quản lý, sử dụng tài sản, ngân quỹ nhà nước đúng mục đích, có hiệu quả và tiết kiệm, chống lãng phí và gian dối.
KTNN đã khẳng định vai trò, vị thế trong hệ thống các cơ quan kiểm tra của Nhà nước, một định chế của Nhà nước pháp quyền Việt Nam, hoạt động kiểm toán của KTNN có tính độc lập và được pháp luật đảm bảo tính độc lập, chỉ tuân thủ pháp luật. Vì thế, hơn lúc nào hết, KTNN phải trở thành công cụ hữu hiệu để thực hiện quyền lực của nhân dân bằng kiểm kê, kiểm soát nền tài chính quốc gia. Ý kiến của KTNN đảm bảo sự tin cậy của các thông tin tài chính, ngân sách trình ra Quốc hội, HĐND.
Vì vậy, BCKT nói chung, Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm của KTNN nói riêng cần phải được quan tâm đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ tốt nhất kỳ vọng của nhân dân và trước hết là phục vụ thực hiện các chức năng của cơ quan và đại biểu dân cử (Quốc hội, HĐND).
Triển khai đồng bộcác giải pháp
Để đổi mới và nâng cao tính hữu ích của BCKT, đáp ứng yêu cầu cũng như kỳ vọng của Quốc hội, KTNN cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp: Thống nhất về nhận thức và nhận thức đúng, đầy đủ, nâng cao nhận thức về chức năng và giá trị của BCKT của KTNN, đặc biệt là Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm của KTNN; đổi mới nội dung Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm của KTNN.
Với tinh thần phục vụ vô điều kiện các yêu cầu của cơ quan dân cử và đại biểu dân cử, BCKT phải được lập và trình bày sao cho các đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND có thể tiếp cận và sử dụng một cách có hiệu quả trong quá trình thực hiện chức năng lập pháp và giám sát.
Ngoài ra, BCKT là một trong những căn cứ quan trọng để Quốc hội, Chính phủ, cơ quan tư pháp và các cơ quan khác của Nhà nước sử dụng trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình. BCKT cần được trình bày một cách tổng quát về tình hình tài chính nhà nước, NSNN, cần có những phân tích và so sánh cần thiết để nhân dân, đại biểu Quốc hội, HĐND thấy được xu hướng, triển vọng của nền tài chính quốc gia, cũng như tình hình chấp hành kỷ cương, kỷ luật, năng lực quản lý tài chính của các cơ quan nhà nước, các tổ chức, đơn vị trong nền kinh tế.
Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm của KTNN cần được gia tăng giá trị pháp lý. Cơ quan hoặc người có thẩm quyền sử dụng kết luận kiểm toán quyết định chấp nhận kết luận kiểm toán của KTNN và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình.
KTNN cần đổi mới quy trình tổng hợp kết quả kiểm toán và đề cao trách nhiệm của KTNN đối với BCKT. Cần có sự thống nhất cao trong cách trình bày các BCKT cũng như sự tin cậy của các phát hiện, kiến nghị. Đổi mới phương thức công khai kết quả kiểm toán, trước hết công khai với Quốc hội, sau đó là công khai với nhân dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.
Kiểm toán là hoạt động đem lại niềm tin cho những người quan tâm đến tình hình tài chính của đất nước. BCKT của KTNN là sản phẩm của hoạt động kiểm toán, là biện pháp đảm bảo và thể hiện chất lượng công việc kiểm toán đã tiến hành. Do vậy, BCKT cần thực sự hữu ích cho các đại biểu Quốc hội, HĐND có căn cứ hình thành ý kiến và quyết định về những vấn đề quan trọng của đất nước, trước hết là những quyết định về tài chính nhà nước, NSNN.
PGS.TS ĐẶNG VĂN THANH - Chủ tịch Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam
