Nền kinh tế cải thiện tích cực song còn nhiều thách thức
Từ đầu năm đến nay, kinh tế Việt Nam phải đối diện với không ít khó khăn, thách thức: Chính sách thuế đối ứng từ Mỹ, xung đột địa chính trị kéo dài, hạn chế về năng suất lao động, trình độ công nghệ, cùng với tác động của thiên tai, dịch bệnh và biến đổi khí hậu. Đây đều là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới triển vọng tăng trưởng.
Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn giữ được sự vững vàng, vượt qua khó khăn để ghi nhận những kết quả khả quan. Theo số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính) và nhiều tổ chức nghiên cứu, tăng trưởng kinh tế hiện được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố. Cụ thể, cầu tiêu dùng nội địa phục hồi mạnh mẽ khi doanh số bán lẻ tăng 9,4% trong tám tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm trước. Đầu tư tư nhân và vốn FDI tiếp tục duy trì mức tăng khá, trong khi đầu tư công được đẩy mạnh. Xuất khẩu trong tám tháng đạt mức tăng 14,8% so với cùng kỳ năm trước.
Với vị thế tài khóa thuận lợi, Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp kích thích tăng trưởng thông qua cắt giảm thuế có trọng tâm, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và tăng chi tiêu xã hội cho các hộ gia đình thu nhập thấp. Sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa chính sách tài khóa và tiền tệ sẽ giúp hỗ trợ tăng trưởng. Bên cạnh đó, để duy trì đà tăng trưởng, các rủi ro mới xuất hiện và những hạn chế mang tính cấu trúc cần phải được xử lý một cách hiệu quả.
Ngân hàng Phát triển châu Á
Song song với đó, nhiều lĩnh vực, ngành nghề cũng cho thấy sự cải thiện rõ rệt, góp phần tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng. Với hàng loạt tín hiệu tích cực, các chuyên gia kỳ vọng Việt Nam có thể cán mốc tăng trưởng trên 8% trong năm nay. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, nền kinh tế vẫn phải tiếp tục vượt qua hàng loạt thách thức trong quý IV.
Theo báo cáo tháng 9/2025 của Ngân hàng Thế giới, điều kiện huy động tài chính toàn cầu tiếp tục bị siết chặt nhằm kiềm chế lạm phát tại các nền kinh tế phát triển, có thể dẫn tới nguy cơ dòng vốn ngoại rút khỏi Việt Nam và gây áp lực lên tỷ giá. Bên cạnh đó, nợ doanh nghiệp gia tăng và căng thẳng trong khu vực tài chính có nguy cơ trở nên trầm trọng hơn nếu chất lượng tài sản suy giảm.
Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) trong Báo cáo triển vọng kinh tế Việt Nam 2025-2026 cũng dự báo: Xuất khẩu sang Mỹ sẽ chậm lại sau giai đoạn “dồn toa” trước đó, cộng thêm mức thuế mới 20% có hiệu lực, có thể khiến các nhà sản xuất xuất khẩu phải trì hoãn hoặc thu hẹp kế hoạch. Dòng chảy thương mại cũng sẽ thay đổi khi doanh nghiệp tái cấu trúc chuỗi cung ứng và giá cả, kéo theo áp lực thuế quan đè nặng lên thương mại và đầu tư.
TS. Nguyễn Đức Kiên - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội - nhận định: Những tháng cuối năm, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sẽ đối mặt với thách thức kép, vừa do sức mua giảm tại các thị trường chủ lực, vừa do áp lực cạnh tranh gia tăng khi nhiều quốc gia tìm cách đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường thay thế Mỹ. Ông Kiên cùng nhiều chuyên gia nhấn mạnh, Việt Nam cần nỗ lực rất nhiều trong ba tháng cuối năm 2025 cũng như giai đoạn 2026-2030 để duy trì tốc độ tăng trưởng kỳ vọng.
Huy động tối đa các động lực tăng trưởng
Để “về đích” mục tiêu tăng trưởng, giải pháp then chốt là tiếp tục duy trì và phát huy các động lực truyền thống. Theo TS. Nguyễn Đức Kiên, tiêu dùng nội địa vẫn là động lực lớn nhất và cần được chú trọng thúc đẩy mạnh mẽ hơn.
Về đầu tư, TS. Nguyễn Anh Tuấn - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) - nhấn mạnh, bất kỳ sự suy giảm nào của khu vực FDI do tác động chính sách đều cần được xem xét thận trọng để không ảnh hưởng tới đóng góp quan trọng của khu vực này đối với tăng trưởng và môi trường đầu tư.
Ở góc độ chính sách vĩ mô, PGS,TS. Ngô Trí Long cho rằng, đầu tư công phải được giải ngân nhanh, đúng trọng tâm, nhằm tháo gỡ nút thắt hạ tầng và tạo hiệu ứng dẫn dắt vốn tư nhân. Đồng thời, cần có chính sách thị trường hỗ trợ xuất khẩu và tiêu dùng như: Giảm thuế giá trị gia tăng đưa trực tiếp vào giá bán, hoàn thuế nhanh, hạ chi phí logistics, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế. Đặc biệt, việc công khai bảng điều khiển hằng tuần về tiến độ giải ngân, tín dụng, xuất khẩu, giá cả, CPI… sẽ giúp tăng sức ép hoàn thành và giảm độ trễ chính sách.
Chính sách tài khóa cần tiếp tục đi đầu về hỗ trợ khả năng chống chịu và tăng trưởng, trong điều kiện dư địa của chính sách tiền tệ đã bị hạn chế do chênh lệch lãi suất kéo dài và áp lực về tỷ giá.
Ngân hàng Thế giới
Bà Bùi Thị Việt Lâm - đại diện Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN (USABC) Việt Nam - lưu ý, Việt Nam cần tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do (FTA) để mở rộng thị trường xuất khẩu. Cùng quan điểm, ông Phạm Vũ Thăng Long - kinh tế trưởng Công ty Chứng khoán HSC - cho rằng cần khai thác hiệu quả hơn các FTA đã ký, đồng thời đảm bảo nguồn cung ứng đầu vào trong nước ổn định, đáp ứng yêu cầu về nguồn gốc xuất xứ.
TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng BIDV - nhấn mạnh, xuất khẩu không chỉ là hàng hóa mà cả dịch vụ cần được duy trì vững vàng, đồng thời Nhà nước phải có cơ chế hỗ trợ kịp thời các doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực từ thuế quan. Ông cũng cho rằng, bên cạnh động lực truyền thống, cần tập trung khai thác mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số, ứng dụng khoa học - công nghệ để nâng cao năng suất lao động và năng suất các yếu tố tổng hợp. Ông kỳ vọng: “Nếu cải cách thể chế kinh tế được thực hiện hiệu quả, chúng ta hoàn toàn có thể cải thiện thêm khoảng 0,3 điểm phần trăm trong tăng trưởng GDP”./.
