Cụ thể, trong tham luận: “Thực tế các ca viêm phổi cấp trên thế giới và Việt Nam do thuốc lá mới, cơ chế gây bệnh, mực độ nguy hiểm và mối liên quan của bệnh này với thuốc lá mới”, TS. BS Nguyễn Trung Nguyên cho rằng, trong tất cả hơi khói thuốc lá hiện nay chứa rất nhiều hóa chất độc hại.
Nicotine trước đây được sử dụng trong thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật nhưng do độc tính cao nên đã bị cấm tại nhiều quốc gia và Việt Nam. Độc tính của nicotine trên con người cũng tương tự hóa chất trừ sâu phospho hữu cơ. Khi dùng thuốc lá nhiều lần nicotine gây độc nhiều với tim mạch (xơ vữa mạch mãu, hẹp lòng mạch, co thắt mạch máu, gây nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp,.…), hô hấp (gây giãn phế nang, co thắt phế quản,…), giảm miễn dịch, trên não làm giảm trí nhớ, giảm tập trung, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản...
Nhiều người nghĩ rằng thuốc lá điện tử không có nicotine gây nghiện. Điều này hoàn toàn sai lầm. Hàm lượng nicotine trong thuốc lá điện tử thậm chí cao gấp rất nhiều lần so với thuốc lá truyền thống, đây là nicotine dạng hóa chất tổng hợp, ở dạng bột nicotine hàm lượng gần như nguyên chất, được bào chế dưới dạng làm cho êm dịu khi hít, nên người dùng sẽ dễ dàng hít với lượng lớn, nhanh chóng bị ngộ độc và sớm nghiện. Theo Tổ chức Y tế thế giới, không có bằng chứng cho thấy thuốc lá mới, thuốc lá điện tử ít hóa chất hơn thuốc lá điếu thông thường và ít nguy hại hơn. Thậm chí, mức độ nguy hiểm còn cao hơn ở chỗ: Giữ nguyên nicotine, êm dịu hơn, hấp dẫn hơn, người dùng dễ chấp nhận hơn...
Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới, nicotine trong thuốc lá cũng là một loại ma túy, và dù là thuốc lá điếu thông thường hay thuốc lá điện tử đều có hại cho sức khỏe con người và môi trường xung quanh. Vì vậy, việc chấp nhận hút thuốc lá điện tử với hàng loạt các hóa chất độc hại gây hại không kém việc hít phải không khí bị ô nhiễm môi trường hay các chất thải từ nhà máy.
Cũng theo TS. BS Nguyễn Trung Nguyên, tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, trong nhiều năm qua, những bệnh nhân ngộ độc cấp cứu thuốc lá mới, thuốc lá điện tử xuất hiện ngày càng thường xuyên. Đa bệnh nhân là giới trẻ, có cả các cháu học sinh.
Biểu hiện ca bệnh rất phức tạp, đa phần là ngộ độc các chất kích thích rất mạnh dẫn đến tâm thần, tổn thương não, xuất huyết não, nhồi máu não, tổn thương tim mạch, nhồi máu cơ tim, tổn thương đa cơ quan... Bệnh nhân có biểu hiện hoang tưởng, ảo giác, co giật, kích thích, vật vã, loạn thần, hôn mê, tổn thương não và nhiều cơ quan khác.
Hầu hết trường hợp có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị tích cực, và để lại di chứng nặng nề với sức khỏe do có thể xuất hiện rối loạn về mặt tâm thần, ảnh hưởng đến cơ quan khác trong cơ thể. Trong những bệnh mới nổi có những bệnh bắt đầu gặp nhiều do nguyên nhân hút thuốc lá điện tử. Một căn bệnh cấp tính mới lần đầu tiên con người biết đến, đó là tổn thương phổi cấp do thuốc lá điện tử. Ngoài các ca bệnh được đưa đến bệnh viện, còn hàng ngày, hàng giờ, cả nước vẫn có hàng triệu người đang sử dụng thuốc lá, kể cả thuốc lá điếu và thuốc lá truyền thống. Bản thân người hút thuốc và những người hít phải khói thuốc lá đang phơi nhiễm với nhiều chất độc gây hại rất lớn cho sức khỏe.
Nhiều người nghĩ rằng thuốc lá điện tử không có nicotine gây nghiện. Điều này hoàn toàn sai lầm. Hàm lượng nicotine trong thuốc lá điện tử thậm chí cao gấp rất nhiều lần so với thuốc lá truyền thống, đây là nicotine dạng hóa chất tổng hợp, ở dạng bột nicotine hàm lượng gần như nguyên chất, được bào chế dưới dạng làm cho êm dịu khi hít, nên người dùng sẽ dễ dàng hít với lượng lớn, nhanh chóng bị ngộ độc và sớm nghiện. Theo Tổ chức Y tế thế giới, không có bằng chứng cho thấy thuốc lá mới, thuốc lá điện tử ít hóa chất hơn thuốc lá điếu thông thường và ít nguy hại hơn. Thậm chí, mức độ nguy hiểm còn cao hơn ở chỗ: Giữ nguyên nicotine, êm dịu hơn, hấp dẫn hơn, người dùng dễ chấp nhận hơn... TS. BS Nguyễn Trung Nguyên cho biết thêm.
TS. BS Nguyễn Trung Nguyên cũng cảnh báo, ngoài nicotine, mức độ độc hại của các loại thuốc lá mới tăng hơn do có lẫn hương liệu nhân tạo, và có khi là ma túy. Tại Việt Nam, chúng tôi được biết các cơ quan công an, bệnh viện đã xét nghiệm ra được khoảng 200 hóa chất cần sa tổng hợp, có công thức hóa học vô cùng phức tạp và hoàn toàn là chất mới. Đây là thách thức rất lớn với hệ thống xét nghiệm trong nước bởi để phát hiện các chất này phải rất dày công, với máy móc, công cụ trị giá hàng tỷ đồng, nhân lực chuyên sâu về hóa phân tích. Thậm chí mất vài tháng mới có thể xét nghiệm ra một hóa chất mới, nhưng ngay sau đó đã xuất hiện loại hóa chất khác rồi.
Khi được nung nóng, các loại hóa chất lại sinh ra nhiều hóa chất khác nhau nữa mà chúng ta không thể biết trước được. Rất nhiều hóa chất trong hơi thuốc lá điện tử được chứng minh gây hại cho sức khỏe, gây ra các bệnh ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ho, hen, nhồi máu cơ tim, tổn thương mạch máu, giảm miễn dịch, gây tổn thương AND là các phân tử di truyền, tăng nguy cơ đái đường, bệnh tim mạch… Các hóa chất này gây nên các bệnh còn phức tạp hơn nhiều so với thuốc lá thông thường và hầu hết là các căn bệnh mới.