Hướng dẫn giúp KTVNN vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán để làm cơ sở khi xem xét đưa ra đánh giá, ý kiến kiểm toán.
Khi thực hiện đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán dự án (BCQTDA), KTVNN cần bám sát và tuân thủ Quy trình kiểm toán của KTNN và Hệ thống Chuẩn mực KTNN, đặc biệt là các chuẩn mực về đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu (CMKTNN 2315), vận dụng trọng yếu trong kiểm toán tài chính (CMKTNN 2320), đánh giá các sai sót phát hiện trong quá trình kiểm toán (CMKTNN 2450), bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán tài chính (CMKTNN 2500) và lấy mẫu kiểm toán trong kiểm toán tài chính (CMKTNN 2530).
Đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu ở các cấp độ
Theo Hướng dẫn, việc xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu cần dựa vào các thông tin về đơn vị, dự án thu thập được từ Đề cương khảo sát thu thập thông tin, các thông tin thu thập qua các nguồn khác (phỏng vấn, trao đổi với đơn vị được kiểm toán, phương tiện thông tin đại chúng…), thông tin từ các đơn vị khác có liên quan (cơ quan thẩm định dự án; cơ quan phê duyệt dự án…), từ các cuộc kiểm toán trước (nếu có)… KTVNN thực hiện đánh giá rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát phù hợp với tình hình thực hiện của dự án để thiết kế các thủ tục kiểm toán thích hợp nhằm đạt được mục tiêu kiểm toán.
KTVNN phải xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu ở cấp độ BCQTDA và cấp độ cơ sở dẫn liệu. KTVNN tham khảo ma trận xác định mức độ rủi ro có sai sót trọng yếu theo Phụ biểu số 01/RRTY-DA kèm theo Hướng dẫn này để đưa ra kết luận về rủi ro có sai sót trọng yếu.
Đối với xác định trọng yếu kiểm toán, khi xét đoán tính trọng yếu của các sai sót đối với BCQTDA, KTVNN không chỉ dựa vào quy mô sai sót (khía cạnh định lượng) mà còn phải xem xét bản chất của sai sót trong từng hoàn cảnh cụ thể (khía cạnh định tính).
Các bước xác định trọng yếu gồm:
Bước 1: Ước lượng ban đầu về trọng yếu đối với BCQTDA
KTVNN cần xác định mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTDA
Bước 2: Ước lượng ban đầu về trọng yếu đối với các khoản mục/nội dung
Trong đó, KTVNN sử dụng mức trọng yếu thực hiện để xác định trọng yếu cho các khoản mục/nội dung được kiểm toán.
Đồng thời, KTVNN xác định các khoản mục/nội dung trọng yếu để đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu ở cấp độ cơ sở dẫn liệu, làm cơ sở thiết kế và thực hiện các thủ tục kiểm toán phù hợp tiếp theo trong quá trình thực hiện kiểm toán.
Bước 3: Ước lượng sai sót trong từng khoản mục/nội dung
Tại bước này, KTVNN xác định ngưỡng sai sót không đáng kể, với khung tỷ lệ khoảng 0% - 3% của mức trọng yếu đối với tổng thể BCQTDA.
KTVNN dựa trên xét đoán chuyên môn để lựa chọn tỷ lệ trong khung phù hợp với đặc điểm của cuộc kiểm toán và cơ sở chọn tỷ lệ được phản ánh trong hồ sơ kiểm toán.
Trong một số trường hợp, ngưỡng sai sót không đáng kể có thể vượt khung hướng dẫn, nếu KTVNN xét đoán rằng ngưỡng đó là phù hợp. KTVNN cần phản ánh trong hồ sơ kiểm toán những diễn giải chi tiết về nguyên nhân xác định ngưỡng sai sót không đáng kể vượt khung và ngưỡng sai sót không đáng kể vượt khung này phải được sự phê duyệt của Thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán.
Bước 4: Tổng hợp, ước tính sai sót và so sánh với ước lượng ban đầu về trọng yếu
Trước khi đưa ra ý kiến kiểm toán, căn cứ vào các thủ tục kiểm toán đã thực hiện và bằng chứng kiểm toán thu thập được, KTVNN cần rà soát sự phù hợp của mức trọng yếu đã được ước lượng ban đầu hoặc mức trọng yếu đã điều chỉnh (nếu có).
Tổng hợp sai sót phát hiện trong quá trình kiểm toán (từ 3 bước trên), KTVNN sẽ ước tính sai sót tổng thể.
Hình thành ý kiến kiểm toán
Dựa trên kết quả so sánh giữa mức trọng yếu ban đầu với ước tính sai sót tổng thể và đánh giá các bằng chứng kiểm toán thu thập được, KTVNN cần xem xét liệu BCQTDA còn chứa đựng các sai sót trọng yếu ảnh hưởng đến tính trung thực, hợp lý hay không để đưa ra ý kiến kiểm toán phù hợp với hướng dẫn tại Chuẩn mực KTNN.
Trong đó, ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần, nếu sai sót tổng hợp ước tính thấp hơn mức trọng yếu tổng thể và không ảnh hưởng lan tỏa.
Ý kiến không phải chấp nhận toàn phần (ý kiến ngoại trừ; ý kiến trái ngược; từ chối đưa ra ý kiến kiểm toán) nếu tổng hợp sai sót ước tính lớn hơn mức trọng yếu tổng thể./.
