Không để gián đoạn việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán

Thưa ông, xin ông chia sẻ một số kết quả đáng chú ý từ việc tổng hợp kết quả thực hiện KL, KNKT năm 2024 của các cơ quan, đơn vị, địa phương…?

Việc thực hiện KL, KNKT năm 2024 cơ bản được các đơn vị thực hiện nghiêm. Tính đến ngày 31/3/2025, tổng số kiến nghị xử lý tài chính, kiến nghị khác (niên độ kiểm toán 2022) đã thực hiện là 41.624,48 tỷ đồng, đạt 83,4% tổng số kiến nghị (49.940,1 tỷ đồng).

Bên cạnh đó, nhiều văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quản lý cũng đã được các đơn vị hủy bỏ, sửa đổi hoặc bổ sung theo kiến nghị kiểm toán, qua đó từng bước hoàn thiện những kẽ hở trong cơ chế, chính sách, tháo gỡ những điểm nghẽn, rào cản ảnh hưởng đến động lực phát triển nhanh và bền vững, góp phần ngăn chặn các hành vi tham nhũng, lãng phí từ chính sách, tạo cơ sở pháp lý, điều kiện thuận lợi hơn cho công tác quản lý, sử dụng nguồn lực công được hiệu quả, tiết kiệm.

Có thể thấy tỷ lệ thực hiện KL, KNKT năm 2024 tiếp tục duy trì ở mức cao, theo ông, đâu là những nguyên nhân thúc đẩy việc đạt được kết quả này?

Thực tế cho thấy, tỷ lệ thực hiện KL, KNKT năm 2024 đạt mức cao là do nhiều yếu tố quan trọng, trong đó có sự chỉ đạo quyết liệt từ Quốc hội, Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương cùng với những đổi mới trong phương pháp theo dõi, kiểm tra của KTNN.

Trước hết, công tác đôn đốc, giám sát thực hiện kiến nghị kiểm toán đã được tăng cường mạnh mẽ. Quốc hội và Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đã có những phiên giải trình, giám sát chuyên đề, yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương xử lý dứt điểm các kiến nghị kiểm toán còn tồn đọng; đồng thời các địa phương cũng xây dựng các chuyên đề giám sát về việc thực hiện KL, KNKT. Điều này tạo áp lực và trách nhiệm cao hơn đối với các đơn vị phải thực hiện kiến nghị kiểm toán.

Bên cạnh đó, KTNN đã không ngừng nâng cao chất lượng KL, KNKT, đảm bảo tính chặt chẽ về pháp lý, có đầy đủ bằng chứng và tính khả thi cao. Nhờ vậy, các cơ quan, đơn vị được kiểm toán dễ dàng tiếp thu, thực hiện mà không gặp vướng mắc. Mặt khác, KTNN cũng đã xác định nâng cao tỷ lệ thực hiện kết luận, kiến nghị là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của từng đơn vị làm cơ sở cho việc bình xét thi đua cuối năm, do đó tạo áp lực cho các KTNN chuyên ngành, khu vực phải nâng cao chất lượng kiểm toán, tăng cường công tác đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện KL, KNKT của đơn vị được kiểm toán.

Về phía đơn vị được kiểm toán, theo thời gian, việc kiểm toán công tác quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công ngày càng được thực hiện chặt chẽ, giúp các đơn vị hạn chế sai sót, công tác phối hợp với KTNN trong việc thực hiện kiến nghị ngày càng tốt hơn.

Việc công khai kết quả kiểm toán và kết quả thực hiện kiến nghị trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng góp phần tạo áp lực dư luận, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm trong việc thực hiện KL, KNKT. Hơn nữa, sự phối hợp chặt chẽ giữa KTNN với các cơ quan chức năng cũng giúp tháo gỡ kịp thời những vướng mắc, thúc đẩy quá trình thực hiện KL, KNKT đạt hiệu quả cao.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn một số KL, KNKT chưa được thực hiện. Là đầu mối được Tổng Kiểm toán nhà nước giao tổng hợp kết quả, Vụ Tổng hợp nhận thấy những KL, KNKT chưa được thực hiện tập trung vào nhóm vấn đề nào, thưa ông?

Mặc dù tỷ lệ thực hiện KL, KNKT năm 2024 đạt mức cao song vẫn còn một số kiến nghị chưa được thực hiện, chủ yếu tập trung vào một số nhóm vấn đề đặc thù.

Thứ nhất, kiến nghị về xử lý tài chính, kiến nghị khác vẫn chưa thực hiện, nguyên nhân chủ yếu do đơn vị được kiểm toán gặp khó khăn về tài chính, đơn vị liên quan đến thực hiện kiến nghị không còn hoạt động hoặc dừng hoạt động; đơn vị đang chờ phê duyệt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; vướng mắc về cơ chế, chính sách trong quá trình thực hiện KL, KNKT; chưa được bố trí vốn thanh toán, đang hoàn thiện thủ tục thanh, quyết toán làm cơ sở để thực hiện kiến nghị kiểm toán... làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện.

Thứ hai, kiến nghị liên quan đến cơ chế, chính sách còn chậm được thực hiện, nhất là kiến nghị sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh văn bản quy phạm pháp luật, bởi cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng, rà soát tổng thể và phải tuân thủ trình tự theo quy định của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật, dẫn đến thời gian thực hiện kéo dài.

Thứ ba, ngoài ra còn một số kiến nghị không còn khả năng thực hiện do cơ quan, đơn vị phá sản, giải thể hoặc cá nhân đã chết, mất năng lực hành vi dân sự và các trường hợp bất khả kháng khác. Vấn đề này đã được Quốc hội giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu cơ chế xử lý.

Vụ Tổng hợp có lưu ý gì đối với các đơn vị KTNN chuyên ngành, khu vực; đồng thời Vụ tham mưu như thế nào đối với lãnh đạo KTNN để tiếp tục nâng cao kết quả thực hiện KL, KNKT trong thời gian tới?

Để tiếp tục nâng cao kết quả thực hiện KL, KNKT trong thời gian tới, Vụ Tổng hợp cho rằng, đối với các đơn vị KTNN chuyên ngành, khu vực, cần tiếp tục nâng cao chất lượng KL, KNKT, đảm bảo các kết luận, kiến nghị phải chính xác, đầy đủ bằng chứng, căn cứ pháp lý rõ ràng và có tính khả thi cao. Các kết luận, kiến nghị chặt chẽ ngay từ đầu sẽ hạn chế tình trạng kiến nghị không thực hiện được do vướng mắc pháp lý hoặc thực tiễn. Đồng thời, các đơn vị cần tăng cường theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện KL, KNKT, đảm bảo tiến độ thực hiện theo quy định.

Với việc không ngừng nâng cao chất lượng kiểm toán cùng với sự chủ động của KTNN trong công tác theo dõi, đôn đốc và sự phối hợp của các đơn vị liên quan, những tác động này sẽ được kiểm soát, đảm bảo việc thực hiện KL, KNKT không bị gián đoạn và tiếp tục đạt kết quả cao trong thời gian tới.

Về phía Vụ Tổng hợp, chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu cho lãnh đạo KTNN các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện kiến nghị kiểm toán. Trọng tâm là nâng cao chất lượng thẩm định hội đồng cấp vụ, cấp ngành đối với Dự thảo Báo cáo kiểm toán; nâng cao vai trò, trách nhiệm kiểm soát chất lượng kiểm toán của từng cấp quản lý để nâng cao chất lượng hoạt động, kiểm soát quyền lực và đấu tranh, ngăn ngừa tiêu cực, tham nhũng; chú trọng kiểm soát tính đầy đủ, thích hợp của bằng chứng kiểm toán, chỉ rõ những bất cập trong kết quả, kết luận và kiến nghị kiểm toán, đảm bảo các KL, KNKT phải đầy đủ bằng chứng, rõ ràng và đúng quy định của pháp luật.

Vụ Tổng hợp cũng nhận thấy cần phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong cập nhật dữ liệu, theo dõi về thực hiện kiến nghị kiểm toán để đảm bảo tính minh bạch, kịp thời. Tăng cường việc công khai những đơn vị, tổ chức chưa thực hiện đầy đủ KL, KNKT.

Ngoài ra, Vụ Tổng hợp sẽ tiếp tục phối hợp với các Vụ tham mưu, các KTNN chuyên ngành, khu vực tham mưu cho lãnh đạo KTNN xử lý dứt điểm, kịp thời các kiến nghị, khiếu nại kiểm toán; tham mưu cho lãnh đạo KTNN đề xuất với Chính phủ cơ chế xử lý đối với các kiến nghị không còn khả năng thực hiện do cơ quan, đơn vị phá sản, giải thể hoặc cá nhân đã chết, mất năng lực hành vi dân sự và các trường hợp bất khả kháng.

Trong bối cảnh cả nước đang thực hiện tinh gọn, sắp xếp tổ chức bộ máy, trong đó có nhiều Bộ, ngành đã sáp nhập và sắp tới là nhiều địa phương được sáp nhập, ông nhận thấy thực tế này tác động như thế nào đến việc thực hiện KL, KNKT năm 2024?

Việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước, bao gồm sáp nhập các Bộ, ngành, địa phương là một chủ trương lớn nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Tuy nhiên, quá trình này cũng có những tác động nhất định đến việc thực hiện KL, KNKT năm 2024.

Cụ thể, đối với các đơn vị được kiểm toán có sự sáp nhập hoặc thay đổi cơ cấu tổ chức, việc thực hiện các KL, KNKT có thể bị gián đoạn hoặc chậm trễ. Nguyên nhân là do quá trình chuyển giao trách nhiệm, tài liệu, hồ sơ giữa các đơn vị chưa được thực hiện đầy đủ, đồng bộ. Một số kiến nghị liên quan đến trách nhiệm cá nhân hoặc tập thể cũng cần thời gian để rà soát, xác định lại chủ thể chịu trách nhiệm sau khi tổ chức bộ máy được sắp xếp lại.

Bên cạnh đó, việc sáp nhập có thể làm thay đổi phương thức quản lý tài chính, ngân sách, dẫn đến một số kiến nghị về cơ chế, chính sách cần được xem xét, cập nhật để phù hợp với mô hình tổ chức mới. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa KTNN với các cơ quan chức năng để đảm bảo tính liên tục và hiệu quả trong việc thực hiện các KL, KNKT.

Tuy nhiên, với việc không ngừng nâng cao chất lượng kiểm toán cùng với sự chủ động của KTNN trong công tác theo dõi, đôn đốc và sự phối hợp của các đơn vị liên quan, những tác động này sẽ được kiểm soát, đảm bảo việc thực hiện KL, KNKT không bị gián đoạn và tiếp tục đạt kết quả cao trong thời gian tới.

Xin trân trọng cảm ơn ông!./.