Kiểm toán các khoản thuế phải nộp ngân sách tại ngân hàng thương mại

Sáng 15/3, Hội đồng khoa học Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã tổ chức nghiệm thu Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Cơ sở “Phương pháp và thủ tục kiểm toán các khoản thuế phải nộp ngân sách nhà nước tại NHTM”.

TS. Nguyễn Mạnh Cường - Chánh Văn phòng Ban cán sự đảng, Đảng ủy, Đoàn thể - làm Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu. Đề tài do ThS. Nguyễn Thị Hải Yến, ThS. Nguyễn Minh Trang (Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng kiểm toán) đồng Chủ nhiệm.

Theo nghiên cứu của Ban Đề tài, KTNN đã trở thành công cụ hữu hiệu ngăn ngừa những sai phạm trong việc tuân thủ pháp luật thuế. Bên cạnh đó, kết quả kiểm toán cũng cho thấy mức độ vi phạm pháp luật thuế còn cao, diễn ra ở hầu hết các địa phương, các loại hình doanh nghiệp và các sắc thuế. Công tác thanh, kiểm tra thuế còn bỏ sót nhiều sai phạm của doanh nghiệp.

NHTM là một trong những đối tượng bắt buộc phải kiểm toán báo cáo tài chính theo quy định của pháp luật. Hằng năm, các NHTM đóng góp vào ngân sách nhà nước các khoản thuế lớn như: thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân... Do đó, các cuộc kiểm toán báo cáo tài chính tại NHTM đều xác định nội dung kiểm toán trọng yếu là tình hình thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.

Hiện nay, KTNN đã ban hành Quy trình kiểm toán chung và Hướng dẫn kiểm toán các tổ chức tài chính - ngân hàng áp dụng cho đối tượng là Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng phát triển, nhóm các NHTM, doanh nghiệp bảo hiểm… Tại các văn bản này, KTNN đã hướng dẫn việc thực hiện kiểm toán các khoản thuế phải nộp ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, NHTM là loại hình doanh nghiệp mang tính đặc thù, khác với các doanh nghiệp nói chung và các đơn vị trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng nói riêng. Vì vậy, việc nghiên cứu và đề xuất cách thức, thủ tục kiểm toán thuế đối với NHTM là cần thiết giúp nâng cao hiệu quả, hiệu lực kiểm toán các đơn vị này.

Đề tài được kết cấu làm 2 chương, gồm: Chương 1 - Một số vấn đề chung và thực trạng về hoạt động kiểm toán thuế phải nộp ngân sách nhà nước tại NHTM; Chương 2 - Phương pháp và thủ tục kiểm toán thuế phải nộp ngân sách nhà nước tại NHTM.

Tại buổi nghiệm thu, các thành viên trong Hội đồng khoa học KTNN đánh giá: Ban Đề tài đã nghiêm túc nghiên cứu nhằm có được kết quả sát thực, có giá trị khoa học và mang tính ứng dụng cao. Trong đó, Đề tài đã khái quát và nghiên cứu lý luận cơ bản về kiểm toán báo cáo tài chính, phương pháp, quy trình và nội dung kiểm toán báo cáo tài chính và kiểm toán thuế phải nộp ngân sách nhà nước.

Đề tài cũng đã trình bày về thực trạng kiểm toán các khoản thuế phải nộp tại NHTM, đánh giá và chỉ ra nguyên nhân của một số hạn chế. Trên cơ sở đó, Ban Đề tài đã đề xuất các điều kiện thực hiện tương đối đầy đủ cả về mặt pháp lý, cơ sở vật chất và nhân sự.

Để hoàn thiện kết quả nghiên cứu, Hội đồng nghiệm thu đề nghị Ban Đề tài bổ sung số liệu thống kê số thuế nộp vào ngân sách nhà nước của các NHTM hằng năm, từ đó nhấn mạnh tầm quan trọng, sự cần thiết của Đề tài nghiên cứu; làm rõ nội dung về mục tiêu, phương pháp đánh giá rủi ro kiểm toán các khoản thuế phải nộp ngân sách nhà nước; bám sát các nội dung đánh giá thực trạng để đề xuất các giải pháp phù hợp, khả thi.

Hội đồng nghiệm thu xếp loại Khá cho Đề tài./.