Kiểm toán chỉ ra bất cập trong hoạt động xây dựng và quản lý vốn đầu tư của nhiều dự án

Thiếu sát sao trong việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án

Theo KTNN, trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, có việc lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết dự án tỷ lệ 1/500 khi không thuộc đối tượng phải thực hiện (như với Dự án Xây dựng nhà Ký túc xá 5 tầng Trường Đại học Y Dược Thái Bình; Dự án Cải tạo, mở rộng Trường Cao đẳng Dược Trung ương Hải Dương (giai đoạn 2). Có cơ quan giao nhiệm vụ trình duyệt chủ trương đầu tư (như việc giao nhiệm vụ của UBND tỉnh Bình Thuận cho Sở Kế hoạch & Đầu tư trình 01 dự án là chưa phù hợp với quy định của Luật Đầu tư công), giao nhiệm vụ lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư (tỉnh Cao Bằng giao cho đơn vị không phải là cơ quan chuyên môn theo quy định lập Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư của 13 dự án) chưa đúng quy định.

KTNN cũng chỉ ra tình trạng thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư chậm (Hà Nội 06 dự án; Bắc Giang 05 dự án; Thanh Hóa 01 dự án), chưa đầy đủ nội dung (như Quảng Bình 02 dự án; Thừa Thiên Huế 03 dự án; Thanh Hóa 42 dự án; Ninh Bình 06 dự án; Kon Tum 01 dự án; Hà Nội 03 dự án; Nam Định 03 dự án), chưa đúng quy định (Long An 01 dự án; Bến Tre 02 dự án), chưa phù hợp quy hoạch (Tỉnh Đồng Tháp 02 dự án; Bộ Tài nguyên & Môi trường (Dự án đầu tư đồng bộ trạm khí tượng hải văn Ba Lạt; trạm thủy văn thượng cát và trạm thủy văn môi trường Hà Nội); Dự án Xây dựng Bệnh viện Nhi Trung ương cơ sở 2; Dự án Xây dựng Bệnh viện Phụ sản Trung ương cơ sở 2; Dự án Công trình kiểm soát nguồn nước bờ Nam sông Hậu), chưa đúng thẩm quyền (Bình Định 01 dự án; Bình Thuận 01 dự án), chưa xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn (Bình Định 18 dự án; Nam Định 15 dự án; Ninh Bình 17 dự án; Quảng Nam 30 dự án), chưa đánh giá hoặc đánh giá sơ bộ tác động môi trường thiếu nội dung; chưa dự kiến kế hoạch vốn thực hiện dự án (Quảng Ninh 09 dự án; Nam Định 01 dự án; Thái Bình 01 dự án; Thanh Hóa 41 dự án).

Đồng thời, việc lập chủ trương đầu tư chưa phù hợp phải điều chỉnh nhiều dự án (Hà Nội 01 dự án; Hà Nam 06 dự án; Quảng Nam 14 dự án; Quảng Ninh 09 dự án; Thanh Hóa 01 dự án; Bình Phước 01 dự án; Bắc Giang 01 dự án); phê duyệt quy mô đầu tư vượt mức quy định (Dự án Cải tạo Bệnh viện K phê duyệt quy mô 300 giường điều trị ngoại trú, vượt mức quy định tại Điều 9 Luật Thủ đô số 25/2012/QH13 (không vượt quá 200 giường) tại bước lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư); áp dụng suất vốn đầu tư công trình không phù hợp (Dự án Cải tạo Bệnh viện K); thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư không xem xét, đánh giá đầy đủ về sự phù hợp với quy hoạch (Dự án đầu tư đồng bộ trạm khí tượng hải văn Ba Lạt; trạm thủy văn thượng cát và trạm thủy văn môi trường Hà Nội), điều chỉnh chủ trương đầu tư trong đó có nội dung chưa được quy định, hoặc khác với các quy định trong các văn bản luật; sơ bộ tổng mức đầu tư còn một số khoản mục chi phí lập chưa đầy đủ cơ sở tại nhiều dự án xây dựng bệnh viện.

Liên quan đến công tác lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án, KTNN nhận thấy rõ việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án còn hạn chế, phải điều chỉnh như tại Quảng Nam 02 dự án; Bình Định 03 dự án; Quảng Ninh 07 dự án; Thái Bình 01 dự án; Bình Thuận 01 dự án.

Việc lập, thẩm định, phê duyệt một số dự án cũng chưa phù hợp quy hoạch được duyệt như với Dự án đầu tư khai thác phần dưới mức -50 mỏ than Hà Lầm - Công ty than Hà Lầm (điều chỉnh); Đoạn Chí Thạnh - Vân Phong thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025; không đúng trình tự xảy ra tại nhiều dự án, như Dự án Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình Trung ương Cần Thơ; Dự án Xây dựng Bệnh viện Nội tiết Trung ương TP Hồ Chí Minh; Dự án Xây dựng Bệnh viện Nhi Trung ương cơ sở 2; Dự án Xây dựng Bệnh viện Phụ sản Trung ương cơ sở 2; Dự án Xử lý sạt lở cấp bách bờ sông, bờ biển khu vực Đồng bằng sông Cửu Long; Dự án Công trình kiểm soát nguồn nước kênh Nguyễn Tấn Thành và bờ hữu sông Vàm Cỏ Tây (Dự án thành phần số 1: Công trình kiểm soát nguồn nước kênh Nguyễn Tấn Thành); Dự án cải tạo chung cư cũ xuống cấp, nguy hiểm trên địa bàn TP - Công trình Goldenland 5, xây dựng khu chung cư HH1, HH2 Đồng Quốc Bình, quận Ngô Quyền (Hải Phòng).

Có dự án nhưng chưa rõ nguồn vốn

Một số dự án được điều chỉnh không đúng thẩm quyền hoặc chưa điều chỉnh theo quy định (Dự án Công trình kiểm soát nguồn nước bờ Nam sông Hậu: Ban quản lý Đầu tư & Xây dựng Thủy lợi 10 chưa trình phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư đối với hạng mục cầu công tác do thay đổi quy mô (điều chỉnh thiết kế từ cầu thép sang kết cấu cầu bê tông dự ứng lực), điều chỉnh quy hoạch (quy hoạch tuyến đường từ Cống Âu Rạch mọp đến đường Huyện 20), hạng mục tuyến đường quản lý vận hành tăng quy mô sử dụng đất, điều chỉnh vị trí); thuyết minh dự án chưa đầy đủ; không có giải pháp thiết kế sử dụng thiết bị tiết kiệm năng lượng. Cùng với đó, việc phê duyệt dự án chưa đầy đủ nội dung, chưa dự kiến bố trí kế hoạch vốn theo tiến độ xảy ra đối với nhiều dự án, trong đó, Bộ Xây dựng 03 dự án; TP. Hà Nội 16 dự án; Quảng Bình 09 dự án; Thừa Thiên Huế 28 dự án; Quảng Ninh 26 dự án; Bắc Giang 21 dự án; Nam Định 12 dự án; Thanh Hóa 21 dự án; Ninh Bình 02 dự án; Kon Tum 01 dự án; Bến Tre 03 dự án; Tiền Giang 01 dự án; Bắc Kạn 07 dự án; Dự án cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang (giai đoạn 1), đoạn qua tỉnh Hà Giang; Dự án đầu tư xây dựng Bến cảng Liên Chiểu; Dự án Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình Trung ương Cần Thơ; Dự án công trình Trung tâm Chính trị - Hành chính, hệ thống giao thông và hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ tại Khu đô thị Bắc sông Cấm; Dự án tuyến đường Vành đai 4 - Vùng thủ đô Hà Nội (Dự án thành phần 2.1, 2.2); Dự án Xây dựng tuyến đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - Đường bộ ven biển và Dự án Bệnh viện đa khoa tỉnh Nam Định; Dự án xây dựng trường đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch (cơ sở 2) và Dự án xây dựng Rạp xiếc và biểu diễn đa năng Phú Thọ.

Một số dự án còn chưa xác định rõ nguồn vốn; phê duyệt dự án trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư, chưa phù hợp chủ trương đầu tư; xác định một số danh mục đầu tư chưa phù hợp mục tiêu dự án; xác định tổng mức đầu tư còn sai sót, một số chi phí chưa đủ cơ sở.

Việc điều chỉnh thiết kế, dự án, tổng mức đầu tư còn diễn ra trước khi được cấp quyền phê duyệt (như Dự án Đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý nước thải tập trung Cầu Ngà tại xã Dương Liễu, huyện Hoài Đức, TP. Hà Nội). Thậm chí, một số nội dung đã được cấp thẩm quyền yêu cầu không thực hiện đầu tư nhưng vẫn lập trong tổng mức đầu tư điều chỉnh, chẳng hạn với Tiểu Dự án TP Yên Bái, tỉnh Yên Bái thuộc Dự án Phát triển tổng hợp các đô thị động lực theo Quyết định số 1889/QĐ-TTg ngày 28/11/2017 của Thủ tướng Chính phủ tại các tỉnh Yên Bái, Hải Dương, Thanh Hóa, Hà Tĩnh: chi phí khảo sát, lập nghiên cứu khả thi bổ sung, thiết kế bản vẽ thi công công trình đường nối đường Âu Cơ đến cầu Giới Phiên 3 tỷ đồng; Chi phí xây lắp và giải phóng mặt bằng đường nối Cầu Bách Lẫm - Văn Phú 191,28 tỷ đồng.

Cùng với đó là tình trạng thiết kế chưa đầy đủ cơ sở (4 dự án thành phần của Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1; Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021-2025 đoạn Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau; Dự án thành phần đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi, đoạn Hàm Nghi - Vũng Áng thuộc dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025); thiết kế vượt quy định hoặc chưa đảm bảo tiêu chuẩn; khảo sát mỏ vật liệu chưa đáp ứng yêu cầu; điều chỉnh bổ sung thiết kế chưa có trong quy hoạch. Một số cơ quan đã phê duyệt hình thức quản lý dự án, giao chủ đầu tư chưa phù hợp; chưa lập và trình phê duyệt lại báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định; chưa có tiêu chuẩn thiết kế; chưa đảm bảo tính đồng bộ.

Trước thực trạng này, KTNN đã đưa ra nhiều kiến nghị đối với các cơ quan đầu mối chủ trì để khẩn trương khắc phục những bất cập, kịp thời chấn chỉnh những thiếu sót và ngăn ngừa nguy cơ sai phạm có thể xảy ra./.