Từ nay, các cuộc KTCĐ phải thực hiện theo hướng đánh giá và tư vấn chính sách. Các đoàn kiểm toán cần đánh giá từ việc xây dựng cơ chế, chính sách có đúng không, có hiệu quả không, đến nguyên nhân và khuyến nghị về định hướng cho thời gian tới. Đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán phải xây dựng đề cương chi tiết, phải đặt ra các câu hỏi để yêu cầu thực hiện khi kiểm toán nhằm đạt mục tiêu đánh giá và tư vấn chính sách của cuộc kiểm toán.
Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn
Thay đổi tư duy để nâng cao chất lượng
Trong giai đoạn 2020-2025, KTNN đã thực hiện hơn 140 cuộc kiểm toán chuyên đề (KTCĐ), tập trung làm rõ các vấn đề cốt lõi, nhận diện bất cập và rủi ro trong quản lý điều hành ở phạm vi rộng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công, tài sản công. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, các cuộc KTCĐ của KTNN có phạm vi rộng, nhiều đoàn kiểm toán thực hiện lồng ghép với các nội dung kiểm toán khác, thời gian triển khai kiểm toán khác nhau, dẫn đến việc chia sẻ, lan tỏa các phát hiện kiểm toán chưa kịp thời, ảnh hưởng đến chất lượng đánh giá và tính đồng bộ trong kiến nghị kiểm toán.
Bên cạnh đó, thời gian xây dựng các đề cương kiểm toán còn hạn chế, chưa tạo điều kiện để tăng cường trao đổi, thu thập thông tin giữa các đơn vị. Cách thức tổ chức KTCĐ tại một số đơn vị vẫn chưa đồng nhất làm giảm hiệu quả và tính chuyên sâu của KTCĐ. Ngoài ra, công tác tổng hợp gặp nhiều khó khăn do các cách hiểu và nội dung trọng tâm khác nhau, chưa có sự thống nhất giữa các đánh giá, nhận xét tại các báo cáo kiểm toán.
Nhận diện những hạn chế nêu trên, Đảng ủy, lãnh đạo KTNN đã sát sao, chỉ đạo kịp thời, định hướng nhiều nội dung từ khâu lựa chọn chủ đề, xây dựng đề cương, đến tổ chức thực hiện và lập báo cáo kiểm toán. Theo đó, KTNN đã ban hành hệ thống các quy định, hướng dẫn cho KTCĐ, chú trọng xây dựng, hoàn thiện các tiêu chí đánh giá tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả.
Tháng 3/2025, lần đầu tiên Tổng Kiểm toán nhà nước chủ trì Hội nghị toàn Ngành để cho ý kiến thống nhất về Dự thảo Đề cương các cuộc kiểm toán chuyên đề (KTCĐ), nhằm định hướng tư duy, phương pháp tiếp cận và cách thức tổ chức thực hiện kiểm toán. Trên cơ sở đó, ban hành Quy chế phối hợp trong thực hiện các cuộc KTCĐ toàn Ngành, đặc biệt là những chuyên đề có sự tham gia của nhiều đơn vị, trong đó quy định rõ trách nhiệm của lãnh đạo, đơn vị chủ trì và các đơn vị phối hợp. Với tinh thần chỉ đạo quyết liệt, Tổng Kiểm toán nhà nước yêu cầu các đơn vị tham mưu và các Phó Tổng Kiểm toán phải chịu trách nhiệm toàn diện đối với chất lượng kiểm toán của từng đơn vị chuyên ngành, khu vực. Những cuộc kiểm toán có chất lượng thấp sẽ bị xem xét trừ điểm thi đua hằng năm. Đây là yêu cầu bắt buộc, thể hiện quyết tâm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động kiểm toán toàn Ngành.
Với sự thống nhất từ ý chí đến hành động, nêu cao trách nhiệm, KTNN đã thể hiện rõ quyết tâm nâng cao chất lượng KTCĐ lên tầm cao mới, đảm bảo toàn diện các mục tiêu: KTCĐ phải chọn chủ đề lớn, được dư luận và lãnh đạo Đảng, Nhà nước quan tâm; đổi mới tư duy, thống nhất cách làm trong toàn Ngành; xây dựng đề cương kiểm toán gắn chặt với mục tiêu đánh giá, tư vấn chính sách; báo cáo kiểm toán khi phát hành mang lại giá trị thực tiễn cao.
Tập trung đánh giá và tư vấn chính sách
Chia sẻ tại Hội nghị công bố quyết định và triển khai hoạt động kiểm toán, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình Quách Tất Liêm cho biết, sau khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy, chính quyền cơ sở chỉ còn 2 cấp, đồng thời, đẩy mạnh cải cách thể chế, đầu tư cơ sở hạ tầng, chuyển đổi số, phát triển các nguồn lực để tăng trưởng kinh tế. Trong bối cảnh như vậy, sự đồng hành, hỗ trợ của KTNN thông qua các cuộc KTCĐ là rất cần thiết để kịp thời phát hiện những điểm nghẽn, bất cập trong công tác quản lý, điều hành, kiến nghị với các cấp có thẩm quyền sửa đổi các quy định. Qua đó, công tác quản lý ở các cấp thuận lợi hơn, chặt chẽ hơn, phát huy được tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương.
Kỳ vọng cao đối với các kết luận, kiến nghị của KTNN, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam Trần Xuân Dưỡng mong rằng, qua mỗi cuộc kiểm toán, KTNN sẽ phát hiện và kiến nghị với cơ quan cấp trên, đặc biệt là Chính phủ để tạo ra những cơ chế, chính sách thuận lợi, giúp các địa phương vừa bứt phá phát triển kinh tế, vừa tránh tình trạng lãng phí nguồn lực công. Cụ thể như, với cuộc kiểm toán chuyên đề việc thực hiện các chính sách ưu đãi đầu tư tại các khu kinh tế, khu công nghiệp giai đoạn 2022-2024, lãnh đạo tỉnh Hà Nam kỳ vọng, KTNN sẽ có những đánh giá, kiến nghị để các cơ chế, chính sách cởi mở hơn, thu hút được nhà đầu tư, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân.
Để nâng cao chất lượng các cuộc kiểm toán, đáp ứng kỳ vọng của người dân và yêu cầu giám sát của các cơ quan dân cử, cơ quan quản lý nhà nước, quan điểm xuyên suốt trong chỉ đạo, điều hành hoạt động kiểm toán của KTNN là nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động kiểm toán. Cùng với đó, trong bối cảnh cả nước đang quyết liệt triển khai thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy, chú trọng đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số, thúc đẩy phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, KTNN cũng đang thay đổi tư duy và phương thức tổ chức kiểm toán cho phù hợp.
Theo Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành II Lê Đình Thăng, KTNN luôn đồng hành cùng tiến trình đổi mới chính sách quản lý của đất nước. Sự chuyển mình của nền kinh tế - xã hội đặt ra yêu cầu KTNN cũng phải đổi mới, thích ứng mạnh mẽ hơn. KTNN sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước, đóng góp ý kiến trách nhiệm, khách quan vào quá trình sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật, từ đó góp phần khơi thông nguồn lực quốc gia, phục vụ mục tiêu tăng trưởng và phát triển kinh tế. KTNN đặt nhiều kỳ vọng vào các cuộc KTCĐ, với mục tiêu làm rõ những bất cập, điểm nghẽn trong cơ chế, chính sách; đồng thời đánh giá mức độ phù hợp, hiệu lực và khả năng phát huy lợi thế của đất nước trong bối cảnh mới.
Với những kết quả đạt được trong hơn 30 năm xây dựng và phát triển, cùng với sự nỗ lực thay đổi về tư duy, đổi mới, sáng tạo, KTNN đang bước sang một giai đoạn mới nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm toán, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Nhân dân đối với ngành KTNN./.
