Kiến nghị áp thuế xuất khẩu ure về 0%

Kiến nghị áp thuế suất thuế xuất khẩu ure 0% để đảm bảo cạnh tranh công bằng

Nhận định về thị trường ure trong nước hiện nay, TS. Phùng Hà - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam - cho rằng, nhu cầu phân bón ure của Việt Nam hằng năm dao động trong khoảng 1,7 đến 2 triệu tấn. Trong khi tổng công suất sản xuất của 4 nhà máy ure trong nước khoảng 2,6 triệu tấn. Như vậy, lượng sản xuất ure trong nước đã vượt cầu từ nhiều năm nay. Khi dư thừa công suất, các doanh nghiệp sản xuất sẽ phải xuất khẩu để cân đối lại cung cầu nội địa, nếu không xuất khẩu được thì buộc phải giảm sản lượng sản xuất của nhà máy.

Trong khi đó, thời gian gần đây, việc xuất khẩu ure từ Việt Nam đã bị cạnh tranh gay gắt bởi nguồn hàng ure từ một số quốc gia như Indonesia, Malaysia, Brunei... nơi các nhà sản xuất không phải chịu thuế xuất khẩu 5% như Việt Nam. Đơn cử, đầu năm 2022, Brunei đã đưa nhà máy sản xuất ure công suất 1,136 triệu tấn/năm đi vào hoạt động. Tính riêng từ tháng 01/2022 đến tháng 3/2023, Brunei đã xuất khẩu 556.000 tấn ure tương đương 322 triệu USD.

Như vậy, TS. Phùng Hà cho rằng, việc áp thuế suất thuế xuất khẩu 5% đối với ure tại Nghị định 26 không nhất quán với quan điểm của Bộ Tài chính khi trình dự thảo Nghị định “áp dụng mức thuế suất thuế xuất khẩu thấp hơn đối với các mặt hàng trong nước sản xuất đủ nhu cầu hoặc dư thừa”. Việc sản xuất dư thừa trong nước buộc các nhà sản xuất phải thực hiện xuất khẩu để đảm bảo duy trì công suất. Mức thuế suất thuế xuất khẩu 5% đã làm giảm đi cơ hội kinh doanh, giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh của các nhà sản xuất trong nước, giảm năng lực cạnh tranh của các nhà sản xuất ure tại Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Không chỉ chịu thuế xuất khẩu 5%, các doanh nghiệp sản xuất ure trong nước còn chịu “thiệt đơn thiệt kép” khi “gánh” thêm việc không được khấu trừ thuế VAT đầu vào theo Luật 71/2014/QH13 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) - gọi tắt là Luật 71.

Theo Luật 71, quy định phân bón thuộc mặt hàng không chịu thuế VAT như hiện nay cũng làm các nhà sản xuất không được khấu trừ thuế VAT đầu vào, làm tăng giá thành sản xuất, trực tiếp làm giảm năng lực cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu cùng loại của các nhà sản xuất trong khu vực và trên thế giới. Mỗi năm, số tiền không được khấu trừ đầu vào của các doanh nghiệp phân bón lên tới hàng trăm tỷ đồng.

Rõ ràng trong cuộc cạnh tranh này, phân bón Việt không có lợi thế do chính sách thuế VAT bất hợp lý nêu trên! Nếu phải “cõng” thêm thuế xuất khẩu 5%, có thể thấy phân bón ure trong nước sẽ thiệt thòi lớn trong cuộc cạnh tranh với các đối tác cùng khu vực.

"Để góp phần tháo gỡ những bất cập nêu trên trong chính sách thuế nhằm hỗ trợ các nhà sản xuất, đảm bảo cạnh tranh bình đẳng, đồng thời hỗ trợ bà con nông dân, Hiệp hội Phân bón Việt Nam kiến nghị Bộ Tài chính xem xét trình Chính phủ áp thuế suất thuế xuất khẩu ure là 0%" - TS. Phùng Hà - Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam - kiến nghị.

Kiến nghị thuế xuất khẩu Supe lân, SOP về 0%

Đối với phân bón Supe lân, hiện tổng công suất sản xuất phân bón Supe lân của các nhà máy tại Việt Nam (Supe lân Lâm Thao thuộc Công ty Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao; Supe lân Apromaco Lào Cai thuộc Công ty Vật tư nông sản; Supe lân Long Thành thuộc Công ty Phân bón miền Nam; Supe lân Đức Giang thuộc Công ty Cổ phần Tập đoàn Hóa chất Đức Giang) đạt khoảng 1,5 -1,6 triệu tấn/năm. Sản lượng phân lân nung chảy của 3 Nhà máy (Văn Điển, Ninh Bình, Lào Cai) khoảng hơn 600.000 tấn/năm. Tổng sản lượng hai loại lân, Supe lân và lân nung chảy đạt hơn 2.000.000 tấn/năm.

Cũng theo thống kê, Supe lân sử dụng trực tiếp ở mức 500.000 tấn/năm, lượng Supe lân sử dụng cho sản xuất NPK vào khoảng 600.000 tấn/năm. Nhu cầu về lân đơn tại nước ta có xu hướng giảm rõ rệt do người dân đã và đang chuyển dần sang sử dụng các loại phân phức hợp hai thành phần như DAP, MAP hay đa thành phần như NPK.

Như vậy, năng lực sản xuất Supe lân đang dư thừa tới hàng triệu tấn/năm, cần phải có đầu ra xuất khẩu cho các doanh nghiệp sản xuất Supe lân để duy trì sản xuất, nếu không phải thu hẹp sản xuất vì cầu trong nước đang xuống mức khá thấp.

Mặt khác, theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, lượng Supe lân xuất khẩu của Việt Nam rất nhỏ (năm 2022 chưa tới 100.000 tấn/năm).

Do đó, xét tổng thể, năng lực sản xuất so với nhu cầu phân bón Supe lân trong nước đã và đang không những đáp ứng đủ mà còn dư thừa. Chính vì thế, việc xuất khẩu phân bón Supe lân cần được khuyến khích để tăng giá trị sản phẩm quốc dân, tạo công ăn việc làm cho người lao động, thu được ngoại tệ cho quốc gia, đóng thuế cho địa phương. Việc áp thuế suất xuất khẩu 0% đối với phân bón Supe lân phù hợp với nguyên tắc khi xây dựng Nghị định về thuế suất thuế xuất khẩu “Áp dụng mức thuế suất xuất khẩu 0% đối với loại phân bón trong nước đã sản xuất đủ nhu cầu hoặc dư thừa cần khuyên khích xuất khẩu”.

Từ thực tế này, Hiệp hội Phân bón Việt Nam cũng kiến nghị xem xét điều chỉnh mức thuế suất xuất khẩu phân bón Supe lân về mức 0%.

Bên cạnh Supe lân, một loại phân bón khác nữa là kali sulphate (K2SO4, tên thương mại SOP) cũng được kiến nghị mức thuế xuất khẩu về 0%.

Vào thời điểm hiện nay, chỉ có Công ty SOP Phú Mỹ là doanh nghiệp duy nhất tại Việt Nam và thứ hai tại Đông Nam Á sản xuất kali sulphate với công suất 40.000 tấn/năm. Công ty này cung ứng khoảng 60% cho thị trường trong nước, số còn lại xuất khẩu vì bà con nông dân chưa quen sử dụng SOP mà thường sử dụng KCl, tên thương mại là MOP. Mặt khác, nguyên liệu để sản xuất SOP là kali chlorua và axit sunphuric hoàn toàn nhập khẩu. Tương lai kali sulphate sẽ được dùng nhiều vì trong thành phần không có chlor (có thể ảnh hưởng tới chất lượng đất) và kali sulphate chứa hai nguyên tố dinh dưỡng là kali và lưu huỳnh.

Ngoài ra, lượng xuất khẩu của Công ty SOP khoảng hơn 10.000 tấn/năm, giá trị thuế rất nhỏ so với các ngành hàng khác nhưng lại có đóng vai trò quan trọng với một công ty duy nhất sản xuất SOP tại Việt Nam.

Để khuyến khích doanh nghiệp trong nước đầu tư sản xuất loại phân bón hoàn toàn mới, trong khi người nông dân Việt Nam chưa có thói quen sử dụng, Hiệp hội Phân bón Việt Nam cũng đề nghị áp dụng thuế xuất khẩu 0% đối với mặt hàng phân bón SOP. /.