Năm triệu người lao động đã bị ảnh hưởng do dịch Covid-19

                

Ảnh minh họa - Nguồn: sưu tầm

Năm triệu người lao động đã bị ảnh hưởng do dịch Covid-19

Báo cáo từ Tổng cục Thống kê công bố ngày 24/4, dịch bệnh Covid-19 đã tác động đến đời sống 5 triệu người lao động, khiến họ phải tạm nghỉ việc hoặc thất nghiệp kể từ đầu năm đến nay.

Ông Phạm Quang Vinh - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết từ đầu năm tới nay, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động khoảng là 75,4% dân số (từ 15 tuổi trở lên), xuống mức thấp kỷ lục trong vòng 10 năm qua và thấp hơn 1,2-1,3% so với quý trước và cùng kỳ các năm trước.

Trong 4 tháng đầu năm, số lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệch Covid-19 lên tới gần 5 triệu người. Trong số đó, ngành công nghiệp chế biến-chế tạo bị ảnh hưởng lớn nhất với 1,2 triệu lao động, tiếp đến là lĩnh vực bán buôn-bán lẻ khoảng 1,1 triệu lao động và ngành dịch vụ lưu trú-ăn uống là 740.000 lao động. Trong tổng số các lao động bị ảnh hưởng có đến 59% là tạm nghỉ việc, 28% phải thực hiện giãn cách công việc (hoặc nghỉ luân phiên) và 13% trong số họ đã mất việc làm.

Tại khảo sát này, Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra gần 85% DN đã bị tác động, ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19. Đặc biệt, các DN quy mô lớn và vừa phải chịu tổn thương nhiều nhất, khi “tự đánh giá khó khăn trong 4 tháng đầu năm” với tỷ lệ là 90%.

Tuy nhiên trong bối cảnh dịch bệnh, một số DN đã nỗ lực thích ứng để vượt qua giai đoạn khó khăn. Bà Vũ Thị Thu Thủy - Vụ trưởng Vụ Thống kê Dân số và Lao động cho biết 5,3% số DN bị ảnh hưởng cho biết họ đã tranh thủ thời gian này để đào tạo nâng cao tay nghề cũng như trình độ chuyên nghiệp cho người lao động.

“Đây là phản ứng chủ động, tích cực và đáng ghi nhận của DN nhằm thích ứng với bối cảnh của dịch bệnh, cùng Chính phủ và người lao động chung tay từng bước vượt qua thách thức, khó khăn”, bà Thủy chia sẻ.

Ông Vinh cho biết thêm đây là lần đầu tiên Tổng cục Thống kê công bố về tình hình lao động-việc làm trong quý. Thời gian tới, Tổng cục sẽ tổ chức định kỳ báo cáo trên với quan điểm chuyên sâu và chi tiết liên quan tới thị trường lao động, việc làm.

Về kiến nghị giải pháp, ông Vinh cho rằng Chính phủ đã phản ứng nhanh nhạy khi đưa ra nhiều gói hỗ trợ thiết thực. Tuy nhiên, điều quan trọng bây giờ là phải triển khai nhanh và đúng, trúng đối tượng cần được hỗ trợ. Ngoài ra, ông Vinh cũng đề xuất việc xem xét triển khai chính sách kích cầu nội địa nhằm tạo công ăn việc làm cũng như tăng cường sản xuất trong nước.

Lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng chịu ảnh hưởng nặng nề

Đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh. Đặc biệt đối với các lĩnh vực liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu. Là một thế mạnh của nước ta, lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng cũng đang bị ảnh hưởng nặng nề. Tình hình sản xuất kinh doanh của các DN lĩnh vực này đang gặp nhiều khó khăn và có thể vẫn tiếp diễn trong thời gian tới.

Theo số liệu thống kê và báo cáo nhanh từ các Hiệp hội Ximăng, Gốm sứ xây dựng, Thủy tinh và kính xây dựng... và một số DN, cùng với việc suy giảm của thị trưởng bất động sản, lĩnh vực vật liệu xây dựng cũng chịu ảnh hưởng nặng nề.

Sản lượng sản xuất và tiêu thụ một số chủng loại vật liệu xây dựng chính như ximăng, gạch ốp lát, sứ vệ sinh, kính xây dựng trong các tháng đầu năm 2020 bắt đầu có xu hướng giảm mạnh.

Các chuyên gia chỉ rõ do vật liệu xây dựng luôn gắn liền với sự phát triển của lĩnh vực bất động sản và nhu cầu đầu tư xây dựng của người dân. Bởi vậy, khi thị trường bất động sản sụt giảm nghiêm trọng về nguồn cung mới cũng như sức cầu của hầu hết các phân khúc nhà ở thì điều này đồng nghĩa với việc nhu cầu về vật liệu xây dựng như sắt thép, ximăng, gạch xây, gạch men, thiết bị nội thất… đều giảm mạnh.

Sản xuất ximăng trong quý I/2020 đạt sản lượng 19,55 triệu tấn, giảm 11,4 % so với mức 22,06 triệu tấn của cùng kỳ năm 2019. Cùng đó, sản lượng tiêu thụ cũng chỉ ở mức 17,85 triệu tấn, giảm 20,9%.

Do tiêu thụ chậm, lượng tồn kho bình quân toàn ngành sản xuất ximăng đã tăng lên 4,8 triệu tấn, tăng 135,3% và gấp 2,35 lần so với cùng kỳ năm 2019 là 2,04 triệu tấn. Lượng xi măng xuất khẩu cũng ở chỉ mức 6,6 triệu tấn, giảm 21,4%.

Cùng chung khó khăn là lĩnh vực gốm sứ xây dựng với sản lượng sản xuất gạch ốp lát đạt 120,5 triệu m2 - giảm 7,3% so với cùng kỳ và lượng tiêu thụ đạt 55 triệu m2 - giảm tới 52,2%. Đáng chú ý, lượng tồn kho gạch ốp lát tăng tới 98,1%, tương đương 158,5 triệu m2.

Các sản phẩm sứ vệ sinh có sản lượng sản xuất đạt 4,5 triệu sản phẩm, giảm 6,2% với lượng tiêu thụ 2 triệu sản phẩm - giảm 37,5%, đưa con số tồn kho lên 6,5 triệu sản phẩm - tăng 150% so với cùng kỳ.

Mặc dù các đơn hàng xuất khẩu gạch ốp lát, sứ vệ sinh trong tháng Một, Hai năm 2020 chưa bị ảnh hưởng nhiều nhưng sang tháng Ba thì hầu hết bị ngưng trệ do lệnh phong tỏa của các nước châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và một số nước ASEAN.

Đối với lĩnh vực kính xây dựng, sản lượng sản xuất trong quý 1 đạt 55,8 triệu m2 quy tiêu chuẩn (QTC) - giảm 4,2% so với cùng kỳ. Sản lượng tiêu thụ đạt 14,8 triệu m2 QTC, giảm 61,5% và tồn kho 91,4 triệu m2 QTC - tăng tới 292%.

Hiện nay, ngoài Công ty Nipon Sheet Glass xuất khẩu 100% sản phẩm ra nước ngoài thì trong quý 1 chưa bị ảnh hưởng nhiều, còn lại các DNp kính trong nước khác thì lượng xuất khẩu hầu như không đáng kể.

Là thương hiệu hàng đầu về sản xuất vật liệu xây dựng nhưng Tổng công ty Viglacera cũng khó tránh khỏi những khó khăn do chịu ảnh hưởng từ dịch Covid-19. Theo DN này, trong tháng Hai nguồn nguyên vật liệu đầu vào cho các Nhà máy sản xuất bị thiếu hụt. Không những thế, việc xuất khẩu vốn đang theo quy trình rất “trôi chảy” cũng gặp khó khăn. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh lẫn khâu tiêu thụ, phát triển thị trường đều bị ảnh hưởng nhiều.

Các chuyên gia đánh giá nhìn chung, sản lượng tiêu thụ sản phẩm vật liệu xây dựng trong các tháng đầu năm 2020 đều có xu hướng giảm; trong đó, lĩnh vực kính xây dựng và gạch ốp lát có sản lượng tiêu thụ sụt giảm mạnh nhất, tương ứng 61,5% và 52,2% so với cùng kỳ do ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

Một số các chủng loại vật liệu xây dựng khác như vật liệu xây, lợp, đá, cát, sỏi cũng có xu hướng giảm sản lượng tiêu thụ từ 10-20% so với cùng kỳ. Trước tình hình này, các DN đã chủ động giảm sản lượng sản xuất để hạn chế lượng tồn kho sản phẩm.

Đối với thị trường xuất khẩu, các DN vẫn tiếp tục thực hiện xuất khẩu theo các hợp đồng đã ký. Tuy nhiên, do dịch bùng phát hầu hết ở các nước, việc hạn chế đi lại giữa các quốc gia có dịch cũng ảnh hưởng rất lớn đến việc xuất khẩu của DN.

Do đó, các DN không thể ký thêm hợp đồng xuất khẩu mới, hợp đồng cũ thực hiện chậm, chi phí giá thành tăng, thời gian lưu kho bãi kéo dài, nhân công bốc xếp, vận tải hàng hóa bị đình trệ...

Sản lượng xuất khẩu trong quý I của một số DN giảm từ 13-20% (tùy từng lĩnh vực); trong đó, xuất khẩu xi măng giảm 13%. Do lượng tiêu thụ chậm, những tháng đầu năm 2020, một số DN đã buộc phải giảm giá bán sản phẩm từ 10-12% so với quý 4/2019.

Một số nguyên vật liệu và thiết bị, vật tư, phụ tùng thay thế phải nhập khẩu từ nước ngoài (chủ yếu từ Trung Quốc) phục vụ cho hoạt động sản xuất của DN bị đình trệ trong tháng Hai và đầu tháng Ba. Tuy nhiên, việc cung cấp đã trở lại bình thường thời điểm cuối tháng 3.

Bộ Xây dựng cũng nhận định, khó khăn của các DN sản xuất vật liệu xây dựng trong quý I chỉ là bước đầu, diễn biến có thể phức tạp hơn trong quý II và có thể kéo dài. Nếu tình hình dịch bệnh không sớm được khống chế, nguy cơ một số DN phải dừng sản xuất là hoàn toàn có thể xảy ra, kéo theo hàng vạn lao động sẽ phải nghỉ việc, Bộ Xây dựng cảnh báo.

Để tháo gỡ khó khăn cho nhóm ngành sản xuất này, Bộ Xây dựng đã tập hợp ý kiến của nhiều doanh nghiệp, Hội, Hiệp hội nghề nghiệp và đề nghị một số hình thức hỗ trợ. Theo đó, đề xuất đầu tiên là được giảm thuế VAT xuống còn 5%, giảm lãi suất vay ngân hàng; có chính sách hỗ trợ DN hoãn, lùi thời hạn nộp thuế VAT, thuế thu nhập DN, thuế xuất khẩu, tiền thuê đất, bảo hiểm xã hội...

Bên cạnh đó, việc cải cách thủ tục hải quan cũng rất cần thiết nhằm đảm bảo thông quan hàng hóa xuất khẩu nhanh chóng, thuận tiện, tiết kiệm thời gian và chi phí cho DN.

Ngoài ra, các địa phương cũng cần thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, tiếp tục có chương trình phù hợp nhằm kích cầu, tăng tiêu dùng nội địa. Bản thân các DN giai đoạn này cần chủ động tìm kiếm thêm thị trường xuất khẩu mới để mở rộng hoặc thay thế thị trường cũ.