Sáng 12/7, ngay sau khai mạc Phiên họp thứ 24, UBTVQH đã cho ý kiến về việc tổng kết, rà soát việc thực hiện Nghị quyết liên tịch 525/2012/NQLT/UBTVQH13-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 27/9/2012 về việc tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội (Nghị quyết số 525).
Nhiều đổi mới trong công tác tiếp xúc cử tri
Báo cáo về kết quả nghiên cứu, rà soát Nghị quyết số 525 tại phiên họp, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình cho biết, qua 10 năm thực hiện Nghị quyết số 525, công tác tổ chức tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã có nhiều đổi mới linh hoạt, hiệu quả về hình thức và nội dung; bảo đảm dân chủ, bình đẳng, công khai, phát huy vai trò, trách nhiệm của ĐBQH, của cử tri và các cơ quan, tổ chức hữu quan.
Qua tiếp xúc cử tri, nhiều nguyện vọng, kiến nghị của cử tri cũng đã được Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan có thẩm quyền thể chế hóa thành nhiều văn bản pháp luật, tạo hành lang pháp lý thuận lợi trong thực tiễn cuộc sống.
Từ năm 2013 đến năm 2022 đã có 27.071 cuộc tiếp xúc cử tri, với nhiều hình thức khác nhau, được tổ chức phục vụ ĐBQH tiếp xúc cử tri.
Từ năm 2013 đến năm 2022, đã có 650 văn bản quy phạm pháp luật khác nhau được các cơ quan có thẩm quyền ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung theo kiến nghị của cử tri.
“Việc tiếp xúc cử tri một cách hiệu quả, linh hoạt, chất lượng đã có tác dụng hỗ trợ các ĐBQH, các cơ quan của Quốc hội nâng cao chất lượng trong công tác xây dựng pháp luật, trong hoạt động giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.” - ông Dương Thanh Bình nhấn mạnh.
Hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri của UBTVQH được triển khai nền nếp, hiệu quả được nâng lên rõ rệt. Thông qua hoạt động giám sát đã yêu cầu Chính phủ, các Bộ, ngành báo cáo, giải trình về những vấn đề mà cử tri chưa đồng tình, tiếp tục kiến nghị; kịp thời sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật còn bất cập, đề ra các giải pháp, nhằm tháo gỡ khó khăn cho người dân, thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh, nâng cao đời sống nhân dân; tổ chức giám sát chuyên đề về một số lĩnh vực mà cử tri bức xúc và đã kiến nghị qua nhiều kỳ họp Quốc hội...
Tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, lĩnh vực còn hạn chế
Tuy nhiên, báo cáo của Ban Dân nguyện cũng chỉ ra một số hạn chế, vướng mắc trong tổ chức thực hiện Nghị quyết số 525.
Trong đó, Trưởng ban Dân nguyện nêu rõ, việc triển khai hoạt động tiếp xúc cử tri của ĐBQH, Đoàn ĐBQH mới chủ yếu tập trung dưới hình thức tiếp xúc cử tri định kỳ, trước và sau mỗi kỳ họp Quốc hội, chưa quan tâm đúng mức đến các hoạt động tiếp xúc chuyên đề, lĩnh vực, đối tượng...
Theo đánh giá của một số địa phương, việc tổ chức tiếp xúc cử tri có lúc còn đơn điệu, chủ yếu theo chế độ hội nghị; nội dung tiếp xúc cử tri chủ yếu chỉ là thông tin đến cử tri về nội dung, chương trình kỳ họp; phát biểu của cử tri tại các buổi tiếp xúc cử tri với ĐBQH lại tập trung về các vấn đề thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương, cơ sở…
Hoạt động tiếp xúc cử tri của ĐBQH tại nơi cư trú, nơi làm việc, tiếp xúc cử tri ngoài địa bàn tỉnh, thành phố nơi đại biểu ứng cử cũng còn rất hạn chế, chưa đúng với tinh thần Nghị quyết.
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị có thêm đánh giá việc quán triệt, giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 525; đánh giá tính sâu sát, phù hợp, thực chất, thiết thực và hiệu quả của công tác tiếp xúc cử tri. Đồng thời nêu ra quan điểm lớn; những nội dung chính, chính sách lớn cần phải sửa đổi, bổ sung của Nghị quyết.
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, sau khi có báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết nên tổ chức hội nghị chuyên đề về nội dung này, nhằm lấy thêm ý kiến để có tư liệu sửa đổi, bổ sung phù hợp. Nên có 2 nghị quyết riêng về tiếp xúc cử tri của ĐBQH và tiếp xúc cử tri của HĐND.
Cùng với đó, việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 525 tới đây phải quán triệt đầy đủ Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật MTTQ Việt Nam, Luật Tổ chức chính quyền địa phương… đồng thời, cần xác định rõ hình thức tiếp xúc cử tri để có hướng dẫn cụ thể.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định chỉ rõ, công tác tiếp xúc cử tri rất quan trọng, song theo Báo cáo của Ban Dân nguyện, công tác tiếp xúc cử tri hiện nay mới chỉ chủ yếu được tổ chức trước và sau Kỳ họp, công tác tiếp xúc cử tri tại nơi làm việc và nơi cư trú còn ít.
Bên cạnh đó, hiện nay ở các địa phương, cách làm, cách tổ chức, cách thống kê… công tác tiếp xúc cử tri rất khác nhau do không cùng một tiêu chí, dẫn đến các số liệu thống kê khác nhau. Do đó nội dung này cần phải phân tích sâu thêm.
Nhìn nhận công tác tiếp xúc cử tri trong thực tế rất phong phú, đa dạng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, các nội dung trong Báo cáo cần có đánh giá, phân tích sâu hơn để công tác này được thực hiện hiệu quả, thực chất.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga thì đề nghị cho rằng, hiện nay, kết quả kỳ họp thường được tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Vì vậy, cần phân biệt rõ ràng và có phương án quy định phù hợp đối với việc tổ chức tiếp xúc cử tri sau kỳ họp để đảm bảo phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nâng cao hiệu quả công tác tiếp xúc cử tri.
Mặt khác, hiện nay việc tổ chức tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, tại nơi cư trú, nơi làm việc còn hạn chế. Các ý kiến nêu trong tiếp xúc cử tri chủ yếu tập trung vào các nội dung như đời sống học tập, làm việc, đất đai… các vấn đề thuộc thẩm quyền địa phương, ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của cử tri. Vì vậy, nhiều trường hợp cần có lãnh đạo địa phương dự tiếp xúc cử tri để tiếp thu các ý kiến, vấn đề thuộc thẩm quyền.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cũng đề nghị phân tích kỹ lưỡng nguyên nhân, làm rõ hạn chế đã được nêu trong báo cáo để có phương án điều chỉnh hoặc giải pháp phù hợp. Đồng thời, trong lần sửa đổi này cần quy định rõ ràng, cụ thể đối với việc tiếp xúc cử tri trực tiếp kết hợp trực tuyến; tiếp xúc cử trước kỳ họp bất thường…
