Dấu ấn qua những con số
Ngay từ những năm 1970-1980, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã chú trọng tới việc đưa công nghệ thông tin vào hoạt động ngân hàng. Ở thời điểm đó, trong điều kiện còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, việc thực hiện chủ trương này quả là một thách thức đối với ngành ngân hàng.
Từ những bước đi đầu tiên đầy gian nan, ngành ngân hàng đã vượt lên thách thức, không ngừng đổi mới, sáng tạo và đến nay đã trở thành một trong những Bộ, ngành, cơ quan đi đầu về CĐS với phương châm lấy người dân, doanh nghiệp (DN) là trung tâm phục vụ.
Công cuộc CĐS đã mang lại diện mạo mới cho ngành ngân hàng khi công nghệ trở thành cốt lõi trong mọi hoạt động. Theo báo cáo của NHNN, đến nay, nhiều tổ chức tín dụng tại Việt Nam có tỷ lệ trên 90% giao dịch thực hiện trên kênh số, nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa 100%.
Hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ số của ngành ngân hàng với nhiều phương thức thanh toán hiện đại, được kết nối liên thông, tích hợp liền mạch, xuyên suốt với các ngành, lĩnh vực khác, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Nhờ CĐS ngân hàng, người dân, DN có thể giao dịch mua bán, thanh toán ngay trên ứng dụng, nền tảng số quen thuộc hằng ngày mà không mất nhiều thời gian, chi phí như trước đây.
Số liệu của NHNN cho biết, đến nay, gần 87% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng, giá trị thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) gấp 25 lần GDP. Hơn 80% số người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp thất nghiệp trên địa bàn đô thị được chi trả thông qua các phương thức TTKDTM; 100% các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn đô thị triển khai thanh toán học phí không dùng tiền mặt; hơn 88% các bệnh viện đã triển khai TTKDTM.
Việt Nam tiên phong kết nối thanh toán bán lẻ xuyên biên giới qua mã QR với Thái Lan, Campuchia và Lào, hướng tới mở rộng trong khu vực châu Á. NHNN có 7 năm liên tiếp dẫn đầu Bảng xếp hạng cải cách hành chính của các Bộ, cơ quan ngang Bộ và nhiều lần được biểu dương về tính tiên phong, chủ động trong công cuộc CĐS, đổi mới sáng tạo. Từ năm 2024 đến nay, nhiều ngân hàng đã xây dựng và triển khai các sáng kiến cải tiến quy trình hoạt động, CĐS; một số ngân hàng có hơn 100 sáng kiến/năm.
Để có được những con số ấn tượng trên, thời gian qua, ngành ngân hàng đã tích cực, chủ động triển khai các nghị quyết, chỉ thị, chương trình hành động về CĐS của Bộ Chính trị, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Đặc biệt, NHNN đã phối hợp với Bộ Công an triển khai các nhiệm vụ tại Đề án 06 (Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ CĐS quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030).
Cùng với đó, ngành ngân hàng đã nỗ lực hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về CĐS, tập trung đầu tư hạ tầng, xây dựng và mở rộng hệ sinh thái tài chính số. Số liệu thống kê từ báo cáo tài chính năm của các ngân hàng thương mại đang niêm yết cho thấy, năm 2024 ghi nhận bước nhảy vọt về đầu tư công nghệ trong ngành ngân hàng Việt Nam khi tổng chi tiêu cho công nghệ đạt 32.437 tỷ đồng, tương đương 14,85% tổng chi phí hoạt động toàn ngành - tỷ lệ cao nhất trong 4 năm gần đây. Đây là yếu tố, động lực quan trọng thúc đẩy CĐS ngân hàng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu CĐS toàn dân, toàn diện, toàn trình để tăng tốc phát triển kinh tế số.
Chuyển đổi số với tinh thần tăng tốc, bứt phá
Kinh tế số ngày càng đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, phát triển bền vững đất nước. Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia đặt mục tiêu: Quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 30% GDP vào năm 2030 và đạt 50% vào năm 2045.
Việc thực hiện mục tiêu trên đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt của Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương, trong đó có ngành ngân hàng. Theo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, CĐS ngân hàng phải đảm bảo “5 tăng tốc, bứt phá” về: Hoàn thiện thể chế; phát triển hạ tầng số; CĐS cho người dân, DN, nhất là bảo đảm tiếp cận công bằng với vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và những người yếu thế; phát triển nguồn nhân lực CĐS; bảo đảm an ninh, an toàn trong CĐS.
Với vai trò huyết mạch của nền kinh tế, ngành ngân hàng xác định tiếp tục tiên phong và đồng hành cùng Chính phủ để hiện thực hóa các mục tiêu CĐS quốc gia, thúc đẩy nền kinh tế số phát triển. Trên tinh thần đó, NHNN sẽ rà soát, sửa đổi, ban hành các văn bản pháp luật nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo thuận lợi cho hoạt động TTKDTM, CĐS ngân hàng; nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, đảm bảo an ninh, an toàn, chú trọng việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung ngành ngân hàng.
Đồng thời, việc tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin giữa ngành ngân hàng với các ngành, lĩnh vực khác cũng sẽ được chú trọng để mở rộng hệ sinh thái số và phát triển dịch vụ ngân hàng số, thanh toán số, góp phần hình thành hệ sinh thái số liên thông, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và DN tiếp cận các dịch vụ nhanh chóng, an toàn, hiệu quả.
Cùng với đó, ngành ngân hàng sẽ tăng cường hợp tác quốc tế để cập nhật xu hướng công nghệ mới, học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia; tăng cường nguồn lực cho CĐS, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ đổi mới sáng tạo, cung ứng đa dạng các sản phẩm, dịch vụ tiện ích, chi phí hợp lý; đẩy mạnh truyền thông, giáo dục tài chính cho người dân, DN sử dụng dịch vụ ngân hàng trên kênh số một cách an toàn, hiệu quả.
NHNN cũng đã phát động phong trào “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và CĐS” và phong trào “Bình dân học vụ số” nhằm phát huy sức mạnh tổng thể của toàn ngành ngân hàng trong thực hiện đổi mới sáng tạo, CĐS.
Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng từng nhấn mạnh CĐS là con đường tất yếu để phát triển bền vững và hội nhập quốc tế, từ đó kêu gọi toàn ngành ngân hàng tiếp tục đi đầu trong CĐS để cùng đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc./.
