Du lịch thông minh giúp tạo đột phá
Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - VH,TTDL) Nguyễn Lê Phúc cho biết, trước sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trong thời đại công nghiệp 4.0, việc phát triển du lịch thông minh là xu hướng tất yếu của du lịch thế giới nói chung và ngành du lịch Việt Nam nói riêng.
Trong bối cảnh đó, Bộ VH,TTDL đã phê duyệt Đề án "Ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0 để phát triển du lịch thông minh" với mục tiêu chung là “phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh tại Việt Nam, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch trong thời đại số, thúc đẩy du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”.
Thực tế ứng dụng công nghệ để phát triển du lịch thông minh đang được triển khai rộng khắp. Các địa phương, điểm đến đã tích cực trong việc chuyển đổi số, phát triển du lịch thông minh.
“Những công nghệ tiên tiến, hiện đại như thực tế ảo, hình ảnh 360 độ, 3D, vé điện tử... đã được áp dụng tại các điểm tham quan du lịch để đưa ra nhiều sản phẩm mới, độc đáo và từng bước đáp ứng nhu cầu của du khách” - ông Phúc cho biết.
Năm 2025, ngành Du lịch Việt Nam đặt mục tiêu đầy "tham vọng": Đón từ 22 - 23 triệu lượt khách quốc tế; phục vụ 120 - 130 triệu lượt khách nội địa, đạt tổng thu từ du lịch khoảng 980 - 1.050 nghìn tỷ đồng. Trong đó, phát triển du lịch thông minh được kỳ vọng sẽ tạo động lực mới cho ngành du lịch hướng đến thực hiện mục tiêu đề ra.
Dẫn câu chuyện của Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam khi điểm đến này liên tục thu hút hàng chục nghìn lượt người tham quan mỗi tháng, phá nhiều kỷ lục về lượt khách tham quan, các chuyên gia nhận định, bảo tàng hút khách và tạo hiệu ứng tốt là nhờ sự đổi mới, nâng cao chất lượng trưng bày. Đặc biệt, những ứng dụng công nghệ hiện đại như trình chiếu video, bản đồ 3D mapping, trò chơi điện tử tương tác… cũng góp phần quan trọng thu hút du khách khi tới đây.
“Đây là những minh chứng rất rõ cho thấy hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ số tại các điểm đến du lịch giúp mang lại hiệu ứng tích cực” - ông Phúc cho biết.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng, việc phát triển du lịch thông minh ở Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề nhân lực. Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch, chất lượng nguồn nhân lực du lịch còn hạn chế, thiếu về số lượng, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.
Đặc biệt, nhân lực du lịch quen với cách làm cũ, dẫn đến chậm thích ứng với những thay đổi hiện nay. Do đó, nếu không có thay đổi đột phá, nguồn nhân lực sẽ trở thành lực cản đối với sự phát triển của ngành du lịch trong thời kỳ mới. “Từ bỏ một thói quen, cách làm việc kéo dài hàng chục năm không phải là dễ dàng, song đây là thời điểm thích hợp cần phải thay đổi để tồn tại” - ông Trương Sỹ Vinh (Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch) nhấn mạnh.
Tăng cường hợp tác với doanh nghiệp trong đào tạo
Nhấn mạnh sự cần thiết phải thay đổi tư duy phát triển du lịch theo hướng bền vững, trong đó có du lịch thông minh, các ý kiến cũng cho rằng, việc thay đổi phải bắt đầu từ con người, trước hết là khâu đào tạo tại các cơ sở đào tạo ngành du lịch.
Đứng trước những thay đổi nhanh chóng trong xu thế du lịch, Khoa Du lịch và Quản trị khách sạn, Trường Đại học Thành Đông đã đưa vào chương trình đào tạo thời lượng đào tạo kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin cho sinh viên chuyên sâu lĩnh vực du lịch.
Cụ thể hơn, Phó Trưởng khoa Vũ Thành Trung cho biết, chương trình đào tạo được thiết kế theo mô hình chất lượng cao, tài liệu giảng dạy thường xuyên được cập nhật theo xu hướng quốc tế, gắn với cập nhật xu hướng công nghệ; sinh viên được đào tạo những kỹ năng nghề nghiệp thông qua tham quan thực tế và thực hành nghiệp vụ tại các doanh nghiệp du lịch. “Nhà trường xác định việc đổi mới công tác đào tạo là yêu cầu sống còn, không chỉ giúp thu hút người học mà về lâu dài còn nhằm tạo ra nguồn nhân lực có đủ năng lực cần thiết để làm việc” - ông Trung cho biết.
Muốn phát triển du lịch thông minh, phải có nguồn nhân lực thông minh. Tuy nhiên, các trường đào tạo du lịch hiện nay vẫn thiên về cách dạy truyền thống, khả năng thích ứng công nghệ còn chậm. Để nhân sự đáp ứng tốt mảng công nghệ trong du lịch, doanh nghiệp thường phải bỏ chi phí, thời gian đào tạo lại từ đầu.
Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam
Nhấn mạnh yêu cầu hợp tác với doanh nghiệp trong công tác đào tạo đóng vai trò rất quan trọng, đại diện Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho rằng, đây là yếu tố then chốt để giúp người lao động có thể tự tin nắm bắt và triển khai tốt công việc sau này.
Bởi, doanh nghiệp lữ hành là bên trực tiếp tham gia vào thị trường, nắm bắt nhu cầu của du khách, xu hướng phát triển du lịch nên những yêu cầu doanh nghiệp đặt ra chính là công việc mà người học sau tốt nghiệp sẽ phải làm. “Tiếp xúc với doanh nghiệp từ sớm sẽ là một lợi thế rất lớn cho người học để đến gần hơn với thị trường” - đại diện Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên nói, đồng thời cho biết thêm, ngoài các doanh nghiệp du lịch, cần sự tham gia của các doanh nghiệp về công nghệ để giúp người học sớm làm quen với các công nghệ phổ biến trong du lịch.
Đối với sinh viên ngành du lịch, việc nhận thức và áp dụng công nghệ số là yếu tố quyết định triển vọng nghề nghiệp, trong bối cảnh cạnh tranh trên thị trường việc làm ngày càng gay gắt. Do đó, người học cần nâng cao khả năng tự học, đặc biệt là năng lực ngoại ngữ, tiếp nhận các xu hướng công nghệ mới...
Ngoài sự chủ động của người học, sự vào cuộc của nhà trường, các chuyên gia cho rằng, để có thêm nguồn nhân lực chất lượng cao cho phát triển du lịch thông minh, các ngành, các địa phương và doanh nghiệp du lịch cần chung tay và quyết tâm trong việc đào tạo, tuyển dụng lao động du lịch cũng như có chính sách đãi ngộ phù hợp cho nhân lực trình độ cao...
Trong đó, Nhà nước cần ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia hoạt động đào tạo; đặc biệt là đảm bảo các cơ chế, chính sách hiện có được thực thi đầy đủ như: ưu đãi về tài chính, thuế, ưu đãi đầu tư…/.
