Tháng 5/2020: Sự bắt đầu của kỷ nguyên Châu Á

                

Ảnh minh họa

Các chuyên gia nghiên cứu kinh tế nhận định, kỷ nguyên châu Á sẽ khởi đầu từ tháng 5/2020, khi hầu hết các nền kinh tế châu Á đã dần hồi phục trong khi phương Tây vẫn chật vật với lệnh phong tỏa vì dịch Covid-19. Châu Á đã nổi lên như một khu vực kinh tế có độ gắn kết tương tự như Liên minh châu Âu (EU) và không bị chịu ảnh hưởng bởi các cú sốc kinh tế ở Mỹ hay châu Âu.

Theo một thống kê mới nhất của Google dựa vào dữ liệu trên điện thoại di động để định vị địa điểm làm việc của các cá nhân, đến ngày 13/5/2020, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc và Việt Nam là các quốc gia có số lượng người đến nơi làm việc đã trở về mức bình thường. Nhật Bản và Đức đã đạt được 20% so với bình thường. Trong khi đó Mỹ, Pháp và Anh vẫn đang trong tình trạng tê liệt.
                

Biểu đồ thể hiện số lượng người đã quay lại làm việc nơi công sở, nhà máy

Việc kiểm soát thành công đại dịch cũng góp phần giúp nền kinh tế của châu Á được hồi phục nhanh hơn. Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan , Hàn Quốc, Hong Kong (Trung Quốc), và Singapore đều có tỷ lệ tử vong do Covid-19 ở mức chỉ bằng 1/10 của Đức và 1/100 của Mỹ, Anh, Pháp, hay Tây Ban Nha.

Trong khi đó, Hoa Kỳ vẫn đang vật lộn để mở lại nền kinh tế mặc dù tỷ lệ nhiễm mới vẫn cao hơn nhiều so với các nước châu Á. Đây là một việc rất mạo hiểm và đầy rủi ro. Ví dụ lớn nhất chính là việc nhà máy Ford Motor ở Mỹ mới mở cửa trở lại vào hôm 17/5 đã đóng lại vào hôm 20/5 sau khi các nhân viên tại đây cho kết quả dương tính với Covid-19.

Sau khi đại dịch được kiểm soát cơ bản, châu Á đang đi theo những kế hoạch tăng trưởng ngắn hạn. Tuần này, phiên họp của Hội nghị Nhân dân tại Bắc Kinh dự kiến sẽ thông qua khoản đầu tư trị giá 1.400 tỷ USD vào băng thông rộng 5G, áp dụng trong các lĩnh vực như tự động hóa nhà máy, xe tự lái, trí tuệ nhân tạo và các lĩnh vực liên quan khác.

Châu Á hiện nay giống như một khối kinh tế gắn kết. 60% thương mại của các nước châu Á là bên trong bản thân châu Á, cùng tỷ lệ như Liên minh châu Âu. Số liệu của hãng Google cho thấy, thương mại nội châu Á tăng so với năm 2019, trong khi thương mại với Mỹ đình trệ.

Sự gia tăng thương mại của Trung Quốc với Đông Nam Á, Hàn Quốc và Đài Loan cũng cho thấy mức độ hội nhập kinh tế châu Á. Xuất khẩu của Trung Quốc sang các nước châu Á đã tăng nhanh hơn nhiều so với thương mại của nước này với Mỹ.
                

Xuất khẩu của Trung Quốc tới các nước trong khu vực Châu Á

Trong khi đó, thị trường chứng khoán Trung Quốc cho tới thời điểm này của năm 2020 chỉ bị giảm 2% trên chỉ số MSCI tính theo đồng USD, trong khi các thị trường chứng khoán lớn khác đều bị âm nặng.

Mức độ dẻo dai của thị trường chứng khoán Trung Quốc là đáng lưu ý trong bối cảnh leo thang chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, bao gồm cả việc Mỹ cấm bên thứ 3 xuất khẩu các con chip máy tính được sản xuất bằng tài sản trí tuệ Mỹ tới các công ty Trung Quốc bị Mỹ đưa vào danh sách đen, và mối đe dọa đưa các công ty Trung Quốc ra khỏi thị trường chứng khoán Mỹ.

Tuy nhiên, thị trường Trung Quốc ghi nhận sự áp đảo của các công ty công nghệ y tế, như Alibaba Health Information (Thông tin Y tế Alibaba) đã tăng trưởng gấp đôi cho tới thời điểm này của năm 2020. Tham vọng của Trung Quốc đi tiên phong thế giới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn trong ngành y tế được thúc đẩy bởi chính đại dịch Covid-19, trở thành mối lo ngại của các quan chức Mỹ.

Tuần trước, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã áp dụng các biện pháp kiểm soát đối với việc bán các thiết bị bán dẫn cho các công ty Trung Quốc nằm trong danh sách hạn chế giao dịch của Washington, nếu như các sản phẩm này được sản xuất ở bất cứ nơi đâu trên thế giới bằng công nghệ của Mỹ. Vậy nhưng, công ty viễn thông khổng lồ của Trung Quốc - Huawei, công ty hàng đầu thế giới về băng thông rộng 5G - đã tự thiết kế chip của riêng mình và ký hợp đồng chế tạo với Tập đoàn sản xuất chất bán dẫn Đài Loan TSMC. TSMC sử dụng thiết bị sản xuất chip của Mỹ và như vậy là sẽ nằm trong lệnh cấm của Mỹ. Giới phân tích về công nghiệp đang đợi chờ xem Mỹ sẽ thực hiện các quy định của mình chặt chẽ ở mức nào với trường hợp này.

Hiện nay, chính quyền Tổng thống Mỹ Trump đã thất bại trong việc thuyết phục hầu hết các đồng minh của mình không làm ăn với Huawei khi mà Washington coi đó là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ.

Một số nhỏ các công ty Mỹ và công ty ASML của Hà Lan hiện đang thống trị thị trường thiết bị sản xuất chất bán dẫn có khả năng tạo ra các con chip tối tân. Nếu Mỹ ngăn ngừa các hãng trên thế giới bán hàng cho Huawei thì hãng Trung Quốc này sẽ không còn nguồn thiết bị bán dẫn cao cấp.

Huawei được cho là sở hữu một kho con chip. Lượng bán dẫn được Trung Quốc nhập khẩu đã tăng gấp đôi trong thời gian từ cuối năm 2017 đến cuối năm 2018, cho thấy Trung Quốc đã thận trọng tích trữ chip. Lệnh cấm của Mỹ nếu được thực hiện đầy đủ sẽ gây thiệt hại cho Huawei.

Tuy nhiên, đó sẽ là lá bài cuối cùng mà Washington có thể tung ra. Thiết bị sản xuất chất bán dẫn là điểm kiểm soát cuối cùng của Mỹ đối với các công nghệ trọng yếu. Tình hình sẽ hoàn toàn đảo ngược nếu Trung Quốc có thể tự chủ hoàn toàn trong việc sản xuất chip. Và điều này hoàn toàn có thể xảy ra khi Trung Quốc sẵn sàng trả lương cao gấp nhiều lần cho các kĩ sư có khả năng nghiên cứu chế tạo chip trên toàn thế giới.

Trong quá khứ, Trung Quốc đã từng thiết lập quyền tự chủ công nghệ cao nhanh hơn nhiều so với dự kiến. Khi công ty thiết bị viễn thông ZTE của họ gần như ngừng hoạt động vào tháng 4 năm 2018 sau khi Washington cấm vận cung cấp chip Qualcomm - chip cung cấp năng lượng cho điện thoại thông minh của họ. Ngay đến tháng 12 năm 2018, Huawei đã sản xuất chip set Kirin của riêng mình, với sức mạnh lớn hơn sản phẩm Qualcomm.