Thuế nhập khẩu giảm sẽ tác động thế nào đến thu ngân sách?

Chính phủ vừa ban hành 10 Nghị định về Biểu thuế nhập khẩu (NK) ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Đó là các biểu thuế: Việt Nam - Hàn Quốc, Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á - Âu, Việt Nam - Chi Lê, Việt Nam - Nhật Bản, ASEAN - Hàn Quốc, ASEAN - Trung Quốc, ASEAN - Úc- New Zealand; ASEAN - Nhật Bản; ASEAN - Ấn Độ.

Trong số các nước Việt Nam cắt giảm mạnh thuế NK, có nhiều thị trường Việt Nam NK lượng hàng hóa lớn như: Trung Quốc, 10 nước ASEAN, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia, Nga…

Hàng loạt dòng thuế nhập khẩu về 0%

Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tài chính) Phạm Tuấn Anh cho biết, các Nghị định của Chính phủ vừa ban hành có điểm mới đáng chú ý là quy định về việc ban hành Biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt áp dụng cho giai đoạn 5 năm, từ năm 2018 đến năm 2022 - 2023, nhằm đảm bảo tính ổn định của các mức thuế và giúp cho DN dễ theo dõi.

Việc kéo dài thời gian áp dụng như vậy sẽ đáp ứng yêu cầu thống nhất danh mục hàng hóa xuất khẩu (XK) và NK, đảm bảo sự đồng nhất khi thực hiện xuất nhập khẩu hàng hóa từ các nguồn gốc, xuất xứ khác nhau. Việc ban hành các Nghị định này cũng là để thực hiện Luật Hải quan, đồng thời, nhằm tiếp tục thực hiện cam kết của Việt Nam về thuế NK trong các FTA. Đây cũng là sự thay đổi phù hợp với yêu cầu đổi mới khoa học công nghệ cũng như tiêu chuẩn quốc tế trong việc hài hòa hóa các danh mục hàng hóa XK và NK.

Trong số các biểu thuế được ban hành, Biểu thuế Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á - Âu có số dòng thuế cắt giảm về 0% lớn nhất, lên đến 5.535 dòng, tập trung vào các nhóm mặt hàng là nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất để XK. Đó là, nguyên phụ liệu dệt may, da giày, linh kiện điện tử, nhựa nguyên liệu, phân bón, ngô, lúa mì... Có 3.720 dòng thuế thuộc biểu thuế của Hiệp định này sẽ được cắt giảm dần về 0%, bao gồm sữa và sản phẩm từ sữa, hóa chất và sản phẩm hóa chất, giấy các loại, sắt thép, máy móc thiết bị…

Đứng thứ hai là Biểu thuế ASEAN - Nhật Bản. Biểu thuế này có 6.201 dòng giảm thuế so với năm 2017, chiếm 62% tổng biểu, trong đó, có 3.426 dòng hàng sẽ về 0% từ ngày 01/4/2018, tập trung vào nhóm máy móc, thiết bị, sắt, thép, vải các loại...

Tiếp theo là Biểu thuế Việt Nam - Chi Lê với 4.113 dòng thuế có thuế suất thuế NK ưu đãi đặc biệt sẽ giảm trong năm 2018, chiếm tỷ lệ 43% tổng biểu, trong đó, có 2.742 dòng được hưởng thuế suất là 0%, chủ yếu thuộc các nhóm: cây và các bộ phận của cây, thức ăn gia súc đã chế biến, hóa chất vô cơ, hữu cơ...

Bên cạnh đó, Hiệp định Việt Nam - Nhật Bản cũng có 456 dòng thuế về 0%, chủ yếu là nhóm chất béo, đường, cao su, gỗ, bột giấy…; Hiệp định Việt Nam - Trung Quốc có 588 dòng thuế về 0%, gồm các mặt hàng chính như thịt gà, cà phê, chế phẩm bánh kẹo, nguyên liệu dệt, vải may mặc, quần áo, sắt, thép…; Hiệp định Việt Nam - Hàn Quốc có 704 dòng thuế về 0%, tập trung ở nhóm hàng: thủy sản, bột mỳ, chế phẩm bánh kẹo, sơn, chế phẩm giặt tẩy…

Riêng Biểu thuế ASEAN (ATIGA) là có điểm khác biệt. Biểu thuế này gồm 10.813 dòng thuế nhưng chỉ có 7% số đó được giảm vào năm 2018 vì hầu hết các dòng thuế đã được giảm từ năm 2015. Các mặt hàng được giảm thuế chủ yếu tập trung vào nhóm ô tô, xe máy, phụ tùng linh kiện ô tô xe máy, hoa quả nhiệt đới, đồ điện dân dụng, sữa và các sản phẩm từ sữa... Tuy nhiên, đây cũng là Biểu thuế được dư luận quan tâm vì thuế NK ô tô dưới 9 chỗ ngồi từ các nước ASEAN sẽ giảm từ 30% về 0% từ ngày 01/01/2018.

Giảm thuế không tác động nhiều đến thu ngân sách

Theo ông Phạm Tuấn Anh, lộ trình giảm thuế NK đối với mặt hàng ô tô đã được quy định nhưng giá bán xe còn phụ thuộc vào các thành tố có liên quan khác. Vấn đề là các thành tố đó được giữ nguyên hay thay đổi.

Việc nhiều dòng thuế NK giảm về 0% sẽ ảnh hưởng tới số thu ngân sách từ hoạt động NK. Tuy nhiên, từ những năm trước, khi tham gia ký kết các FTA, Việt Nam đã xác định rằng nguồn thu từ hoạt động xuất nhập khẩu sẽ giảm. Do đó, để bảo đảm thu và cân đối ngân sách đối với loại thuế này, trong quá trình xây dựng dự toán hằng năm, ngành tài chính đã tính đến các yếu tố nói trên.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, khi thực hiện các Nghị định vừa ban hành trên đây, chỉ khoảng 5% dòng thuế thay đổi thuế suất, 5% dòng thuế phải điều chỉnh do ảnh hưởng bởi sự chuyển đổi so với biểu thuế năm 2016; chính vì vậy, số thu ngân sách sẽ không bị ảnh hưởng nhiều.

Việc thuế NK giảm sẽ giúp giảm giá hàng hóa, từ đó tạo ra sức ép buộc các DN trong nước phải cạnh tranh với hàng ngoại nhập bằng việc nâng cao chất lượng, giảm giá bán và người tiêu dùng được hưởng lợi.