Vụ nổ gây thiệt hại lớn về người và tài sản tại khu đô thị mới Văn Phú - Hà Đông. Ảnh: TK
Thấy gì qua vụ nổ kinh hoàng?
Liên quan đếnvụ nổ kinh hoàng xảy ra vào ngày 19/3 tạiKhu đô thị Văn Phú(Hà Đông) khiến 4 người tử vong, nhiều người khác bị thương, hàng chục ngôi nhà bị hư hỏng nặng, Công an TP. Hà Nội đang tích cực phối hợp với Bộ Tư lệnh Thủ đô, Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) và các cơ quan chức năng điều tra, làm rõ vụ việc.
Theo kết quả giám định sơ bộ của Cục Kỹ thuật hình sự (Bộ Công an), thuốc nổ gây ra vụ nổ cũng là loại thường sử dụng để chế tạo bom. Được biết, vụ nổ phát ra từ cơ sở hành nghề thu mua phế liệu. Sau khi thu mua phế liệu các loại, chủ cơ sở mang về nơi ở trọ cất giữ. Ngày 19/3, chủ cơ sở đã sử dụng đèn khò để cắt phá khối kim loại. Chịu tác động bởi lượng nhiệt lớn, khối kim loại bị kích nổ gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Qua vụ tai nạn cho thấy, còn quá nhiều kẽ hở trong công tác quản lý vật liệu nổ, các cơ sở tàng trữ vật liệu dễ dẫn đến cháy nổ hiện nay. Thực tế, các vật liệu nổ thường được người dân cất giữ trong nhà, thường tồn tại dưới dạng khó nhận biết và được vận chuyển qua con đường mua bán phế liệu nên việc kiểm soát càng thêm khó khi gặp điều kiện kích hoạt sẽ phát nổ.
Điều đáng nói, việc kiểm tra của cơ quan chức năng với các cơ sở thu mua phế liệu gần như bị bỏ ngỏ bấy lâu nay. Để hoạt động, các cơ sở này phải đáp ứng những yêu cầu bắt buộc, ngoài giấy phép kinh doanh, còn phải có giấy cam kết bảo vệ môi trường, có hệ thống phòng chống cháy nổ... Quy định là thế, nhưng trong thực tế, phần lớn các cơ sở kinh doanh thu mua phế liệu vẫn vô tư hoạt động khi chưa bảo đảm được các điều kiện nêu trên. Các cơ quan chức năng cũng không có động thái kiểm tra, kiểm soát để kịp thời phát hiện những vi phạm của cơ sở cũng như các vật liệu nổ.
Hiện tại, chưa có thống kê đầy đủ các cơ sở buôn bán phế liệu trên địa bàn TP. Hà Nội cũng như 62 tỉnh, thành phố còn lại trên cả nước, nhưng có rất nhiều điểm thu mua mọc lên tự phát, không tuân thủ các quy định về môi trường, phòng chống cháy nổ. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro, bởi không loại trừ trường hợp người dân do thiếu hiểu biết tự ý xử lý các sản phẩm phế thải và gây ra tai nạn đáng tiếc như trường hợp vừa qua.
Nâng cao nhận thức, ý thức phòng ngừa cháy nổ
Đây cũng không phải là trường hợp đầu tiên, mà đã có rất nhiều vụ cháy nổ đáng tiếc xảy ra, nguyên nhân chủ yếu từ việc người dân thiếu hiểu biết. Càng nguy hiểm hơn khi các cơ sở này tồn tại ngay trong các khu dân cư đông đúc, khi xảy ra sự cố, thiệt hại sẽ vô cùng to lớn. Theo Đại tá Đoàn Hữu Thắng - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC và Cứu hộ cứu nạn (Bộ Công an), chưa nói đến những vật liệu nguy hiểm, việc chứa những vật dễ gây cháy nổ trong điều kiện chật chội, không đảm bảo cũng tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ bất cứ lúc nào; việc sử dụng các hóa chất, chất đốt trong các gia đình nếu không đảm bảo cũng có thể trở thành nguyên nhân dẫn đến cháy nổ.
Trong số gần 2.800 vụ cháy, nổ xảy ra trên cả nước năm 2015, nguyên nhân dẫn đến cháy, nổ chủ yếu là do sự cố hệ thống và thiết bị điện; do sơ suất trong sử dụng lửa, khí đốt, hóa chất... Những vụ tai nạn xảy ra do các vật liệu nổ phát nổ, dù chỉ chiếm số lượng ít, song hậu quả để lại là rất nghiêm trọng. Để xảy ra tai nạn, trách nhiệm đầu tiên thuộc về chính chủ cơ sở thu mua, tàng trữ phế liệu gây nổ, tuy nhiên, trách nhiệm của cơ quan chức năng quản lý địa bàn là không thể tránh khỏi - Đại tá Thắng nhấn mạnh.
Đại tá Phạm Văn Thịnh (Bộ Tư lệnh Thủ đô) lưu ý, các loại bom, đạn sau chiến tranh còn lạc lại rất nhiều. Dù đã trải qua một thời gian dài vùi sâu dưới lòng đất nhưng chúng vẫn cực kỳ nguy hiểm và có thể phát nổ bất cứ lúc nào khi có tác động từ bên ngoài dù là nhỏ nhất. “Do vậy, người dân cần phải cảnh giác, không tự ý nhặt, xử lý bom mìn, vật liệu nổ và các vật liệu khả nghi” - ông Thịnh cảnh báo.
Từ vụ việc xảy ra vừa qua cho thấy, công tác tuyền truyền, giáo dục ý thức để người dân cảnh giác trước các vật liệu nổ còn hạn chế, ý thức chấp hành của người dân đối với công tác phòng chống cháy nổ còn chưa cao; trách nhiệm quản lý đối với các cơ sở thu mua phế liệu, các cơ sở mua bán hóa chất, vật liệt nổ còn nhiều kẽ hở... Do đó, ngay từ lúc này các cơ quan chức năng phải tăng cường, đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân hiểu, nắm rõ các quy định về việc không cất giữ vũ khí, vật liệu nổ mà cần giao nộp cho cơ quan chức năng để hạn chế những tai nạn rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra. Bên cạnh đó, trách nhiệm quản lý của các cơ quan chức năng cần được đề cao hơn bao giờ hết, đừng để “mất bò mới lo làm chuồng”.
NGUYỄN LỘC
