VACPA và chặng đường 10 năm chung sức xây dựng nghề kiểm toán độc lập

Hoạt động kiểm toán độc lập tại Việt Nam ra đời từ năm 1991 và đã trở thành nghề nghiệp chuyên nghiệp góp phần công khai, minh bạch thông tin kinh tế, tài chính của DN và tổ chức, đóng góp vào sự minh bạch và lành mạnh hóa thị trường tài chính, môi trường đầu tư. Sự phát triển nhanh và đặc thù của hoạt động kiểm toán độc lập đặt ra yêu cầu phải có một tổ chức nghề nghiệp chuyên nghiệp để phối hợp với các cơ quan quản lý Nhà nước quản lý hoạt động nghề nghiệp kiểm toán, đồng thời tập hợp các tổ chức, cá nhân làm nghề kiểm toán để phát triển nghề nghiệp này. Nhận thức được tầm quan trọng và sự cần thiết đó của hội nghề nghiệp, Bộ Tài chính đã thành lập Ban Chỉ đạo thành lập Hội. Ngày 15/4/2005, Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) đã tổ chức Đại hội Đại biểu toàn quốc nhiệm kỳ I và VACPA đã đi vào hoạt động theo mô hình tương tự Hội nghề nghiệp kế toán và kiểm toán quốc tế.

Sự ra đời của VACPA đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của nghề nghiệp kiểm toán độc lập tại Việt Nam. Hội hoạt động với mục đích tập hợp, đoàn kết các cá nhân và DN hành nghề kiểm toán; duy trì, phát triển và nâng cao trình độ kiểm toán viên hành nghề, chất lượng dịch vụ kế toán, kiểm toán, giữ gìn uy tín và phẩm chất đạo đức nghề nghiệp để trở thành Hội nghề nghiệp chuyên nghiệp được khu vực và quốc tế thừa nhận.

Hội đã từng bước kiện toàn bộ máy tổ chức theo đúng mô hình Hội nghề nghiệp chuyên nghiệp quốc tế và phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam. Ban Chấp hành Hội qua các nhiệm kỳ đều là những người hành nghề kế toán, kiểm toán hoặc làm công tác quản lý nghề nghiệp kế toán, kiểm toán, có Chứng chỉ kiểm toán viên. Hoạt động của Hội chủ yếu tập trung vào công tác chuyên môn nên đã điều hành các hoạt động của Hội sát với yêu cầu thực tiễn của nghề nghiệp và thu hẹp dần khoảng cách với các tổ chức nghề nghiệp quốc tế.

VACPA đã làm tốt công tác phát triển hội viên và đã thu hút được số lượng hội viên đông đảo, có trình độ chuyên môn cao. Với 377 hội viên khi thành lập, sau 10 năm, VACPA đã có 1.593 hội viên cá nhân và 80 hội viên tập thể. Hàng năm, Hội tổ chức từ 30 đến 40 lớp đào tạo cập nhật kiến thức, thu hút khoảng 5.000 lượt người học, đảm bảo các kiểm toán viên hành nghề cập nhật đủ 40 giờ học/năm. Hội viên còn được hỗ trợ tư vấn chuyên môn qua các buổi tọa đàm miễn phí...

Hội đã làm tốt chức năng kiểm tra chất lượng dịch vụ của các công ty kiểm toán theo các quy định và hướng dẫn của Bộ Tài chính. Hàng năm, VACPA tham gia với Bộ Tài chính tổ chức kiểm tra chất lượng dịch vụ kiểm toán trực tiếp 15 đến 20 công ty kiểm toán và đề xuất Bộ Tài chính xử lý sai phạm. Đây cũng là một điểm khác biệt và đặc thù giữa VACPA và các Hội CPA khác trên thế giới.

Hội đã hoàn thành nhiệm vụ quản lý đăng ký hành nghề (2006-2011) và tiếp tục duy trì việc cập nhật thông tin về Danh sách đăng ký hành nghề của kiểm toán viên và hội viên. Hội tích cực tham gia với Bộ Tài chính trong việc tổ chức thi cấp Chứng chỉ kiểm toán viên hàng năm.

VACPA luôn tham gia tích cực vào quá trình xây dựng các chế độ, chính sách, chuẩn mực kế toán, kiểm toán như tham gia các Ban soạn thảo chuẩn mực kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, các Nghị định và Thông tư hướng dẫn Luật Kiểm toán độc lập. Năm 2012, VACPA đã hoàn thành việc soạn thảo hệ thống 37 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Năm 2013 và 6 tháng đầu năm 2014, tiếp tục soạn thảo 10 chuẩn mực kiểm toán mới trình Bộ Tài chính ban hành...

VACPA không ngừng xây dựng mạng lưới đối tác và duy trì mối quan hệ hợp tác với các tổ chức Hội nghề nghiệp trong nước và quốc tế để học hỏi và trao đổi kinh nghiệm, đưa tiếng nói nghề nghiệp kiểm toán của Việt Nam ra khu vực và thế giới. Sau 10 năm, VACPA đã ký biên bản hợp tác với 11 tổ chức nghề nghiệp quốc tế có uy tín trên thế giới như ACCA, CPA Australia, ICAEW, ICPAS, CIMA, IMA… và 14 cơ quan, tổ chức, Hội nghề nghiệp, trường đại học trong nước; đã trở thành thành viên của Liên đoàn Kế toán Châu Á - Thái Bình Dương (CAPA) và đang nộp đơn gia nhập Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC).

Đến nay, tại Việt Nam đã có 150 công ty kiểm toán đang hoạt động (trong đó có các công ty thành viên của Big Four; 31 công ty là thành viên, hội viên liên kết của các hãng quốc tế) với hơn 10.000 người làm việc. Số kiểm toán viên có chứng chỉ là hơn 3.000 người. Hàng năm các công ty kiểm toán cung cấp hơn 30 loại dịch vụ khác nhau cho hơn 33.000 khách hàng. Năm 2013, doanh thu toàn ngành đạt trên 4.000 tỷ đồng, nộp NSNN 633 tỷ đồng, đạt lợi nhuận gần 100 tỷ đồng. Với sự phát triển lớn mạnh không ngừng và kết quả hoạt động đáng ghi nhận, VACPA đã được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba; nhiều hội viên tập thể và cá nhân của Hội được Chính phủ, Bộ Tài chính, Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam khen thưởng, được nhiều tổ chức quốc tế thừa nhận và đánh giá cao.

Ban Chấp hành Hội nhiệm kỳ III đã có định hướng đổi mới các mặt hoạt động của VACPA và đề xuất các giải pháp trong Dự thảo Chiến lược phát triển VACPA đến năm 2025, Chương trình hoạt động nhiệm kỳ IV với việc bổ sung hai phương châm hoạt động: VACPA hoạt động vì lợi ích hội viên; Nâng cao chất lượng dịch vụ, uy tín của hội viên và VACPA.

Theo đó, mục tiêu chiến lược nhiệm kỳ IV (2015-2020) của VACPA là: Củng cố cơ cấu tổ chức, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp, đổi mới hoàn thiện quy trình hoạt động, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động tạo sự tin cậy của Hội viên và các cơ quan quản lý Nhà nước với VACPA, khẳng định uy tín và sự hiện diện của Hội trong quá trình phát triển nghề nghiệp kế toán và kiểm toán của Việt Nam và trong khu vực. Đồng thời hướng tới Tầm nhìn 2025, VACPA sẽ trở thành Hội nghề nghiệp có uy tín cao tại Việt Nam, trong khu vực ASEAN và quốc tế.