Xu hướng phát triển đô thị xanh và sứ mệnh bảo vệ môi trường

Chia sẻ tại Tọa đàm “Đô thị xanh và sứ mệnh bảo vệ - tái sinh môi trường”, do Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam và Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam phối hợp cùng Vinhomes tổ chức ngày 19/10, các đại biểu cho biết, lĩnh vực xây dựng, hoạt động phát triển các dự án, công trình là một trong những lĩnh vực có sự phát thải lớn, vì thế đây là “mặt trận” trọng yếu trong công cuộc chống biến đổi khí hậu, giảm phát thải. Theo đó, mô hình “đô thị xanh” - nơi kiến trúc, hạ tầng và hệ sinh thái tự nhiên được quy hoạch hài hòa - đã trở thành trụ cột trong chiến lược phát triển bền vững của nhiều quốc gia.

Tuy nhiên, chỉ “xanh” thôi chưa đủ. Nhiều quốc gia đang dần chuyển từ tư duy “phát triển xanh” sang “phát triển tái sinh”, nơi thiên nhiên không chỉ được bảo vệ mà còn được phục hồi, nơi đô thị không chỉ giảm thiểu phát thải mà còn tái tạo năng lượng, tái sinh tài nguyên và hệ sinh thái. Đây chính là tinh thần cốt lõi của ESG++, khung phát triển thế hệ mới mà nhiều quốc gia đã và đang lựa chọn.

Chia sẻ về vấn đề “đô thị tái sinh”, PGS,TS,KTS. Hoàng Mạnh Nguyên - Chủ tịch Viện Khoa học Công nghệ Đô thị xanh cho biết, nếu nhìn về nguồn gốc, khái niệm đô thị tái sinh xuất phát từ lý thuyết bảo tồn đô thị. Ban đầu, người ta nói đến tái sinh đô thị trong bối cảnh các đô thị dần mất đi bản sắc, mất đi sức sống, và khi đó, “tái sinh” mang ý nghĩa bị động tức là phải can thiệp để cứu lấy một đô thị đang xuống cấp.

Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, khái niệm “đô thị tái sinh” được tiếp cận theo hướng chủ động hơn. Nghĩa là, chúng ta không chờ đến khi đô thị bị “bệnh” mới chữa, mà chủ động có những ứng xử, giải pháp, biện pháp quy hoạch, kiến trúc và hạ tầng phù hợp nhằm phòng ngừa, thích ứng và tái cấu trúc đô thị một cách bền vững.

“Đô thị tái sinh chính là thế hệ tiếp theo của đô thị xanh, không chỉ dừng lại ở việc tạo ra môi trường sống thân thiện, mà còn hướng tới khả năng thích ứng, tự phục hồi và phát triển bền vững của đô thị trong dài hạn” - ông Nguyên nói.

Chia sẻ thêm, TS,KTS. Lê Thị Bích Thuận - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng nhấn mạnh, dự án đô thị theo xu hướng “đô thị tái sinh” được phát triển trên triết lý “phục vụ cuộc sống con người”, đặt con người làm trung tâm của mọi quy hoạch và thiết kế. Khi triết lý này được đưa vào thực tiễn phát triển đô thị, các hoạt động xây dựng sẽ thoát khỏi tư duy “bê tông hóa”, hướng đến một không gian sống hài hòa hơn, nơi đô thị vừa giữ được bản sắc riêng, vừa nâng cao chất lượng sống của cư dân. Đặc biệt, đô thị tái sinh còn giúp giảm áp lực lên môi trường và cải thiện sức khỏe cộng đồng, một yếu tố rất quan trọng trong bối cảnh đô thị hóa nhanh hiện nay.

Bởi vậy, theo chuyên gia, đô thị tái sinh là bước ngoặt tư duy phát triển. Thay vì chỉ “giảm hại”, mô hình này chủ động hàn gắn, tái tạo và nâng cấp hệ sinh thái tự nhiên, môi trường. Từ đó, phiên bản nâng cấp ESG++ hình thành - bổ sung hai trụ cột quan trọng: Regeneration - Tái sinh, phục hồi tự nhiên; Resilience - Khả năng thích ứng và hồi phục trước các cú sốc môi trường.

“Chúng ta không thể bảo vệ tương lai chỉ bằng cách giảm thiểu tác động tiêu cực; chúng ta phải chủ động tạo ra tác động tích cực lên thiên nhiên và hệ sinh thái. Một đô thị tái sinh không chỉ “không gây hại” mà còn trả lại giá trị cho hành tinh, lọc sạch không khí, tái tạo nguồn nước, phục hồi vùng sinh cảnh và nâng cao chất lượng sống” - bà Thuận nói.

Nhìn từ xu hướng phát triển của thế giới, chuyên gia Hoàng Mạnh Nguyên tin rằng, ESG++ với hai trụ cột “Tái sinh” và “Thích ứng”, sẽ trở thành một chuẩn mực thị trường mới trong đầu tư bất động sản - đô thị ở Việt Nam, trong bối cảnh ngày càng gia tăng các yêu cầu về thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Cùng với đó, hiện nay vốn đầu tư xanh đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt từ các định chế tài chính quốc tế, các quỹ đầu tư có trách nhiệm xã hội và các nhà đầu tư chiến lược dài hạn. Theo đó, các dự án đáp ứng được chuẩn ESG++ không chỉ dễ tiếp cận vốn hơn mà còn có chi phí huy động vốn rẻ hơn, khả năng mở rộng quy mô cao hơn và tính bền vững tài chính lớn hơn. Nói cách khác, ESG++ sẽ tái định vị “khả năng sinh lời” theo hướng dài hạn, ổn định và có chiều sâu.

Các chuyên gia cũng đánh giá, khi ESG++ trở thành chuẩn mực, hành vi đầu tư cũng sẽ thay đổi. Các nhà đầu tư không còn chỉ quan tâm đến giá đất - tốc độ tăng giá ngắn hạn, mà sẽ ưu tiên những dự án có năng lực tái sinh sinh thái, khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và hiệu quả vận hành dài hạn. Doanh nghiệp bất động sản buộc phải thiết kế sản phẩm theo chuẩn phát triển xanh - thông minh - tái sinh, vì nếu không, họ sẽ bị tụt lại khỏi “cuộc chơi” trên thị trường./.