Hướng đến bảo đảm an sinh xã hội toàn dân
Điều hành thảo luận tại Hội thảo, ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nêu rõ, chính sách BHXH đã từng bước khẳng định và phát huy vai trò trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho NLĐ khi họ gặp phải những rủi ro trong cuộc sống. Phát triển BHXH sẽ là tiền đề và điều kiện để thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Tuy nhiên, thời gian qua, việc gia tăng tình trạng người lao động rút BHXH một lần đang nhận được nhiều sự quan tâm của xã hội, nên cần có sự sửa đổi, bổ sung các luật liên quan nhằm khắc phục những vướng mắc hiện có.
Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 và năm 2024, Luật BHXH (sửa đổi) sẽ được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023) và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024). Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) sẽ có rất nhiều điểm mới, đặc biệt là chính sách thu hút lao động tham gia BHXH…
Làm rõ hơn vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi - cho biết, việc sửa đổi Luật BHXH năm 2014 là hết sức quan trọng và cần thiết hiện nay. Những định hướng lớn nhất sửa đổi Luật BHXH là nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 28-NQ/TW và hướng đến bảo đảm an sinh xã hội toàn dân, bảo đảm an sinh xã hội cho toàn lực lượng lao động.
Theo đó, Chính phủ đã đề xuất với Quốc hội bổ sung nhóm lực lượng lao động là chủ hộ kinh doanh cá thể (hiện có khoảng 2 triệu chủ hộ có đăng ký kinh doanh và đóng thuế. Đồng thời, bổ sung nhóm đối tượng quản lý hợp tác xã và cơ sở kinh doanh; bổ sung nhóm chế độ hưu trí BHXH cho những người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên. Qua đó, giúp gia tăng độ bao phủ chính sách BHXH.
“Có 5 nhóm chính sách lớn trong Luật BHXH (sửa đổi) trình lên Quốc hội, đáng chú ý là sửa đổi quy định mức đóng, mức hưởng BHXH, quy định thu - chi Quỹ BHXH; giải quyết việc trốn đóng BHXH; giải quyết việc rút BHXH một lần; cải cách hệ thống BHXH một cách hiệu quả hơn, công khai, minh bạch hơn; quy định về đầu tư an toàn, hiệu quả của quỹ BHXH trong tương lai”- ông Nguyễn Văn Hồi thông tin.
Rút bảo hiểm xã hội một lần là vấn đề day dứt
Liên quan đến vấn đề rút BHXH một lần, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi chia sẻ, rút BHXH một lần là một thực trạng rất day dứt. Trong giai đoạn 2016-2022, số người rút BHXH một lần lên đến 3,5 triệu người…
“Số người rút BHXH một lần thường rơi vào các trường hợp đóng dưới 5 năm (70%) với số tiền không lớn, nếu đóng 5 năm thì số tiền rút khoảng 25-30 triệu đồng. Tuy nhiên, vấn đề đáng lo nhất là người lao động chưa nhận thức được vai trò, vị trí quan trọng của BHXH trong bảo đảm an sinh xã hội tại Việt Nam; thu nhập của NLĐ thấp nên khi gặp khó khăn về mất việc làm, NLĐ sẽ rút BHXH một lần để giải quyết khó khăn trước mắt” - ông Hồi cho biết.
Về giải pháp cho vấn đề này, ông Hồi cho rằng, điều đầu tiên là giải quyết vấn đề về nhận thức, tăng cường truyền thông, vận động. Theo ông Hồi, bảo hiểm nhân thọ chỉ có khía cạnh bảo hiểm nhưng các chiến dịch truyền thông của họ thu hút rất nhiều người tham gia. Do đó, chúng ta nên có các chương trình xúc tiến để mở rộng diện bao phủ BHXH, đây là điều rất quan trọng.
Đồng thời, cần hoàn thiện cơ chế, chính sách để tăng tính hấp dẫn của BHXH và có cơ chế hỗ trợ người lao động một khoản trợ cấp tạm thời giải quyết khó khăn; có cơ chế để người lao động tiếp cận vốn chính sách cùng với chính sách đồng bộ khác để thu hút người lao động tham gia BHXH bắt buộc cũng như BHXH tự nguyện…”- ông Hồi phân tích.
Chia sẻ về chính sách rút BHXH một lần trong Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), ông Đặng Thuần Phong - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho biết, Dự án luật có 5 nhóm chính sách lớn và 11 vấn đề mà Chính phủ đã trình. Ủy ban đã tiến hành thẩm tra nội dung này. Tuy nhiên, với các chính sách được đưa ra, cần làm rõ đâu là chính sách thể chế hóa nghị quyết, đâu là giải pháp tình thế…
Hiện đang còn nhiều ý kiến khác nhau về nội dung rút BHXH một lần trong Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi). Cơ quan soạn thảo đang lắng nghe, tiếp thu các ý kiến này - ông Đặng Thuần Phong cho biết và nhấn mạnh, quan điểm của Ủy ban Xã hội là bất kể chọn phương án nào nhưng phải đảm bảo an sinh xã hội lâu dài cho NLĐ.
“Phải đảm bảo chính sách BHXH thực sự là giải pháp lâu dài cho người lao động. Còn việc rút bao nhiêu, một lần hay nhiều lần thì cần nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng. Ngoài giải pháp trực tiếp là sửa Luật thì có giải pháp gián tiếp là cơ chế tín dụng, chính sách bảo đảm việc làm ổn định... để đáp ứng yêu cầu, giải quyết bài toán đặt ra cho việc rút BHXH một lần hiện nay. Bên cạnh đó, Ủy ban Xã hội đang tích cực tham vấn ý kiến chuyên gia, nhà khoa học để có căn cứ rõ hơn về vấn đề này”- ông Đặng Thuần Phong nêu rõ./.
