Đồng hành cùng địa phương giám sát, quản lý và điều hành ngân sách

Quan hệ bổ trợ, tương hỗ phát triển kinh tế - xã hội

Quy chế phối hợp giữa KTNN và Thường trực HĐND, UBND các tỉnh: Bà Rịa Vũng Tàu, Bình Thuận, Bình Phước, Đồng Nai (giai đoạn 2012-2023) là một bước tiến quan trọng trong mối quan hệ bổ trợ, tương hỗ giữa các bên để cùng thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Sau hơn 10 năm thực hiện Quy chế, mối quan hệ phối hợp công tác giữa 3 cơ quan đã ngày càng đi vào thực chất, có chiều sâu; nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ của KTNN cũng như góp phần tích cực trong hoạt động giám sát, quản lý và điều hành ngân sách nhà nước tại các địa phương.

Hằng năm, UBND các tỉnh đã gửi đầy đủ, đúng hạn báo cáo theo quy định cho KTNN; thường xuyên cung cấp các nghị quyết của HĐND, các văn bản chỉ đạo, điều hành về tài chính ngân sách do HĐND, UBND tỉnh ban hành; định mức phân bổ dự toán chi ngân sách, chế độ về thu phí, lệ phí… giúp KTNN nắm được những chính sách cụ thể liên quan đến quản lý kinh tế - xã hội của địa phương, thuận lợi cho việc xây dựng kế hoạch kiểm toán.

Qua công tác kiểm toán, KTNN đã chỉ ra một số nội dung còn hạn chế, giúp địa phương hoàn thiện hơn trong việc quản lý ngân sách, quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công. KTNN đã thường xuyên lắng nghe, chia sẻ, cùng địa phương rà soát, nghiên cứu các quy định của pháp luật để thống nhất trong việc xử lý các kiến nghị còn tồn đọng theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, hiện nay một số cơ chế, chính sách, quy định khi triển khai thực tế cũng còn khó khăn, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mong muốn trong thời gian tới, KTNN tiếp tục quan tâm, hỗ trợ để tháo gỡ.

Ông Nguyễn Văn Thọ - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Qua công tác kiểm toán, KTNN đã đánh giá, nêu bật được các mặt tích cực của các địa phương trong công tác quản lý, điều hành và sử dụng ngân sách của các cấp ngân sách và đơn vị sử dụng ngân sách; đồng thời cũng chỉ ra những hạn chế, sai sót cần khắc phục. Trên cơ sở đó, KTNN đã có kết luận, kiến nghị xác đáng, phù hợp, kịp thời góp phần chấn chỉnh và nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành ngân sách của địa phương. Các kết luận, kiến nghị kiểm toán là cơ sở quan trọng để UBND tỉnh lập Báo cáo quyết toán ngân sách địa phương và cũng là kênh thông tin quan trọng để HĐND tỉnh sử dụng trong quá trình thẩm tra, quyết định thông qua quyết toán ngân sách, dự toán và phân bổ ngân sách. Thông qua hoạt động kiểm toán, KTNN đề xuất kiến nghị nhiều giải pháp, nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách về tài chính, kế toán nhà nước phù hợp với quy định của pháp luật và tình hình thực tiễn của từng địa phương, góp phần bịt lỗ hổng trong quản lý ngân sách địa phương.

Có thể thấy, trong những năm qua, mối quan hệ phối hợp công tác giữa KTNN với thường trực HĐND, UBND các tỉnh nói chung; các tỉnh: Bà Rịa Vũng Tàu, Bình Thuận, Bình Phước, Đồng Nai nói riêng ngày càng đi vào thực chất, có chiều sâu và hiệu quả. Khẳng định và trân trọng những đóng góp của KTNN với địa phương trong quản lý, điều hành, giám sát hoạt động tài chính - ngân sách, tại Hội nghị sơ kết Quy chế phối hợp giữa KTNN và Thường trực HĐND, UBND 4 tỉnh: Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận, Bình Phước, Đồng Nai, lãnh đạo các địa phương này đều ghi nhận những thông tin, dữ liệu trao đổi giữa KTNN và Thường trực HĐND, UBND đã có tác dụng tích cực cho các cấp chính quyền, cơ quan chức năng của tỉnh xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, lập dự toán ngân sách, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, phát huy vai trò giám sát của nhân dân đối với hoạt động của các cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân được giao quản lý, sử dụng tiền và tài sản nhà nước.

Các địa phương cần giám sát chặt chẽ hoạt động kiểm toán của đoàn kiểm toán, tổ kiểm toán, kiểm toán viên nhà nước trên địa bàn và phản ánh kịp thời để KTNN xử lý nghiêm những hành vi vi phạm nếu có, đảm bảo việc thực thi nhiệm vụ được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng kiểm toán, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn

Các địa phương cần giám sát chặt chẽ hoạt động kiểm toán của đoàn kiểm toán, tổ kiểm toán, kiểm toán viên nhà nước trên địa bàn và phản ánh kịp thời để KTNN xử lý nghiêm những hành vi vi phạm nếu có, đảm bảo việc thực thi nhiệm vụ được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng kiểm toán, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Đưa công tác phối hợp đi vào chiều sâu và hiệu quả hơn nữa

Bên cạnh các kết quả đạt được, sau hơn 10 năm thực hiện, Quy chế phối hợp công tác trong hoạt động kiểm toán giữa KTNN với HĐND và UBND các tỉnh cũng đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập so với yêu cầu thực tiễn: Chưa tổ chức thường xuyên, định kỳ các cuộc giao ban để trao đổi, rút kinh nghiệm trong việc thực hiện quy chế và phối hợp; trong việc giám sát, quản lý, điều hành ngân sách địa phương. Việc trao đổi thông tin giữa KTNN với Thường trực HĐND, UBND các tỉnh một vài thời điểm chưa được kịp thời, phần nào làm giảm tính thời sự và hiệu quả của việc sử dụng thông tin.

Nội dung của Quy chế phối hợp sửa đổi giữa KTNN và Thường trực HĐND, UBND các tỉnh lần này đã điều chỉnh phù hợp với định hướng xây dựng Chính phủ điện tử, Luật Ngân sách nhà nước, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN và phù hợp với tình hình thực tế địa phương. Tỉnh Bình Thuận mong muốn nhận được sự quan tâm, chia sẻ, phối hợp và giúp đỡ của KTNN trong quá trình thực hiện công tác kiểm toán tại địa phương, từ khâu xây dựng kế hoạch kiểm toán để tránh chồng chéo, trùng lặp, đánh giá cụ thể năng lực điều hành của địa phương, tư vấn cho địa phương các cách làm hay, hiệu quả trong hoạt động kiểm tra, giám sát, quản lý và điều hành ngân sách tại địa phương.

Ông Đoàn Anh Dũng - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận

Trong quá trình phối hợp vẫn còn một số hạn chế như việc cung cấp tài liệu, thông tin chưa đầy đủ, kịp thời, gây khó khăn cho việc đưa ra nhận xét, kết luận của KTNN đã phần nào ảnh hưởng đến thời gian phát hành Biên bản kiểm toán, Báo cáo kiểm toán; ảnh hưởng đến chất lượng kiến nghị kiểm toán; cá biệt có đơn vị được kiểm toán chưa nhận thức hết được tác động tích cực mang lại từ hoạt động kiểm toán; việc cung cấp thông tin, số liệu cho việc tổ chức xây dựng kế hoạch kiểm toán hằng năm có nơi còn chậm. HĐND các tỉnh còn có trường hợp chưa thực hiện thường xuyên, chưa hiệu quả chức năng giám sát đối với việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của KTNN, dẫn đến một số địa phương tỷ lệ thực hiện còn thấp và báo cáo chưa đúng theo thời gian quy định…

Với những hạn chế bất cập như vậy, việc tổng kết, đánh giá lại để sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Quy chế cho phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước cũng như nhằm nâng cao hơn nữa trách nhiệm của mỗi cơ quan trong thực thi nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát điều hành nguồn lực công và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là yêu cầu thiết thực trong thời điểm hiện nay và thời gian sắp tới.

Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Ngô Văn Tuấn - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Kiểm toán nhà nước - khẳng định: Sau nhiều năm thực hiện, Quy chế phối hợp công tác giữa KTNN với Thường trực HĐND, UBND 4 tỉnh đã đi vào thực chất, đã phát huy được hiệu quả công tác, giúp các cơ quan hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ chính trị được giao. KTNN khu vực XIII đã phối hợp chặt chẽ với các địa phương tổng hợp kết quả thực hiện kiến nghị, để thông tin đến HĐND, UBND tỉnh; phối hợp với các địa phương chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc việc thực hiện kiến nghị kiểm toán và đề xuất KTNN xử lý những vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện. Hầu hết các kiến nghị kiểm toán đã được các tỉnh thực hiện kịp thời, nghiêm túc; tỷ lệ thực hiện hằng năm luôn đạt trên 88% (cao hơn bình quân chung hằng năm của Ngành, năm 2021 thực hiện đạt 80,08%).

Để đạt được những kết quả trên là có sự phối hợp công tác chặt chẽ giữa 3 cơ quan: KTNN với HĐND và UBND các địa phương. “Hội nghị sơ kết này là dịp để đánh giá các kết quả đạt được nhưng quan trọng hơn là rút ra được những bài học kinh nghiệm, chỉ ra những tồn tại, hạn chế, qua đó điều chỉnh, bổ sung những nội dung phù hợp trong Quy chế mới, giúp công tác tổ chức phối hợp giữa các cơ quan ngày càng hiệu quả, thiết thực hơn” - Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh.

Trong thời gian tới, đề nghị KTNN tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Thường trực HĐND, UBND từ khâu xây dựng Kế hoạch kiểm toán để tránh chồng chéo, trùng lặp; báo cáo kiểm toán nên tập trung đánh giá thêm về nội dung năng lực điều hành của các địa phương; hỗ trợ, góp ý cho các địa phương những cách làm hay, hiệu quả trong hoạt động kiểm tra, giám sát, quản lý và điều hành ngân sách tại địa phương; nghiên cứu, tư vấn hỗ trợ địa phương xử lý hoặc hướng dẫn địa phương xử lý đối với các kết luận, kiến nghị kiểm toán khi có khả năng thực hiện, nhất là các vụ việc do lịch sử để lại trải qua nhiều thời gian, những quy định pháp luật còn chồng chéo…

ông Thái Bảo - Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai

Về phương hướng trọng tâm nhằm nâng cao sự phối hợp giữa các bên trong giai đoạn mới, Tổng Kiểm toán nhà nước cam kết, KTNN luôn đồng hành cùng các địa phương trong thời gian tới, đồng thời giao cho KTNN khu vực XIII và các vụ chức năng của KTNN nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của địa phương để có những thay đổi phù hợp với tình hình thực tiễn, tập trung vào 4 nội dung chính: Xây dựng kế hoạch kiểm toán năm 2024 và kế hoạch kiểm toán trung hạn năm 2026 theo hướng dẫn của Ngành đảm bảo chất lượng; theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kết luận, kiến nghị kiểm toán; tập trung nâng cao chất lượng công tác thảo luận, thẩm tra, xây dựng Báo cáo ý kiến của KTNN về dự toán ngân sách địa phương hằng năm; xây dựng đạo đức công vụ, nâng cao năng lực đội ngũ kiểm toán viên để có thể đáp ứng những yêu cầu khi được các địa phương yêu cầu tham gia các vấn đề về dự toán, quyết toán; tham gia các văn bản liên quan đến tài chính, ngân sách và tham gia các đoàn giám sát ngân sách tại các địa phương.

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cũng đề nghị HĐND, UBND các tỉnh phối hợp chặt chẽ với KTNN trong việc yêu cầu, giao nhiệm vụ kiểm toán hằng năm cho KTNN khu vực XIII trong việc thực hiện kiểm toán các đề án, chương trình, dự án quan trọng và các vấn đề liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công được quan tâm tại địa phương; phục vụ HĐND trong giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động kiểm toán, qua đó giúp HĐND tỉnh thực thi nhiệm vụ, quyền hạn liên quan đến việc quản lý tài chính công, tài sản công.

“Các địa phương cần giám sát chặt chẽ hoạt động kiểm toán của đoàn kiểm toán, tổ kiểm toán, kiểm toán viên nhà nước trên địa bàn và phản ánh kịp thời để KTNN xử lý nghiêm những hành vi vi phạm nếu có, đảm bảo việc thực thi nhiệm vụ được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng kiểm toán, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực” - Tổng Kiểm toán nhà nước nhấn mạnh; đồng thời mong muốn các địa phương phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về KTNN, Chuẩn mực, Quy trình kiểm toán, Quy chế hoạt động của đoàn kiểm toán nhằm nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành ở địa phương về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của KTNN.

“KTNN sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý nguồn lực công, góp phần vào công cuộc xoá đói giảm nghèo, chuyển đổi cơ cấu kinh tế ở địa phương, phát triển kinh tế bền vững và hy vọng sự phối hợp công tác giữa KTNN và các địa phương ngày càng chặt chẽ và thiết thực hơn nữa” Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn khẳng định.

Tại Hội nghị, KTNN và các địa phương cũng thống nhất, thay bằng định kỳ ba năm như trước đây, Quy chế mới sẽ áp dụng thời gian tổ chức họp đánh giá, rút kinh nghiệm định kỳ hằng năm để việc phối hợp giữa các bên được chặt chẽ, kịp thời hơn.

Nhân dịp này, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp KTNN” tới lãnh đạo các tỉnh: Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Phước, Bình Thuận đã có đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và phát triển KTNN; đến thăm và làm việc với Thường trực Tỉnh ủy Đồng Nai, KTNN khu vực XIII./.