Khẳng định vai trò đồng hành, kiến tạo chính sách
Khép lại nhiệm kỳ 2021-2026, KTNN bước vào giai đoạn phát triển mới với bản lĩnh vững vàng, năng lực chuyên môn ngày càng được nâng cao, uy tín được củng cố trong hệ thống chính trị và trên trường quốc tế.
Với tâm thế đó, toàn Ngành tiếp tục kiên định quan điểm hành động “Chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”, gắn kỷ cương và trách nhiệm làm nền tảng cho mọi hoạt động kiểm toán; xây dựng phương án tổ chức kiểm toán phù hợp với mô hình tổ chức các cấp chính quyền mới với 3 cấp (Trung ương - tỉnh - cơ sở). Kế hoạch kiểm toán giai đoạn tới được thiết kế theo hướng trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào các vấn đề lớn của nền kinh tế, lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí.
Các lĩnh vực như đầu tư công, quản lý đất đai - tài nguyên, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, quản lý nợ công và tín dụng chính sách tiếp tục là trọng yếu nhằm củng cố kỷ luật tài chính - ngân sách, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực quốc gia. Đồng thời, KTNN sẽ tăng cường kiểm toán hoạt động, kiểm toán chuyên đề, tập trung vào những vấn đề “nóng” được Quốc hội, cử tri và dư luận quan tâm; qua đó đưa ra đánh giá tổng thể, toàn diện hơn, nâng cao giá trị gia tăng của hoạt động kiểm toán.
Toàn ngành KTNN đề cao tinh thần tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là trách nhiệm người đứng đầu, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức kỷ cương, liêm chính, nâng cao tính chuyên nghiệp, minh bạch trong thực thi công vụ; tập trung nâng cao chất lượng trên các lĩnh vực công tác; tăng cường hội nhập quốc tế, học hỏi kiến thức, kinh nghiệm quốc tế đối với những lĩnh vực kiểm toán mới nhằm đạt được mục tiêu cao nhất là nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán của KTNN trong giai đoạn mới.
Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn
Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn khẳng định: “Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, KTNN xác định đồng hành cùng Chính phủ kiến tạo và phát triển bền vững là sứ mệnh trung tâm. Hoạt động kiểm toán không chỉ dừng ở việc kiểm tra, giám sát, mà còn là người đồng hành, tư vấn và dự báo chính sách.” Đây là bước chuyển căn bản trong tư duy và phương thức hoạt động của KTNN hiện đại.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Nguyễn Minh Sơn đánh giá: “Việc KTNN chuyển hướng từ tập trung phát hiện sai phạm sang phân tích, dự báo, kiến nghị hoàn thiện chính sách là tất yếu trong giai đoạn cải cách quản lý tài chính công hiện nay. Điều đó giúp KTNN trở thành cơ quan tư vấn chiến lược cho Quốc hội, Chính phủ trong hoạch định và điều chỉnh chính sách tài chính - ngân sách.”
Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (TP. Hồ Chí Minh) cũng nhấn mạnh, KTNN cần được nhìn nhận như “người đồng hành” của các đơn vị được kiểm toán. Khi hoạt động kiểm toán mang tính định kỳ, hỗ trợ, cùng hướng tới mục tiêu hiệu quả, minh bạch thì chính tinh thần đó sẽ lan tỏa, tạo nên giá trị tích cực và bền vững cho cả hệ thống.
Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, định hình mô hình kiểm toán tiên tiến
Để không ngừng nâng cao giá trị và năng lực đóng góp, KTNN xác định đổi mới thể chế, hoàn thiện hành lang pháp lý là đột phá chiến lược trong nhiệm kỳ 2026-2031.
Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, trên cơ sở tổng kết 10 năm thực hiện Luật KTNN 2015, KTNN sẽ đề xuất xây dựng Luật KTNN (sửa đổi) nhằm thể chế hóa đầy đủ đường lối, chủ trương của Đảng, đồng thời tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn trong nước. Song song với đó, KTNN sẽ xây dựng và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2040, tầm nhìn 2045, bảo đảm phù hợp với mô hình chính quyền ba cấp và hệ thống pháp luật mới.
Hoạt động kiểm toán không chỉ phát hiện sai phạm mà còn đánh giá tính kinh tế, hiệu quả và hiệu lực trong từng chính sách, chương trình, dự án. Mỗi báo cáo kiểm toán không chỉ là con số về tài chính mà cần có những phân tích có tính tổng hợp, sâu sắc, để mỗi con số “biết nói”, làm cơ sở thực tiễn cho việc điều chỉnh thể chế, hoạch định chính sách vĩ mô.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Nguyễn Minh Sơn
Trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia, KTNN xác định ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện là động lực phát triển cốt lõi, theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Ngành sẽ triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số trong mọi khâu - từ lập kế hoạch, thu thập dữ liệu, xử lý hồ sơ đến công bố kết quả kiểm toán.
Hệ thống cơ sở dữ liệu kiểm toán quốc gia sẽ được hoàn thiện, liên thông với các Bộ, ngành, địa phương; tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích, tổng hợp, đánh giá để nâng cao độ chính xác và tiết kiệm nguồn lực.
Đại biểu Quốc hội Lê Minh Nam (Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội) nhận định: “Chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu và cấp bách. KTNN có lợi thế khi Luật KTNN cho phép truy cập cơ sở dữ liệu quốc gia và dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán. Tuy nhiên, cần có hướng dẫn cụ thể và nguồn lực tương xứng để bảo đảm tính khả thi và hiệu quả.”
Bên cạnh đó, KTNN xác định minh bạch hóa kết quả kiểm toán là yếu tố then chốt nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động; đồng thời góp phần phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và củng cố niềm tin xã hội. Công tác theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận và kiến nghị kiểm toán sẽ được siết chặt, gắn với trách nhiệm giải trình cụ thể.
“Trong quá trình sửa Luật KTNN, cần bổ sung chế tài đủ mạnh đối với các trường hợp chậm hoặc không thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán; đồng thời có cơ chế xử lý phù hợp với những kết luận không thể thực hiện do yếu tố khách quan,” đại biểu Lê Minh Nam đề xuất.
Song hành với hiện đại hóa tổ chức và phương pháp, KTNN đặt trọng tâm xây dựng đội ngũ kiểm toán viên tinh nhuệ, có năng lực phân tích - dự báo và bản lĩnh chính trị vững vàng. Đây được xem là “chìa khóa then chốt” để nâng cao chất lượng, uy tín và hình ảnh của Ngành.
Với nền tảng pháp lý vững chắc, đội ngũ chuyên nghiệp và khát vọng đổi mới không ngừng, KTNN đang bước vào nhiệm kỳ mới với sứ mệnh lớn hơn: Bảo vệ tài sản quốc gia, củng cố niềm tin xã hội, đồng hành cùng Chính phủ kiến tạo, vì một nền tài chính công minh bạch - kỷ cương - phát triển bền vững./.
