Báo cáo đánh giá công tác quản lý, sử dụng ngân sách của chính quyền các quận cho quý đầu tiên của năm tài chính 2022-2023 đã chỉ ra một số thiếu sót nghiêm trọng của các quận (năm tài chính được tính từ ngày 01/7/2022 đến ngày 30/6/2023). Điển hình là tình trạng chính quyền nhiều quận đã không thực hiện quy định báo cáo công khai, minh bạch về công tác quản lý, chi tiêu ngân sách. Tất cả các khoản chi tiêu công cho các hoạt động xây dựng và phát triển địa phương đều cố tình bị che giấu.
Trong Báo cáo, các quận: Narok, Vihiga và Nyamira bị chỉ trích gay gắt nhất vì đã chi những khoản tiền cao nhất từ ngân sách nhưng không báo cáo công khai về mục đích chi tiền. Hàng loạt chính quyền các quận khác cũng cố tình che giấu các khoản chi và không báo cáo về hiệu quả, tình hình sử dụng ngân sách.
Bên cạnh đó, Báo cáo kiểm toán chỉ ra rằng, từ ngày 30/9/2022, chính quyền các quận đều để tồn đọng hàng loạt hóa đơn chưa thanh toán những khoản tiền lớn bao gồm cả các khoản chi thường xuyên và chi cho hoạt động phát triển địa phương. Trong đó, quận Nairobi chiếm 62,2% tổng số hóa đơn chưa thanh toán ở mức 100,36 tỷ shilling Kenya (gần 806 triệu USD). Một số địa phương khác không báo cáo về các hóa đơn và các khoản chi đang chờ thanh toán.
Lãnh đạo một số chính quyền giải trình rằng, thiếu sót trên là do địa phương gặp phải nhiều thách thức trong việc xây dựng bộ máy chính quyền mới của các quận sau cuộc bầu cử từ tháng 8/2021, do đó chưa kịp thời thực hiện việc báo cáo.
Báo cáo kiểm toán khuyến nghị, các quận cần đảm bảo kế hoạch chi tiêu cho các hoạt động phát triển, tuân thủ quy định của pháp luật, chỉ sử dụng tối đa 30% ngân sách của địa phương cho các hoạt động xây dựng, phát triển địa phương. Chính quyền các quận cần xây dựng các kế hoạch hành động cụ thể, cần phát triển và thực hiện các chiến lược rõ ràng để tăng cường hiệu quả việc sử dụng ngân quỹ được phân bổ cho các hoạt động phát triển địa phương.
Cơ quan Kiểm soát ngân sách Kenya cũng cho rằng, chính quyền các quận cần ưu tiên thực hiện các dự án phát triển trong năm tài chính 2022-2023 để cải thiện mức sống của người dân; chấn chỉnh công tác quản lý, chi tiêu ngân sách song song với nhiệm vụ thực hiện hiệu quả các hoạt động phát triển địa phương hằng năm. Đồng thời, các quận cũng cần đánh giá lại các mục tiêu doanh thu để hiện thực hóa chúng và thực hiện các chiến lược để huy động nguồn thu và thực hiện nhiệm vụ tăng cường năng lực của đội ngũ nhân sự trong quản lý doanh thu./.
