Sáng 27/5, Quốc hội đã nghe và thảo luận tại Hội trường về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2024.
Nhiều đổi mới, cải tiến
Nhìn lại kết quả thực hiện chương trình giám sát năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, với mục tiêu không ngừng “đổi mới và đẩy mạnh công tác giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội”, hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội (Đoàn ĐBQH) và đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã đạt được nhiều kết quả nổi bật với nhiều đổi mới, cải tiến.
Trong đó, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp UBTVQH đảm bảo đúng quy định, sát thực tiễn với nhiều đổi mới. Các vấn đề chất vấn được lựa chọn đều là những vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội, kịp thời giải quyết những bất cập mà cử tri và nhân dân quan tâm.
Hoạt động giám sát chuyên đề có nhiều đổi mới trong công tác tổ chức thực hiện, nhờ đó đạt hiệu quả, kết quả tích cực, được cử tri và nhân dân đánh giá cao. Kết quả giám sát đã cung cấp thêm nhiều thông tin, giải pháp, phương hướng để góp phần thực hiện tốt chương trình xây dựng pháp luật; nhiều kiến nghị giám sát đã được các cơ quan kịp thời nghiên cứu tiếp thu, xử lý trong quá trình xây dựng trình Quốc hội thông qua các đạo luật.
Hoạt động “giám sát lại” trong năm 2023 được triển khai với tinh thần chuẩn bị từ sớm, từ xa. Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật đã được UBTVQH quan tâm chỉ đạo với nhiều giải pháp đồng bộ, đổi mới thiết thực, hiệu quả.
Việc UBTVQH lần đầu tiên ban hành Nghị quyết về hướng dẫn tổ chức thực hiện hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật là dấu mốc quan trọng, góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp, tạo sự chuyển biến thực chất và tích cực trong hoạt động này.
Cùng với đó, giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri ngày càng được tăng cường và trở thành hoạt động thường xuyên.
Lần đầu tiên, UBTVQH đã quy định định kỳ hằng tháng xem xét, thảo luận báo cáo về công tác dân nguyện, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân tại phiên họp, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác dân nguyện, giải quyết kịp thời các khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của cử tri; nhiều vụ việc phức tạp, kéo dài đã được chỉ đạo phối hợp giải quyết dứt điểm.
Tích cực thu thập kết luận thanh tra, kiểm toán về nội dung giám sát
Tổng Thư ký Quốc hội cũng cho biết, công tác điều hòa phối hợp hoạt động giám sát được quan tâm chỉ đạo sát sao, kịp thời nhằm tăng cường hơn nữa tính chủ động, tích cực, quyết liệt trong triển khai công tác giám sát nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Đặc biệt, công tác phối hợp giữa các cơ quan ngày càng chặt chẽ, hiệu quả, chuyên nghiệp, tích cực triển khai các hoạt động để thực hiện tốt các nội dung trong chương trình giám sát của Quốc hội, UBTVQH.
Trong đó, phải kể đến sự tham gia có trách nhiệm của đại diện các cơ quan hữu quan như Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ, các Bộ, ngành có liên quan… vừa với tư cách là chuyên gia tham gia Đoàn giám sát, vừa với tư cách là cơ quan chịu sự giám sát, thông qua việc cung cấp các thông tin, các kết quả, kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán phục vụ việc triển khai các hoạt động giám sát ngày càng mang lại hiệu quả thiết thực - Tổng Thư ký Quốc hội nhấn mạnh.
Thống nhất cao với Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thảo luận tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn Hưng Yên) nhấn mạnh, giám sát tối cao là một hoạt động quan trọng của Quốc hội, nhằm đảm bảo việc thi hành Hiến pháp, pháp luật, nên việc nâng cao hiệu quả giám sát sẽ có đóng góp lớn cho nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội.
Để khắc phục một số tồn tại, hạn chế, tiếp tục nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động giám sát, đại biểu đề nghị, cần quan tâm, làm tốt hơn nữa công tác chuẩn bị giám sát, đề cương xây dựng báo cáo giám sát cần chi tiết, yêu cầu báo cáo cụ thể các nội dung giám sát, cần thành lập tổ công tác, giúp việc của đoàn giám sát là những cán bộ, chuyên gia, các ĐBQH có chuyên môn sâu về lĩnh vực giám sát.
Bên cạnh đó, cần tích cực thu thập các kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán về nội dung giám sát. Tổ công tác của đoàn giám sát cần làm việc trước với cơ quan đơn vị liên quan, xác minh, làm rõ những vấn đề cần thiết trước khi đoàn giám sát làm việc chính thức với đơn vị chịu sự giám sát. Sau giám sát, phải ban hành kết luận Nghị quyết của cuộc giám sát, trong đó nêu cụ thể kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế, chỉ rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, có kiến nghị, yêu cầu cụ thể.
Về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2024, UBTVQH đã lựa chọn 04 chuyên đề trình Quốc hội xem xét, quyết định chọn 02 chuyên đề để giám sát tối cao, 02 chuyên đề còn lại sẽ giao UBTVQH tổ chức giám sát.
Chuyên đề 1: Việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023 và thời kỳ trước, sau có liên quan (như: Dự án Sân bay Long Thành; dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 và 2021 - 2025; dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội; dự án đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh; dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột giai đoạn 1; dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1; dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1).
Chuyên đề 2: Việc thực hiện chính sách, pháp luật về đơn vị sự nghiệp công lập từ khi ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 đến hết năm 2023 và thời kỳ trước, sau có liên quan.
Chuyên đề 3: Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông từ năm 2009 đến hết năm 2023 và thời kỳ trước, sau có liên quan.
Chuyên đề 4: Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023 và thời kỳ trước, sau có liên quan.
