Góp phần đảm bảo công bằng và phát triển bền vững
Ở nước ta, BHXH, BHYT, BHTN là những chính sách xã hội lớn của Đảng và Nhà nước, được quy định trong Hiến pháp, trong các văn kiện của Đảng và không ngừng được bổ sung, hoàn thiện nhằm từng bước mở rộng và nâng cao việc bảo đảm vật chất, góp phần ổn định đời sống cho người lao động và gia đình trong các trường hợp người lao động ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động, chết, gặp rủi ro hoặc các khó khăn khác...
Ngày nay, trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, BHXH, BHYT, BHTN càng trở nên quan trọng, góp phần đảm bảo công bằng xã hội và phát triển xã hội một cách bền vững.
Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 22/11/2012 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012 - 2020 đã chỉ rõ: BHXH và BHYT là hai chính sách xã hội quan trọng, là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội và phát triển kinh tế - xã hội; mở rộng và hoàn thiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT có bước đi, lộ trình phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; phát triển hệ thống BHXH, BHYT đồng bộ với phát triển các dịch vụ xã hội, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của nhân dân; tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH, BHYT.
Nghị quyết cũng khẳng định, BHXH, BHYT phải theo nguyên tắc có đóng, có hưởng, quyền lợi tương ứng với nghĩa vụ, có sự chia sẻ giữa các thành viên, bảo đảm công bằng và bền vững của hệ thống BHXH, BHYT; thực hiện tốt các chế độ, chính sách BHXH, BHYT là trách nhiệm của các cấp uỷ đảng, chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội, doanh nghiệp và của mỗi người dân”.
Ông Ngọ Duy Hiểu – Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phân tích, vai trò trụ cột của chính sách BHXH, BHYT, BHTN trong hệ thống an sinh xã hội được khẳng định dựa trên những nguyên tắc cơ bản. Đó là người lao động khi có việc làm và khỏe mạnh sẽ đóng góp một phần tiền lương, thu nhập để hỗ trợ bản thân hoặc người khác khi ốm đau, tai nạn, lúc sinh đẻ và chăm sóc con cái, lúc tuổi già để duy trì và ổn định cuộc sống của bản thân và gia đình. Do đó, chính sách BHXH, BHYT, BHTN một mặt đòi hỏi trách nhiệm của từng người lao động đối với bản thân mình, với gia đình và cộng đồng, xã hội theo phương châm “mình vì mọi người, mọi người vì mình” thông qua quyền và nghĩa vụ. Mặt khác, nó thể hiện sự gắn kết trách nhiệm giữa các thành viên trong xã hội, tạo thành một khối đoàn kết thống nhất về quyền lợi trong một thể chế chính trị - xã hội bền vững.
Thông qua đó, người sử dụng lao động cũng có trách nhiệm đóng góp BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động, góp phần trách nhiệm bảo vệ người lao động khi gặp phải rủi ro.
Việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN cũng đảm bảo sự bình đẳng về vị trí xã hội của người lao động trong các thành phần kinh tế khác nhau, thúc đẩy sản xuất phát triển. “Chính sách BHXH, BHYT đã xóa bỏ nhận thức trước đây cho rằng chỉ có làm việc trong khu vực nhà nước, là công nhân viên chức nhà nước mới được gọi là có việc làm và được hưởng các chính sách BHXH, BHYT, BHTN” – ông Ngọ Duy Hiểu nhấn mạnh.
Cũng theo ông Hiểu, việc thực hiện chính sách BHXH, BHTN, BHYT nhằm ổn định cuộc sống người lao động, trợ giúp người lao động khi gặp rủi ro. Người lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN khi ốm đau sẽ được khám, chữa bệnh và được Quỹ BHYT chi trả chi phí và được trợ cấp ốm đau, được nghỉ chăm con khi con ốm; khi thai sản được nghỉ khám thai, được nghỉ sinh đẻ và nuôi con, được nhận trợ cấp khi sinh con và trợ cấp thai sản; khi bị tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp sẽ nhận được phần trợ cấp do giảm khả năng lao động do tai nạn, bệnh nghề nghiệp gây ra; được nghỉ dưỡng sức và phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau, sinh đẻ hay điều trị thương tật; được hưởng trợ cấp thất nghiệp và được giới thiệu việc làm hoặc được học nghề để có cơ hội tìm kiếm việc làm mới.
Với tâm lý của mọi người, luôn tin tưởng vào các chế độ, chính sách của Đảng, Nhà nước, vì vậy khi làm việc được tham gia BHXH, BHYT, BHTN và nhất là sau này sẽ được hưởng lương hưu đã tạo sự phấn khởi, tâm lý ổn định, an tâm làm việc. Thực tế nhiều doanh nghiệp khi tuyển dụng lao động, tiêu chí được tham gia BHXH, BHYT, BHTN cũng là một quyền lợi quan trọng để thu hút lao động.
BHXH, BHYT, BHTN cũng là một công cụ đắc lực của Nhà nước, góp phần vào việc phân phối lại thu nhập một cách công bằng, hợp lý giữa các tầng lớp dân cư, đồng thời giảm chi cho ngân sách nhà nước, bảo đảm an sinh xã hội bền vững.
Đồng thời, quyền lợi của các chế độ BHXH, BHYT, BHTN không ngừng được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện và mức sống chung toàn xã hội tại từng thời điểm, đảm bảo cuộc sống cho người tham gia BHXH, BHYT, BHTN và đặc biệt là người hưởng lương hưu sau cả cuộc đời lao động cực nhọc.
Quyền lợi của người tham gia luôn được ưu tiên hàng đầu
Trong những năm qua, với sự vào cuộc của hệ thống chính trị, việc tổ chức triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN đã thu được những kết quả quan trọng. Số lượng người tham gia BHXH, BHYT, BHTN đã tăng dần qua từng năm.
Đáng chú ý, số người tham gia BHXH tự nguyện tiếp tục tăng trưởng mạnh. Trong năm 2021, có gần 1,45 triệu người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 28,9% so với cùng kỳ năm 2020, đạt 2,96% lực lượng lao động trong độ tuổi là nông dân và lao động khu vực phi chính thức, cao hơn 1,96% so với chỉ tiêu được giao tại Nghị quyết số 28-NQ/TW (năm 2021 là 1%).
Năm 2020, 2021, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, kéo dài, các chính sách hỗ trợ của Chính phủ đã được các cơ quan chức năng triển khai đạt kết quả tốt, góp phần hỗ trợ hàng chục triệu người lao động, người sử dụng lao động vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống, phục hồi sản xuất, kinh doanh.
Tổng số tiền BHXH Việt Nam đã triển khai hỗ trợ theo các gói hỗ trợ của Chính phủ được quy định tại Nghị quyết số 42/NQ-CP, Nghị quyết số 154/2020/NQ-CP; Nghị quyết số 68/NQ-CP và Nghị quyết số 116/NQ-CP từ các Quỹ BHXH, Quỹ BHTN tới người lao động và người sử dụng lao động là gần 44.786 tỷ đồng. Trong đó, nguồn hỗ trợ từ Quỹ BHTN là hơn 38 nghìn tỷ đồng; Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp là 4.322 tỷ đồng; Quỹ Hưu trí và tử tuất là 1.905 tỷ đồng.
Những kết quả nêu trên cho thấy, công tác bảo đảm quyền lợi của người tham gia, thụ hưởng chính sách về BHXH, BHYT, BHTN luôn được Đảng, Nhà nước ưu tiên hàng đầu; quyền lợi an sinh của người tham gia luôn được quan tâm kịp thời, đúng quy định và càng được bảo đảm tốt hơn trong đại dịch, góp phần củng cố, tạo thêm niềm tin vững chắc của người dân, người lao động đối với các chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước ta./.
