Đó là nhận định của ông Nguyễn Phú Tiến - Phó Cục trưởng phụ trách Cục Chuyển đổi số quốc gia, Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TTTT) về vấn đề quản lý đầu tư ứng dụng CNTT tại Họp báo thường kỳ tháng 8 của Bộ.
Có tư tưởng e dè, né tránh trách nhiệm trong triển khai dự án
Bộ TTTT - cơ quan thường trực Ủy ban quốc gia về chuyển đổi số - cho biết, tổng số vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước cho lĩnh vực CNTT giai đoạn 2021-2025 khoảng 10.157 tỷ đồng, trong đó, 8.312 tỷ đồng bố trí cho một số cơ quan trung ương, 1.845 tỷ đồng bố trí cho một số địa phương.
Kinh phí trên là một trong các điều kiện tiên quyết để triển khai các chương trình, kế hoạch, đề án, dự án, nhiệm vụ về chuyển đổi số… bảo đảm đạt được mục tiêu, mang lại kết quả cụ thể để người dân, doanh nghiệp cũng như cơ quan nhà nước được thụ hưởng.
Bên cạnh đó, hiện đã có môi trường pháp lý cơ bản để phục vụ các cơ quan nhà nước trong quá trình đầu tư, mua sắm phần mềm ứng dụng CNTT để chuyển đổi số.
Bộ TTTT đã tham mưu, ban hành nhiều văn bản phục vụ quá trình chuyển đổi số, trong đó có văn bản pháp lý về quản lý đầu tư lĩnh vực CNTT, chuyển đổi số.
Đặc biệt, Bộ TTTT đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 73/2019/NĐ-CP về quản lý đầu tư ứng dụng CNTT sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước (Nghị định 73); Thông tư số 06/2011/TT- BTTTT quy định về lập và quản lý chi phí đầu tư ứng dụng CNTT…
Đây là cơ sở pháp lý để các Bộ, ngành, địa phương triển khai các dự án CNTT sử dụng vốn ngân sách nhà nước.
Năm 2023, Quốc hội yêu cầu Kiểm toán nhà nước (KTNN) thực hiện cuộc kiểm toán chuyên đề: “Đầu tư mua sắm, ứng dụng phần mềm CNTT, các hoạt động thuê dịch vụ CNTT giai đoạn 2020-2022 tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng tài sản nhà nước”.
Cuộc kiểm toán chuyên đề được KTNN chuyên ngành VII và một số KTNN chuyên ngành, khu vực triển khai nhằm đánh giá việc tuân thủ pháp luật, chế độ, chính sách trong việc đầu tư mua sắm, ứng dụng phần mềm CNTT và thuê dịch vụ CNTT giai đoạn 2020-2022 tại các đơn vị được kiểm toán; đánh giá tính hiệu quả, hiệu lực việc ứng dụng phần mềm CNTT tại đơn vị được kiểm toán.
Qua kiểm toán, KTNN sẽ cung cấp thông tin cho Quốc hội về kinh phí liên quan tới hoạt động đầu tư mua sắm, ứng dụng phần mềm CNTT, thuê dịch vụ CNTT và tình hình triển khai ứng dụng phần mềm CNTT trong giai đoạn 2020-2022.
Đơn vị được kiểm toán gồm: Bộ TTTT, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước và 2 tỉnh: Bà Rịa - Vũng Tàu, Ninh Bình.
Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn yêu cầu kiểm toán Chuyên đề này cần đánh giá được việc đầu tư cho CNTT có tương xứng không, quá trình đầu tư có thất thoát không; việc đầu tư mua sắm có đúng và trúng không, người dân, DN hưởng lợi gì từ việc đầu tư này.
Tuy nhiên, vẫn còn một số Bộ, tỉnh thành gặp khó khăn trong triển khai mua sắm, đấu thầu phần mềm ứng dụng CNTT cũng như chuyển đổi số.
Trong đó, một số cơ quan nhà nước, tổ chức nhà nước có tư tưởng e dè, né tránh trách nhiệm từ khâu lập, thẩm định đến phê duyệt kế hoạch, triển khai dự án phát triển CNTT trong nội bộ đơn vị.
Tâm lý e dè, né tránh trách nhiệm xuất phát từ nhiều nguyên nhân sâu xa như: Các cán bộ, công chức chuyên trách CNTT còn mỏng nên chưa mạnh dạn tham mưu triển khai; kiến thức về quản lý đầu tư CNTT của cán bộ phụ trách nội dung này còn hạn chế; lãnh đạo các cấp khi triển khai các dự án CNTT còn thiếu quyết liệt, thiếu sát sao nên e dè trong chỉ đạo triển khai các dự án đầu tư CNTT, chuyển đổi số - ông Nguyễn Phú Tiến đánh giá.
Bên cạnh đó, một số cơ quan, đơn vị gặp khó khăn khi đầu tư, mua sắm phục vụ chuyển đổi số còn do nguyên nhân khách quan là công nghệ phát triển nhanh và thay đổi từng giờ.
Ông Nguyễn Phú Tiến khẳng định: Mặc dù đây là một trong những nguyên nhân khách quan với các cơ quan nhà nước khi triển khai các dự án đầu tư, mua sắm hay thuê dịch vụ CNTT song chúng tôi nhận thấy, môi trường pháp lý đã cơ bản đủ để triển khai nếu đơn vị quyết tâm.
Tiếp tục hoàn thiện môi trường pháp lý, nâng chất lượng nhân lực
Từ thực trạng trên, Bộ TTTT đã và đang triển khai nhiều giải pháp để tháo gỡ khó khăn, khắc phục tình trạng e dè trong triển khai các hoạt động liên quan đến quản lý đầu tư ứng dụng CNTT.
Bộ TTTT sẽ tiếp tục hoàn thiện môi trường pháp lý để ban hành chính sách, quy định phù hợp với xu thế phát triển của công nghệ cũng như nhu cầu triển khai đầu tư ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước mà vẫn đảm bảo tiến độ, tiến trình và nhu cầu đầu tư CNTT trong các đơn vị.
Cục Chuyển đổi số quốc gia đã tham mưu Bộ TTTT ban hành báo cáo về việc triển khai Nghị định 73, trong đó nêu rõ những khó khăn, hạn chế trong quá triển khai và đề xuất phương hướng sửa đổi, bổ sung Nghị định này.
Cục đang xây dựng văn bản sửa đổi hướng dẫn xác định chi phí phát triển, nâng cấp phần mềm nội bộ, kiểm thử phần mềm nội bộ để Bộ TTTT sớm ban hành hướng dẫn mới này nhằm góp phần giải quyết vướng mắc cho các đơn vị.
Về nhân lực, Cục Chuyển đổi số quốc gia sẽ tham mưu với Bộ TTTT tiếp tục thực hiện các khóa đào tạo nâng cao kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số cho các cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong cơ quan nhà nước theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến qua nền tảng học trực tuyến mở đại trà. Trong đó, sẽ tổ chức các khóa học chuyên sâu về quản lý đầu tư ứng dụng CNTT, chuyển đổi số.
Đồng thời sẽ tham mưu Bộ TTTT trong việc kiểm tra, đôn đốc triển khai các quy định pháp luật về quản lý đầu tư ứng dụng CNTT, đặc biệt là Nghị định 73 tại các Bộ, ngành, địa phương, qua đó xác định rõ hơn các khó khăn, vướng mắc để có hướng dẫn sát hơn việc triển khai thời gian tới./.
