Tại Hội thảo “Nâng cao tính lành mạnh và hiệu quả của cho vay tiêu dùng và quy định, thực tiễn thu hồi nợ” do VNBA kết hợp với Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) tổ chức, ông Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký VNBA - cho biết, cho vay tiêu dùng được đánh giá là một lĩnh vực “nóng”. Số liệu thống kê đến cuối năm 2023 cho thấy, tỷ trọng dư nợ tín dụng tiêu dùng chiếm khoảng 21% tổng dư nợ tín dụng đối với nền kinh tế, đạt gần 2,9 triệu tỷ đồng, đây là con số tương đối lớn.
Hiện nay, toàn hệ thống có 15 công ty tài chính tiêu dùng được Ngân hàng Nhà nước cấp phép đang hoạt động. Tính đến cuối tháng 02/2024, dư nợ cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính khoảng 138,8 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 5% dư nợ tín dụng tiêu dùng toàn hệ thống.
Tuy nhiên, theo ông Hùng, dù các cơ quan quản lý đã vào cuộc quyết liệt, triệt phá nhiều đường dây tín dụng đen nhưng tín dụng đen vẫn len lỏi trong xã hội, chưa thể xóa bỏ triệt để.
Tính đến hết tháng 02/2024, tốc độ tăng trưởng tín dụng tiêu dùng âm (giảm 2,5% so với ngày 31/12/2023). Nguyên nhân là do cầu tín dụng tiêu dùng giảm trong bối cảnh tình hình tăng trưởng kinh tế khó khăn tác động tới thu nhập của cá nhân và hộ gia đình, làm tăng nhu cầu tiết kiệm để dự phòng cho tương lai và giảm nhu cầu vay tín dụng ngân hàng để mở rộng chi tiêu.
Bên cạnh đó, thời gian qua bùng phát các loại hình cho vay qua app với điều kiện cho vay nới lỏng, thủ tục đơn giản nhanh gọn, dễ tiếp cận, cho vay dễ dàng, không cần tài sản thế chấp… Điều này đã thu hút người dân vay qua các app mà không cần đến ngân hàng.
Đáng lưu ý, chất lượng tín dụng cho vay tiêu dùng diễn biến theo chiều hướng xấu. Bên cạnh đó, hoạt động xử lý, thu hồi nợ xấu của các tổ chức tín dụng, đặc biệt là của các công ty tài chính gặp rất nhiều khó khăn, nhiều công ty lâm vào tình trạng khó khăn, thậm chí thua lỗ do phải trích dự phòng rủi ro tăng cao.
Ông Hùng nhận định: "Ngoài những yếu tố khách quan, nợ xấu gia tăng còn do những yếu tố chủ quan là khách hàng cố tình không trả nợ, thành lập các hội nhóm “bùng nợ” trên mạng xã hội, chống đối, vu khống cán bộ thu hồi nợ. Điều này làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh, uy tín của các ngân hàng, các công ty tài chính và tâm lý của cán bộ thu hồi nợ".
Trước những khó khăn trong công tác thu hồi nợ cho vay tiêu dùng, VNBA đã có nhiều văn bản gửi đến các cơ quan chức năng đề nghị có giải pháp xử lý nghiêm tội phạm tín dụng đen, các hội nhóm “bùng nợ”...
Ông Nguyễn Quốc Hùng kỳ vọng, trong thời gian tới, việc tích hợp định danh điện tử sẽ hỗ trợ chấm điểm tín dụng đối với khách hàng cá nhân, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của của người dân. Bên cạnh đó, hành lang pháp lý cho thu hồi nợ cũng cần sớm hoàn thiện để hoạt động thu hồi nợ được thực hiện thuận lợi, hiệu quả hơn./.
