Latvia: Chưa có kế hoạch triển khai Hệ thống giao thông thông minh hiệu quả

Cần phát triển ITS để cải thiện an toàn giao thông

ITS đóng vai trò rất quan trọng giúp Latvia được đưa vào không gian di chuyển chung của các quốc gia thành viên châu Âu. Phát triển ITS có thể giúp cải thiện tính hiệu quả và an toàn giao thông, giảm thời gian di chuyển trên đường và giảm các tác động gây hại đến môi trường... ITS cũng mở ra cơ hội phát triển các sản phẩm mới, sáng tạo, đóng góp cho nền kinh tế quốc gia Latvia.

KTNN Latvia cho biết, theo ước tính sơ bộ, cần 26 triệu euro để triển khai ITS tại Latvia. Điều kiện tiên quyết để triển khai ITS là thiết lập Điểm truy cập quốc gia (NAP) của ngành giao thông, nơi dữ liệu được thu thập, xử lý và đảm bảo tính sẵn sàng để sử dụng. Latvia là một trong những quốc gia thành viên Liên minh châu Âu cuối cùng thực hiện hành động này. NAP đã được cung cấp công khai cho tất cả người dân từ tháng 01/2024.

Khi ITS được triển khai, nhiều dịch vụ vận tải khác cũng được phát triển, cung cấp cho người dân. ITS ngày càng được sử dụng để giảm thiểu tác động tiêu cực của hệ thống giao thông lên môi trường. Các giải pháp ITS có thể cải thiện hệ thống giao thông, giúp hệ thống giao thông hiệu quả và bền vững hơn. Tuy nhiên, do không có tầm nhìn chiến lược cho tương lai của ITS nên Latvia chưa có kế hoạch triển khai hiệu quả các hệ thống này.

KTNN Latvia cảnh báo, do không có chiến lược cụ thể nên kế hoạch triển khai ITS dài hạn đã không được xây dựng kịp thời gây ảnh hưởng đến quá trình xây dựng NAP và việc cấp ngân sách cho kế hoạch triển khai. Ngoài ra, việc thiếu kế hoạch bổ sung dữ liệu mới trong NAP khiến ITS và NAP không được khai thác, sử dụng hết tiềm năng.

Bà Ilze Bādere, đại diện KTNN Latvia nhấn mạnh: “Chúng ta không thể tạo ra các dịch vụ mới nếu không sử dụng khả năng công nghệ và dữ liệu của ITS. ITS là một lĩnh vực mới, sáng tạo, giúp mở ra những cơ hội hợp tác lớn giữa các tổ chức nhà nước, cá nhân và mang lại nhiều lợi ích... Do đó, việc tạo ra các điều kiện quan trọng nhằm triển khai ITS có hiệu quả ở Latvia là điều vô cùng quan trọng”.

Khuyến nghị cần thiết cho các Bộ, ban ngành

Để giải quyết các vấn đề liên quan đến ITS, KTNN Latvia đã đưa ra các khuyến nghị, trong đó nhấn mạnh cần thay đổi mô hình tổ chức hiện nay. Trong việc duy trì NAP và phát triển ITS, cần có sự phân chia vai trò rõ ràng giữa Bộ Giao thông vận tải (chịu trách nhiệm xây dựng, thực hiện chính sách ITS) và Công ty Trách nhiệm hữu hạn nhà nước Latvijas Valsts ceļi (thiết lập, duy trì NAP).

Mặc dù phạm vi tổng thể của ITS và hoạt động của NAP có sự tham gia của nhiều bên liên quan nhưng trách nhiệm và nghĩa vụ của họ vẫn không được xác định rõ ràng. Do đó, cần nâng cao trách nhiệm của các bên để tránh làm cản trở việc thực hiện các giải pháp phát triển ITS.

KTNN Latvia cho rằng, NAP phải được xây dựng như một điểm liên lạc duy nhất cho tất cả dữ liệu ngành giao thông vận tải cũng như việc tích hợp vào Cổng dữ liệu mở của Latvia cần được đánh giá. Hiện tại, dữ liệu trong lĩnh vực giao thông vận tải vẫn chỉ được cung cấp theo cách phi tập trung, chỉ tập trung ở một số nơi và được duy trì bởi các hãng vận tải đường sắt, hãng tàu, nhà bảo trì đường cao tốc và các nhà cung cấp dịch vụ tư nhân.

KTNN Latvia kêu gọi Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Bảo vệ môi trường và Phát triển khu vực cần hợp tác tích cực hơn nữa, đặc biệt khi phải đưa ra các quyết định về việc triển khai các bộ dữ liệu mới trong NAP.

Qua kiểm toán, KTNN Latvia kết luận, Bộ Giao thông vận tải chưa có kế hoạch triển khai ITS và phối hợp hiệu quả với các cơ quan khác, khiến các mục tiêu liên quan đến phát triển ITS chưa được thực hiện hiệu quả.

KTNN Latvia khuyến nghị thêm, cần xây dựng khung pháp lý cho hoạt động của NAP. NAP là một hệ thống thông tin của nhà nước nên hoạt động cần được quản lý bằng khuôn khổ pháp lý phù hợp. Tuy nhiên, khi NAP bắt đầu hoạt động vào năm 2024, khung pháp lý vẫn chưa được xây dựng và phê duyệt; hoạt động của NAP, sự phân công nhiệm vụ và trách nhiệm của các bên liên quan cũng như thủ tục chuyển dữ liệu sang NAP... vẫn chưa được xác định.

KTNN Latvia đã đưa ra 6 khuyến nghị cụ thể cho Bộ Giao thông vận tải với thời hạn thực hiện là tháng 4/2028. KTNN Latvia cho rằng, sau khi thực hiện các khuyến nghị này, việc lập kế hoạch triển khai ITS tiếp theo sẽ có mục tiêu rõ ràng và được điều phối nhằm hoàn thành nhiệm vụ phát triển ITS. NAP cũng sẽ được phát triển như một điểm truy cập dữ liệu trung tâm và duy nhất trong lĩnh vực giao thông vận tải. Các ấn phẩm dữ liệu NAP sẽ được sử dụng hiệu quả hơn, các đạo luật quản lý điều chỉnh hoạt động của NAP sẽ sớm được ban hành./.

(Theo KTNN Latvia và tổng hợp)