Mặc dù chức năng của các Cơ quan Kiểm toán tối cao (SAI) và CSO khác nhau về bản chất, nhưng mối quan hệ giữa SAI và CSO là cần thiết để quản lý chất lượng kiểm toán. Các bên liên quan thuộc CSO có các đóng góp khác nhau trong quy trình kiểm toán. Sự tham gia của CSO củng cố quy trình kiểm toán thông qua việc cải thiện mối quan hệ đối tác chặt chẽ giữa các SAI và các bên liên quan; cải thiện năng lực của các bên liên quan chính để thực hiện kiểm toán với hiệu quả cao hơn; giúp nâng cao nhận thức về chương trình và cuộc kiểm toán.
OAGN đã phê duyệt Thủ tục kiểm toán có sự tham gia của công dân (CPA) vào năm 2016. Thủ tục này đưa các đối tác CSO vào quy trình kiểm toán để cung cấp các nguồn dữ liệu sơ cấp hoặc thông tin chuyên môn cụ thể của ngành; để giám sát các hoạt động địa phương; để thiết lập các cơ chế truyền thông; và để hỗ trợ và nâng cao trách nhiệm giải trình. Việc thu hút các CSO tham gia vào quá trình kiểm toán hoạt động là có lợi vì các CSO có thể có thêm thông tin về việc sử dụng nguồn lực công vì họ trực tiếp tham gia giám sát và đánh giá việc thực hiện chương trình ở địa phương. Các CSO cũng có thể giúp phổ biến kết quả kiểm toán, hỗ trợ giám sát liên tục việc thực hiện khuyến nghị kiểm toán.
Mặc dù trách nhiệm chính và theo luật định thuộc về OAG, nhưng các CSO được chọn có thể đóng góp vào các giai đoạn khác nhau của quy trình kiểm toán. Theo Thủ tục CPA, CSO phải hoàn trả lại tất cả tài liệu, thông tin và bằng chứng khác cho nhóm kiểm toán của OAG sau khi hoàn thành một cuộc kiểm toán cụ thể. Trong năm 2021, OAG đã thực hiện 12 cuộc kiểm toán hoạt động, trong đó có 4 cuộc kiểm toán hoạt động và 1 cuộc kiểm toán môi trường với sự tham gia của CSO.
Mặc dù CSO có thể đóng góp có giá trị cho hoạt động kiểm toán hoạt động, nhưng vẫn cần có những cân nhắc để đảm bảo sự hợp tác tối ưu với nhóm kiểm toán. OAG nhận thấy một số thách thức đối với việc các CSO tham gia kiểm toán hoạt động gồm: CSO không tham gia tích cực và người dân thiếu nhận thức về kiểm toán; CSO chưa đủ kiến thức về thực hành kiểm toán; CSO có thể liên kết đảng phái chính trị công dân, dẫn đến thông tin sai lệch.
Để thúc đẩy hơn nữa sự tham gia hiệu quả của CSO, các SAI có thể cân nhắc hợp tác đào tạo, chia sẻ thông tin và bài học kinh nghiệm, phát triển năng lực và thái độ tích cực đối với môi trường hỗ trợ cho sự tham gia của CSO trong kiểm toán hoạt động. Điều quan trọng nữa là phải có một bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp được thống nhất, nêu rõ vai trò và trách nhiệm của CSO nhằm nâng cao tính công khai, minh bạch trong kiểm toán công và đảm bảo tính độc lập của hoạt động kiểm toán./.
