Tạo tiền đề cho hệ thống quản lý chất lượng đào tạo hiện đại của Kiểm toán nhà nước

Cùng tham dự cuộc họp có các thành viên Hội đồng nghiệm thu và Ban đề tài.

Theo ThS. Nguyễn Mạnh Cường, trong bối cảnh cải cách quản trị công, hội nhập quốc tế và chuyển đổi số mạnh mẽ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trở thành nhiệm vụ trọng tâm đối với các cơ quan kiểm toán.

Đối với Kiểm toán nhà nước (KTNN) Việt Nam, thời gian qua, công tác đào tạo đã có nhiều cải tiến, nhưng vẫn còn tồn tại những bất cập như: Xác định nhu cầu đào tạo chưa sát thực tiễn; chương trình còn nặng lý thuyết; phương pháp giảng dạy chậm đổi mới; cơ chế quản lý - giám sát và đánh giá chất lượng chưa dựa trên chuẩn mực quốc tế; việc ứng dụng công nghệ số còn hạn chế. Những vấn đề này đặt ra yêu cầu phải thiết lập một hệ thống quản lý chất lượng đào tạo theo đúng chuẩn quốc tế cho KTNN.

Hiện nay, Tổ chức quốc tế các Cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI), Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á (ASOSAI), Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao Đông Nam Á (ASEANSAI) và các cơ quan kiểm toán đã có nhiều chương trình hợp tác song phương, thúc đẩy sự hài hòa về chuẩn mực, khung năng lực, phương pháp kiểm toán và cách thức tổ chức đào tạo. Các tài liệu nền tảng như Khung năng lực kiểm toán viên khu vực công của INTOSAI, hướng dẫn nghề nghiệp và các mô hình áp dụng dữ liệu lớn, công nghệ số trong kiểm toán đã định hướng rõ ràng yêu cầu đổi mới đối với các cơ quan kiểm toán.

Thêm vào đó, quá trình chuyển đổi số trong quản lý tài chính công, sự phát triển của dữ liệu lớn, kiểm toán công nghệ thông tin, kiểm toán môi trường và kiểm toán trách nhiệm giải trình đòi hỏi đội ngũ kiểm toán viên phải được trang bị năng lực, có tư duy toàn cầu và kỹ năng công nghệ hiện đại. Bối cảnh đó cho thấy KTNN Việt Nam buộc phải xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đào tạo hiện đại, đồng bộ và hội nhập để đáp ứng chuẩn mực quốc tế.

Mục tiêu nghiên cứu của Đề tài là xây dựng khung phân tích và hệ thống giải pháp nhằm tăng cường quản lý chất lượng đào tạo, bồi dưỡng trong KTNN theo hướng hiện đại, hiệu quả và phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Trên cơ sở tổng quan lý luận, đề tài vận dụng các mô hình quản lý chất lượng như TQM, CIPP, Kirkpatrick và chu trình PDCA vào phân tích; đồng thời sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng thông qua khảo sát 27 tiêu chí thuộc 5 nhóm yếu tố ảnh hưởng, kiểm định độ tin cậy bằng Cronbach’s Alpha để khẳng định tính phù hợp của thang đo.

Bên cạnh đó, Đề tài tham khảo kinh nghiệm của các cơ quan kiểm toán tối cao như Hoa Kỳ (GAO), Trung Quốc (CNAO) và ASOSAI nhằm rút ra các bài học có giá trị cho KTNN Việt Nam.

ThS. Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh, trong bối cảnh hội nhập, công tác quản lý chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của KTNN phải đáp ứng 6 yêu cầu cốt lõi, tạo thành khung định hướng để đổi mới toàn diện. Cụ thể:

Thứ nhất, quản lý chất lượng phải được tổ chức như một hệ thống toàn diện, liên thông và khép kín, vận hành theo chu trình PDCA, bảo đảm tính đồng bộ từ xác định nhu cầu, tổ chức thực hiện đến đánh giá và cải tiến liên tục.

Thứ hai, toàn bộ hoạt động đào tạo phải được chuẩn hóa theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế, trên cơ sở khung năng lực kiểm toán viên tương thích INTOSAI và các mô hình quản lý chất lượng như ISO 21001 hoặc ISO 9001:2015.

Thứ ba, KTNN phải tăng cường ứng dụng công nghệ số trong quản lý và tổ chức đào tạo, thông qua hệ sinh thái đào tạo số gồm LMS, thư viện số, hệ thống đánh giá trực tuyến và chứng chỉ điện tử, hướng tới quản lý dựa trên dữ liệu thời gian thực.

Thứ tư, chất lượng đào tạo chỉ được bảo đảm khi xây dựng cơ chế kiểm định, giám sát và đánh giá đa tầng, áp dụng mô hình CIPP và bốn cấp độ Kirkpatrick để đo lường hiệu quả đào tạo không chỉ ở mức độ phản ứng mà cả tác động đến công việc và tổ chức.

Thứ năm, KTNN phải phát triển đội ngũ quản lý đào tạo chuyên nghiệp, có khả năng hoạch định chiến lược, vận dụng dữ liệu trong ra quyết định, am hiểu công nghệ và chuẩn mực quốc tế.

Thứ sáu, hệ thống quản lý chất lượng cần bảo đảm tính mở và khả năng thích ứng, sẵn sàng tiếp nhận đổi mới, mở rộng hợp tác quốc tế, công nhận kết quả đào tạo xuyên biên giới và tham gia sâu vào mạng lưới đào tạo INTOSAI - ASOSAI - ASEANSAI.

Đánh giá cao kết quả nghiên cứu của Ban Đề tài, Hội đồng nghiệm thu cho rằng, Đề tài đã phân tích được thực trạng quản lý chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của KTNN theo các nhóm yếu tố: quản lý đầu vào, quản lý chương trình và giảng dạy, quản lý và điều hành và quản lý môi trường bên ngoài. Bằng kết quả khảo sát và phân tích định lượng, Đề tài đã kiểm định các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của KTNN.

Từ thực tiễn, Đề tài chỉ ra các kết quả đạt được, hạn chế theo từng yếu tố, phân tích được nguyên nhân của các hạn chế từ khung thế chế và chính sách, từ khâu tổ chức và quản lý thực hiện, nguồn lực đảm bảo, phương pháp và nội dung đào tạo trong hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, quản lý chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của KTNN.

Đặc biệt, Nhóm tác giả đã nghiên cứu, phân tích được các mô hình lý thuyết áp dụng trong quản lý chất lượng đào tạo, các tiêu chí và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của KTNN. Từ đó, đưa ra định hướng quản lý chất lượng đào tạo, bồi dưỡng của KTNN; hệ thống 8 giải pháp quản lý chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, cùng với điều kiện và lộ trình thực hiện các giải pháp.

Đây là đóng góp quan trọng nhất của Đề tài, mang lại giá trị thiết thực cho KTNN trong việc tham khảo, nghiên cứu xây dựng chiến lược phát triển, kế hoạch hành động cụ thể về phát triển nguồn nhân lực trong thời gian tới.

Để nâng cao chất lượng của Đề tài, Hội đồng nghiệm thu khuyến nghị Ban Chủ nhiệm Đề tài cần nhấn mạnh hơn nữa việc KTNN cần sớm xây dựng được Khung năng lực nghề nghiệp kiểm toán viên nhà nước, tạo tiền đề cho hệ thống quản lý chất lượng đào tạo. Trong đó, quy định rõ tiêu chuẩn đầu vào, đầu ra, yêu cầu về kỹ năng, phẩm chất, từ đó làm nền tảng, là cái gốc cho công tác xây dựng kế hoạch, xác định nhu cầu đào tạo, công tác xây dựng chương trình, xây dựng đội ngũ giảng viên, kiểm định…

Đới với mô hình quản trị chất lượng tích hợp mà Đề tài đề xuất, cần bổ sung việc thực hiện thí điểm và từng bước, chẳng hạn như: Thí điểm áp dụng đánh giá theo Kirkpatrick cấp độ 3 (đánh giá việc vận dụng sau đào tạo) cho một số khóa trọng điểm; thử nghiệm xây dựng “báo cáo chất lượng đào tạo nội bộ” ở quy mô một đơn vị trước khi nhân rộng toàn Ngành; triển khai hệ thống phần mềm quản lý đào tạo mới theo mô-đun (quản lý kế hoạch, quản lý học viên, quản lý giảng viên, đánh giá sau đào tạo) thay vì cùng lúc thay đổi toàn bộ hệ thống.

Ngoài ra, liên quan hội nhập quốc tế, Đề tài cần làm rõ thêm nội dung về việc tham gia dưới hình thức nào, lộ trình ra sao (ví dụ, đăng ký theo chương trình IDI của INTOSAI về phát triển năng lực, hay phối hợp song phương với một cơ quan để thiết lập hệ thống kiểm định chất lượng). Từ đó, các kiến nghị có tính định hướng cụ thể, tăng khả năng thực thi của các giải pháp.

Kết luận cuộc họp, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Bùi Quốc Dũng đánh giá cao nội dung, giá trị thực tiễn của Đề tài cũng như tinh thần làm việc nghiêm túc, nỗ lực nghiên cứu của Ban Chủ nhiệm. Kết quả nghiên cứu của Đề tài là rất cần thiết trong bối cảnh Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán đang xây dựng Đề án phát triển, đồng thời, KTNN đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ kiểm toán viên. 

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước đề nghị Ban Chủ nhiệm Đề tài tiếp thu tối đa ý kiến của Hội đồng nghiệm thu, hoàn thiện Đề tài đúng thời gian quy định và có thể mở rộng phạm vi, nội dung nghiên cứu bằng các Đề tài mới trong thời gian tới.

Hội đồng nghiệm thu đánh giá Đề tài xếp loại Khá./.