Tác động hai mặt tới kiểm toán
ACCA cho rằng, mặc dù AI có những tính năng vượt trội và được sử dụng ngày càng nhiều nhưng các tổ chức, cơ quan kiểm toán cần xem xét kỹ lưỡng trước khi thực hiện đào tạo và áp dụng công cụ này.
AI thường được mô tả là “một công nghệ đang phát triển mạnh”, trang bị cho các hệ thống công nghệ thông tin trí tuệ tương tự như trí thông minh của con người.
Tuy nhiên, báo cáo của ACCA về kiểm toán và công nghệ cho rằng, chúng ta chỉ nên xem đó là một công cụ có thể hỗ trợ con người đạt được hiệu quả cao nhất trong những công việc phức tạp.
Báo cáo cũng cho biết, AI cũng được cường điệu hóa như “trí thông minh giống con người”, được dự đoán sẽ xuất hiện vào năm 2029 và sẽ làm giảm đáng kể lực lượng lao động trong kiểm toán nói riêng, trong nhiều lĩnh vực khác nói chung.
Ông Cherry Cromarty, Giám đốc Kiểm toán nội bộ của Hãng kiểm toán BDO cho rằng, AI đang có nhiều tiến bộ trong các lĩnh vực phức tạp như phân tích cảm xúc, tuy nhiên, khả năng xét đoán chuyên môn vẫn rất khó để phát triển.
Các vấn đề BDO đang lo ngại như tính chính xác của các báo cáo do AI tạo ra có đảm bảo tuyệt đối không; việc triển khai AI, sử dụng dữ liệu và phân tích dự đoán cơ bản của công nghệ này có thể khiến nhiều kiểm toán viên mất việc...
"Sự cân bằng giữa máy móc và con người là một yếu tố quan trọng. Và tôi tin rằng trong quá trình kiểm tra, xét đoán nhiều vấn đề, sự can thiệp của con người luôn đóng vai trò rất quan trọng" - ông Cherry Cromarty nhận định.
Ông Michal Štěpán, Giám đốc Dịch vụ đảm bảo của Hãng kiểm toán Deloitte tại Cộng hòa Séc cho biết, AI xuất hiện có thể khiến nhiều hoạt động không cần đến kiểm toán viên thực hiện nữa. Về lâu dài, có khả năng ngành nghề kiểm toán sẽ chứng kiến sự thay đổi lớn.
Những vấn đề cần sự tập trung liên quan đến trí tuệ cảm xúc vẫn cần đến các kiểm toán viên, tuy nhiên, một số hoạt động như kiểm tra, phân tích dữ liệu có thể cần đến công nghệ AI nhiều hơn.
Ứng dụng phù hợp để tận dụng ưu điểm của AI
Giám đốc Kiểm toán nội bộ của BDO cho rằng, chúng ta có thể tạo ra một số báo cáo thông minh nhờ sự hỗ trợ của AI nhưng vẫn phải phụ thuộc vào mức độ đầy đủ của dữ liệu ngay từ ban đầu. Việc sử dụng công nghệ này trong hoạt động kiểm soát tài chính được đánh giá mang lại hiệu quả rất tích cực.
Viện Kiểm toán nội bộ công chứng (IIA) từng công bố báo cáo “Nắm bắt phân tích dữ liệu: Đảm bảo tính phù hợp của kiểm toán nội bộ trong một thế giới được dẫn dắt bởi dữ liệu”, trong đó kêu gọi các kiểm toán viên nội bộ nắm bắt đầy đủ các công cụ phân tích dữ liệu song song với việc ứng dụng AI, đặc biệt là trong thời đại “rủi ro hệ thống”.
Phân tích dữ liệu hiệu quả có thể cho phép kiểm toán viên nội bộ cung cấp thông tin có ý nghĩa nhanh hơn trong môi trường rủi ro biến động mạnh giúp các cấp lãnh đạo có thể đưa ra quyết định nhanh chóng.
AI cũng được sử dụng ngày càng nhiều trong các lĩnh vực phi tài chính, điển hình trong các báo cáo về môi trường, xã hội và quản trị...
Theo IIA, hậu quả của đại dịch, chiến tranh ở Ukraine và suy thoái kinh tế đã làm tăng mức độ trầm trọng, tăng thêm vô số rủi ro lớn trong kinh doanh.
Những rủi ro này đang gây ra những tác động phức tạp đối với chuỗi cung ứng, lạm phát, tăng trưởng, chi phí, tỷ giá hối đoái, an ninh mạng và môi trường làm việc.
Trước tình trạng này, AI và máy học đang được sử dụng để phát hiện rủi ro và tự động hóa quá trình kiểm tra kết quả, củng cố lợi nhuận, tuy nhiên, máy móc, công nghệ không thể thay thế hoàn toàn mà chỉ hỗ trợ con người.
Đặc biệt, trong lĩnh vực kiểm toán, các kiểm toán viên được khuyến nghị cần chọn lọc, áp dụng AI phù hợp để hỗ trợ đắc lực nhất cho yếu tố con người./.
.jpg "Ký Nghị định thư gia nhập Hiệp định CPTPP của Vương quốc Anh")
