Sôi nổi thảo luận tại Tọa đàm
Chính sách và biện pháp đã có...
Khẳng định NHNN đã có những chỉ đạo và biện pháp tích cực nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo thuận lợi cho các DN nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn tín dụng, tại Tọa đàm: “Tháo gỡ nút thắt trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng của các DN tư nhân” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, chiều 26/7, ông Trần Văn Tần - Phó Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), đã đưa ra nhiều dẫn chứng.
Cụ thể, NHNN đã và sẽ có chính sách khuyến khích TCTD cho vay không có tài sản đảm bảo, gắn liền với việc nâng cao trình độ thẩm định, đánh giá mức độ tín nhiệm của khách hàng, chủ động đưa ra sản phẩm mang tính đặc thù đối với DN nhỏ và vừa. Bên cạnh đó, ngành ngân hàng đã và đang phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức triển khai Chương trình kết nối DN với ngân hàng. Các TCTD cũng đã chủ động đưa ra một số chương trình ưu đãi cho các DN nhỏ và vừa.
Đầu tháng 7 vừa qua, NHNN đã có Công văn số 5358/NHNN-TD gửi cấp ủy và chính quyền các địa phương đề nghị phối hợp chỉ đạo triển khai các giải pháp nhằm tăng cường khả năng tiếp cận vốn cho DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa; trong đó chú trọng tới việc đẩy mạnh và phát huy hiệu quả hoạt động của Quỹ Bảo lãnh tín dụng với DN nhỏ và vừa, đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Mặt khác, từ ngày 07/7, NHNN đã điều chỉnh lãi suất cho vay với lĩnh vực ưu tiên, hướng dòng vốn tín dụng vào các lĩnh vực này; đồng thời yêu cầu TCTD tăng cường kiểm soát tín dụng ở những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.
Ông Tần minh chứng thêm, khu vực kinh tế tư nhân là đối tượng khách hàng quan trọng của các TCTD với dư nợ gần 4 triệu tỷ đồng và hàng triệu khách hàng còn dư nợ. Tỷ trọng tín dụng đối với khu vực kinh tế tư nhân trong tổng dư nợ cho vay đối với nền kinh tế hiện nay ở vào khoảng 5,8 triệu tỷ đồng, liên tục tăng trong 3 năm trở lại đây. Năm 2014, tỷ lệ cho vay đối với khu vực này tăng 53%, sau đó tăng lên 62% (năm 2015) và 66% (tính đến tháng 4/2017). Trong 6 tháng đầu năm nay, tỷ lệ tín dụng đối với DN nhỏ và vừa đã liên tục tăng và tăng khoảng 6,2%, chiếm tỷ trọng 22% trong tổng dư nợ đối với nền kinh tế.
Doanh nghiệp vẫn gặp khó
Mặc dù đã có nhiều chính sách tín dụng ưu đãi và tỷ lệ cho vay đối với khu vực kinh tế tư nhân cũng tăng lên theo thời gian, nhưng theo ông Tô Hoài Nam - Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa - hiện tại, khoảng 70% DN tư nhân vẫn không tiếp cận được nguồn vốn ngân hàng.
Mặt khác, ông Nam cũng chỉ ra một nghịch lý đang tồn tại trong hoạt động cho vay là ngân hàng thiếu niềm tin với các DN nhỏ và vừa nhưng tỷ lệ nợ xấu ở những DN này lại thấp hơn so với các loại hình DN khác.
Không chỉ dừng lại ở đó, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho biết thêm, nghịch lý nữa là tổng dư nợ xã hội tăng mạnh, tổng dư nợ cho vay DN tốt nhưng tổng dư nợ cho vay đối với DN nhỏ và vừa lại không tương xứng. “Rõ ràng, sân chơi dành cho DN nhỏ và vừa còn hạn hẹp” - ông Phong nhấn mạnh.
Vậy giải pháp nào để xóa bỏ những nghịch lý và tháo gỡ nút thắt trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng đối với DN nhỏ và vừa? Trả lời câu hỏi này, ông Tô Hoài Nam bắt đầu từ những nguyên nhân khiến DN nhỏ và vừa khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng. Ngoài việc DN không chứng minh được hiệu quả sản xuất kinh doanh một cách lành mạnh cả trong quá khứ, hiện tại, lẫn tương lai hay Báo cáo tài chính chưa được kiểm toán và chưa đảm bảo sự minh bạch, một nguyên nhân khác là do các ngân hàng thương mại quá thận trọng. Mặc dù khung pháp lý cho tài sản hình thành từ vốn vay đã đầy đủ nhưng các ngân hàng không dám hành động bởi còn quan ngại những rủi ro có thể dẫn đến việc bị hình sự hóa. Muốn tạo đột phá trong hoạt động này, phải tăng cường cho vay tín chấp.
Hơn nữa, theo ông Nam, ngân hàng cũng phải thay đổi tư duy, đừng nhìn nhóm 70% không tiếp cận được vốn là nơi rủi ro cao mà trong số đó, nên lựa chọn 10% DN tiềm năng, tạo điều kiện cho họ tiếp cận nguồn vốn ngân hàng. Điều kiện cho vay đối với DN nhỏ và vừa cũng nên được thiết kế lại theo hướng phù hợp và tăng cường hỗ trợ cho DN. Mặt khác, hạ lãi suất là tốt nhưng ngân hàng cần nâng tỷ lệ cho vay vốn trung, dài hạn, tạo thuận lợi cho chu kỳ kinh doanh của DN.
Để gỡ nút thắt trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng đối với DN tư nhân, chuyên gia Nguyễn Minh Phong khuyến nghị, ngân hàng cần thực hiện tốt cho vay theo chuỗi liên kết, hình thành các sản phẩm chủ lực, ưu tiên cho nhóm khách hàng này. Với trường hợp DN không đảm bảo thế chấp, ngân hàng có thể cho vay theo hợp đồng bao tiêu. Ngoài ra, trong hành trình tháo gỡ nút thắt về vay vốn, các DN cũng phải “tự cứu lấy mình” bằng việc mạnh dạn liên kết với nhau, thực hiện mua bán, sáp nhập để nâng cao năng lực và tạo lòng tin cho ngân hàng; đồng thời tích cực huy động vốn, đặc biệt là huy động vốn trên thị trường chứng khoán để tìm kiếm nguồn vốn giá rẻ. Ngoài ra, Quỹ phát triển DN nhỏ và vừa, Quỹ Quỹ Bảo lãnh tín dụng với DN nhỏ và vừa… cần thay đổi điều kiện, nâng cao hiệu quả hoạt động để giúp những DN này vay vốn dễ dàng hơn.
NGỌC MAI
