Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, sáng 09/6, sau khi nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Quốc hội đã thảo luận tại Tổ về Dự án Luật này.
Phát biểu ý kiến trong phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, Nghị quyết số 18-NQ/TW về "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao" đã đặt ra nhiệm vụ phải có cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường; quy định chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của cơ quan có nhiệm vụ xác định giá đất.
Tuy nhiên, khi đọc quy định về giá đất, Quốc hội không biết thảo luận gì vì Dự thảo chỉ ghi Chính phủ sẽ quy định - Chủ tịch Quốc hội nhận xét
Theo Chủ tịch Quốc hội, trong tài chính đất đai thì khó nhất là quy định giá đất. Do đó, Luật phải quy định về nguyên tắc, phương pháp xác định giá đất để Quốc hội thảo luận cho ý kiến. Nếu chờ xong Luật, xây dựng nghị định mà chưa biết nội hàm quy định này như thế nào thì sẽ xảy ra nhiều tranh luận.
Về phương pháp xác định giá đất, Chủ tịch Quốc hội cho biết, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, càng nhiều phương pháp thì càng khó áp dụng. Do đó, trong Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù cho TP.Hồ Chí Minh, Thành phố kiên trì đề xuất là cho phép áp dụng phương pháp hệ số K vì tính minh bạch và dễ thực hiện.
Với phương pháp hệ số K, nhà đầu tư sẽ xác định được ngay chi phí đầu vào, tiền thuê đất trả tiền một lần hay trả hàng năm trong phương án tài chính. Các cơ quan quản lý cũng dễ áp dụng, bảo đảm minh bạch.
“Hiện nay, khó nhất là xác định đất giáp ranh trong cùng một tỉnh, giáp ranh giữa hai tỉnh, giữa tỉnh là đô thị đặc biệt và tỉnh là đô thị thường thì rất khác nhau. Khiếu nại, tố cáo, khiếu kiện vấn đề này rất lớn. Toàn bộ phương pháp định giá đất để Chính phủ quy định trong nghị định thì Quốc hội chưa yên tâm thông qua” - Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu quan điểm.
Theo Chủ tịch Quốc hội, quan điểm của Quốc hội là muốn Chính phủ trình quy định này, có thể đưa vào một chương, một vào điều quy định về nguyên tắc, phương pháp xác định giá đất. Khi đó, trí tuệ của toàn dân, của Quốc hội, của toàn xã hội chắc chắn sẽ đóng góp vào xây dựng nội dung khó nhất này.
Liên quan đến việc lấy ý kiến quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, các quy định trong Dự thảo Luật chưa bảo đảm được tính thực chất của việc lấy ý kiến nhân dân. Chủ tịch Quốc hội đề nghị, phải tránh câu chuyện "lấy ý kiến cho có, hình thức”.
Dự thảo Luật chưa nói rõ bao nhiêu phần trăm thì có thể xác định là đồng thuận hoặc không đồng thuận, nếu người dân không đồng thuận thì như thế nào? Nếu trường hợp nhân dân không đồng thuận với dự thảo thì cơ quan có thẩm quyền có xem xét, sửa đổi nội dung dự thảo quy hoạch, kế hoạch hay không? Sửa đổi toàn bộ hay sửa đổi một phần? Trong trường hợp bảo lưu như dự thảo thì trách nhiệm giải trình thế nào? Chế tài xử lý trách nhiệm của người có thẩm quyền mà không thực hiện trách nhiệm giải trình ra sao?
“Nếu không làm rõ những vấn đề này thì tính khả thi của việc lấy ý kiến nhân dân rất thấp, sẽ lại hình thức và cũng rất khó cho những người thực hiện ở cơ sở, không có ranh giới để người ta quyết định được” - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Tương tự, đối với việc rà soát điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nhà đầu tư rất ngại đầu tư vào nông nghiệp vì sợ những thay đổi bất thình lình trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nông nghiệp.
Vì vậy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, phải quy định rất cụ thể, chi tiết, chặt chẽ về điều kiện, trình tự, thủ tục, thẩm quyền, vấn đề giám sát, chế tài xử lý vi phạm trong trường hợp có lợi dụng việc điều chỉnh để thay đổi quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo lợi ích nhóm, tham nhũng, tiêu cực, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân.
Dự thảo Luật phải bổ sung quy định nguyên tắc của việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để tương thích với nội dung nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy định các tiêu chí cơ bản để thực hiện việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để hạn chế việc thay đổi quy hoạch, kế hoạch tuỳ tiện; bổ sung chế tài xử lý đối với tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; đảm bảo đủ sức răn đe và lập lại trật tự trong lĩnh vực này.
