Không chỉ tại Bộ KH&ĐT…
Từ năm 2012 đến nay, cơ chế thẩm định, cân đối nguồn vốn, giao danh mục và mức vốn cụ thể được thực hiện theo Chỉ thị số 1792/CT-TTg ngày 15/10/2011 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, căn cứ vào mức vốn đầu tư được Quốc hội thông qua và quyết định giao kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, cơ quan T.Ư, địa phương triển khai phân bổ và giao kế hoạch vốn đầu tư cho các đơn vị.
Cũng từ năm 2012 đến nay, phương án phân bổ vốn NSNN được ưu tiên cho các lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn; các công trình giao thông bức xúc; lĩnh vực y tế, giáo dục phục vụ cho an sinh xã hội; các chương trình mục tiêu quốc gia; các dự án cấp thiết về quốc phòng, an ninh; hạn chế việc khởi công mới các công trình, dự án…Tuy nhiên, qua kiểm toán quyết toán NSNN năm 2015, KTNN đã thẳng thắn chỉ rõ những hạn chế trong công tác phân bổ, giao kế hoạch vốn đầu tư phát triển nguồn NSNN tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT). KTNN kết luận: công tác giao chi tiết kế hoạch vốn đầu tư nguồn NSNN của Bộ KH&ĐT còn chậm và giao nhiều lần (11 lần), trong đó có tới 10 lần giao sau ngày 31/12/2014.
Về phân bổ vốn, Bộ KH&ĐT đã bố trí kế hoạch vốn cho 1.016 dự án khởi công mới, chiếm tỷ lệ cao (19,32%) so với tổng số dự án được giao kế hoạch vốn, trong khi còn 14 dự án hoàn thành, bàn giao trước 31/12/2014 và 39 dự án dự kiến hoàn thành năm 2015 chưa được bố trí đủ kế hoạch vốn. Hơn nữa, việc bố trí vốn cho nhiều dự án khởi công mới không đảm bảo các điều kiện về tỷ lệ vốn tối thiểu (12 dự án), về khả năng cân đối nguồn hỗ trợ (đối với 8 dự án) và bố trí vốn khởi công mới cho cả 4 công trình chuyển tiếp của địa phương.
Bộ cũng đã bố trí vốn cho một số dự án thông tin chưa đầy đủ và còn sai lệch, điển hình là việc không ghi quyết định đầu tư hoặc tổng mức đầu tư đối với 6 dự án, ghi sai quyết định về tổng mức đầu tư hoặc cơ cấu vốn trong tổng mức đầu tư đối với 8 dự án.
Đáng chú ý, trong năm 2015, Bộ KH&ĐT đã bố trí kế hoạch vốn 575 tỷ đồng cho 18 dự án không có cơ sở, vượt tỷ lệ quy định hỗ trợ ngân sách T.Ư 20 tỷ đồng; không đúng đối tượng hoặc vượt tỷ lệ quy định tại các chương trình 332 tỷ đồng; bố trí vốn đối ứng ODA vượt tỷ lệ quy định hơn 2,7 tỷ đồng; phê duyệt cơ cấu nguồn vốn ngân sách T.Ư trong tổng mức đầu tư vượt tỷ lệ hỗ trợ quy định 1.004 tỷ đồng cho 13 dự án.
Tình trạng này đã được KTNN đề cập trong Báo cáo kiểm toán quyết toán NSNN năm 2014: Bộ KH&ĐT đã bố trí vốn ngân sách T.Ư vượt tỷ lệ hỗ trợ cho một số dự án hơn 219 tỷ đồng, không đúng đối tượng hoặc vượt tỷ lệ quy định tại một số chương trình 264 tỷ đồng; phê duyệt cơ cấu vốn ngân sách T.Ư trong tổng mức đầu tư vượt tỷ lệ hỗ trợ quy định 241 tỷ đồng; nhiều dự án thông tin chưa đầy đủ và còn sai lệch; bố trí, phân chia vốn ngân sách T.Ư đối ứng cho một số dự án đầu tư bằng nguồn vốn ODA vượt tỷ lệ quy định hơn 216 tỷ đồng.
Những phát hiện tương tự cũng đã được KTNN nêu cụ thể trong các Báo cáo quyết toán NSNN năm 2012, 2013.
... mà còn phổ biến ở nhiều cơ quan, địa phương
Theo KTNN, những hạn chế trong xây dựng, giao kế hoạch vốn đầu tư phát triển năm 2015 không chỉ diễn ra tại Bộ KH&ĐT mà tại một số Bộ, cơ quan T.Ư khác và nhiều địa phương cũng có những bất cập.
Báo cáo kiểm toán nêu rõ, việc xây dựng kế hoạch vốn của một số Bộ, cơ quan T.Ư và nhiều địa phương chưa thực hiện nghiêm Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, chưa sát thực tế, chưa phù hợp với khả năng của NSNN, chưa ưu tiên bố trí đủ vốn để xử lý dứt điểm nợ đọng xây dựng cơ bản theo quy định. Một số địa phương chưa ban hành danh mục kế hoạch đầu tư từ NSNN 3 năm 2013-2015; kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2015 không có danh mục đầu tư cụ thể; xác định nhu cầu để ứng trước kế hoạch vốn của một số dự án còn chưa chính xác.
Cùng với đó còn có tình trạng kế hoạch vốn chưa phân khai chi tiết và phân bổ hết ngay từ đầu năm, phân bổ vốn cho một số lĩnh vực thấp hơn hoặc vượt mức quy định (Dự án Hệ thống đường phòng hộ lâm nghiệp và phòng chữa cháy rừng cấp bách huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị vượt 8,8 tỷ đồng; Dự án đầu tư xây dựng Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá và bến cá Cái Đôi Vàm, tỉnh Cà Mau vượt 6 tỷ đồng).
Nhiều dự án chưa đủ điều kiện nhưng cũng đã được bố trí vốn: phân bổ cho hàng trăm dự án, công trình khi chưa có quyết định đầu tư hoặc có quyết định đầu tư sau ngày 31/10 năm trước (gồm TP. Đà Nẵng 141 dự án, tỉnh Bình Định 102 dự án, Hải Phòng 52 dự án...); phân bổ cho các dự án chưa căn cứ vào kế hoạch đầu tư trung hạn hoặc Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011-2015 (gồm Ủy ban Dân tộc, tỉnh Tiền Giang 108 dự án, Bến Tre 24 dự án, Hòa Bình 24 dự án); bố trí vốn cho dự án không nằm trong kế hoạch phát triển ngành Nông nghiệp 5 năm 2011-2015 (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 62 dự án, 912 tỷ đồng); bố trí vốn cho dự án khởi công mới chưa thực sự cấp bách (Bộ Xây dựng 14 dự án, 120 tỷ đồng)...
Không chỉ trong Báo cáo quyết toán NSNN năm 2015, trong các Báo cáo quyết toán NSNN năm 2012, 2013, 2014, KTNN cũng dẫn chứng thực tế một số Bộ, cơ quan T.Ư, địa phương đã bố trí vốn sai nội dung nguồn vốn đầu tư, vượt tổng mức đầu tư được duyệt, không tuân thủ thứ tự ưu tiên, bố trí vốn thiếu căn cứ hoặc không sát thực tế; bố trí vốn cho một số dự án nhóm B quá 5 năm, nhóm C quá 3 năm; bố trí vốn ứng trước sai quy định; không bố trí vốn để thu hồi vốn ứng trước đến hạn phải thu hồi; điều chỉnh, bổ sung kế hoạch vốn sau thời gian quy định...
PHÚC KHANG
Theo tuần báo số ra ngày 21/9/2017
