Giải ngân vốn đầu tư công thấp là do tổ chức thực hiện
Báo cáo tổng hợp của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 Thủ tướng Chính phủ giao cho 17 Bộ, cơ quan trung ương thuộc Tổ công tác số 1 là trên 38,319 nghìn tỷ đồng, bố trí cho 22 nhiệm vụ và 80 dự án (trong đó, 34 dự án chuyển tiếp và 46 dự án khởi công mới).
Đến nay, 17 Bộ, ngành, cơ quan trung ương đã phân bổ chi tiết cho các nhiệm vụ, dự án trên 34,942 nghìn tỷ đồng, đạt 91,2% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Số vốn còn lại chưa giao kế hoạch là gần 3,4 nghìn tỷ đồng của 8 cơ quan.
Quý I/2023, tổng số giải ngân của 17 Bộ, ngành, cơ quan trung ương chỉ đạt 0,04% kế hoạch, thấp hơn nhiều so với mức trung bình của cả nước (10,35%). Trong đó, đáng chú ý, 13 Bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân (tỷ lệ giải ngân 0%), 4 Bộ, cơ quan trung ương đã giải ngân nhưng đều dưới 2% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
“Nhìn chung, tiến độ giải ngân của các đơn vị này trong những tháng đầu năm của những năm gần đây số lượng giải ngân đều thấp và tăng dần trong thời gian tiếp theo, hầu hết cả năm đạt 90-100% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao” - Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu rõ.
Nguyên nhân chủ yếu giải ngân vốn đầu tư công thấp là công tác tổ chức thực hiện (lập kế hoạch, chuẩn bị thủ tục đầu tư dự án) chưa sát sao, chưa phù hợp với quy định của Luật Đầu tư công và chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Các Bộ ngành đều cam kết phấn đấu sẽ nỗ lực giải ngân cao nhất theo kế hoạch được giao.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho hay, tổng số vốn đầu tư công được giao cho 17 Bộ, cơ quan trung ương thuộc Tổ công tác số 1 không lớn (chỉ chiếm khoảng 5% tổng số vốn đầu tư công của cả nước), nhưng nhiệm vụ được giao thì phải nỗ lực hoàn thành để góp phần vào kết quả chung của cả nước.
Bày tỏ chưa hài lòng trước thực tế hết quý I/2023 tiến độ giải ngân của các Bộ ngành, cơ quan trung ương thuộc Tổ công tác số 1 "rất chậm, tỷ lệ giải ngân rất thấp, thậm chí có cơ quan chưa giải ngân", Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu, đại diện các Bộ ngành, cơ quan phải trao đổi thẳng thắn, nêu rõ khó khăn, vướng mắc để làm rõ trách nhiệm và có giải pháp xử lý phù hợp, hiệu quả.
Tại cuộc họp, đại diện các Bộ ngành: Bộ Tài chính; Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Kiểm toán nhà nước; Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Văn phòng Chính phủ; Ngân hàng Phát triển; Ngân hàng Chính sách xã hội; Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; Liên minh Hợp tác xã Việt Nam… đã trình bày về các vướng mắc của từng dự án và giải pháp để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới.
Phải coi giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh, nguyên nhân chính của việc giải ngân chậm tại 17 Bộ, ngành, cơ quan trung ương là do công tác chuẩn bị đầu tư chưa tốt, dẫn đến phân bổ vốn chưa xong, tỷ lệ giải ngân đạt rất thấp. Phó Thủ tướng đề nghị các Bộ ngành phải đặc biệt lưu ý vấn đề này để rút kinh nghiệm.
Một nguyên nhân nữa là do việc thực hiện thủ tục hành chính của các chủ thể; sự phối hợp giữa các Bộ ngành, địa phương chưa tốt dẫn tới vướng mắc trong giải phóng mặt bằng; còn có lãnh đạo Bộ ngành chưa quan tâm một cách đầy đủ, xem đây là một nhiệm vụ quan trọng để góp phần tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế đất nước…
Phó Thủ tướng nêu rõ: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo công tác giải ngân vốn đầu tư công. Các Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ đều chỉ đạo các Bộ ngành, địa phương tăng cường trách nhiệm hơn nữa đối với việc triển khai công tác này.
Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị các Bộ, ngành phải thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, coi công tác giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên bám sát tình hình thực tiễn, đôn đốc, tháo gỡ vướng mắc cho từng dự án, nhiệm vụ cụ thể.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Vốn đã có mà không giải ngân được thì dòng tiền, thanh khoản của nền kinh tế cũng bị ảnh hưởng. Nếu để "tích tiểu thành đại", đọng vốn nhiều sẽ ảnh hưởng tới nền kinh tế và chính sách tài khóa, tiền tệ.
Theo đó, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ ngành, cơ quan trung ương phải siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong công tác giải ngân vốn đầu tư công; phải xác định rõ đây là trách nhiệm của người đứng đầu. Đồng thời lưu ý các Bộ, ngành cần chủ động rà soát trên tinh thần những dự án khó triển khai thì có thể điều chuyển vốn trong nội bộ.
Phó Thủ tướng đề nghị các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu phải nâng cao trách nhiệm hơn nữa, phân công đúng người đúng việc, kịp thời khen thưởng, động viên các cán bộ làm tốt, có hiệu quả và có biện pháp phù hợp đối với những trường hợp không hoàn thành nhiệm vụ.
Phó Thủ tướng cũng lưu ý Bộ, ngành quản lý nhà nước phối hợp tốt với các địa phương để tháo gỡ khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, tạo điều kiện thuận lợi cho triển khai, tổ chức thực hiện dự án, cũng như việc thanh toán, quyết toán; rà soát, kịp thời đề xuất các giải pháp để tháo gỡ vướng mắc về hành chính, cũng như về pháp lý để đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công theo kế hoạch đề ra.
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng cho ý kiến đối với các kiến nghị của Thanh tra Chính phủ, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam./.