Sáng 20/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi).
Phân quyền mạnh mẽ hơn
Trình bày Tờ trình về Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, Dự thảo Luật được bố cục thành 07 chương, 59 điều (tăng 03 chương, 32 điều so với Luật Thủ đô 2012, trong đó giữ nguyên 3 Điều; sửa đổi, bổ sung 18 điều; quy định mới 38 điều).
Đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn của Thủ đô, Dự thảo Luật quy định một số nội dung đặc thù theo hướng phân quyền mạnh mẽ đối với một số lĩnh vực.
Trong đó, về quy hoạch; quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, Dự thảo phân quyền từ Thủ tướng Chính phủ xuống cho UBND Thành phố Hà Nội được điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, quy hoạch chung đô thị, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật nhằm tạo sự chủ động, linh hoạt cho Hà Nội trong quản lý, thực hiện quy hoạch. Việc phân quyền này cũng đang được thực hiện tại TP.HCM.
Về quản lý, sử dụng đất đai, Dự thảo Luật giao HĐND TP. Hà Nội ban hành hệ số điều chỉnh giá đất phù hợp với thực tiễn; chuyển mục đích sử dụng đất rừng sản xuất dưới 1.000 ha, đất trồng lúa dưới 500 ha sang mục đích khác. UBND TP. Hà Nội quyết định việc cho phép các tổ chức kinh tế được Nhà nước cho thuê đất có thu tiền thuê đất hằng năm có quyền thế chấp, chuyển nhượng hoặc cho thuê quyền thuê trong hợp đồng thuê đất với các điều kiện cụ thể.
Về tài chính, ngân sách, theo Dự thảo, TP. Hà Nội giữ lại tối đa các khoản thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thuộc thẩm quyền quản lý của Thành phố để tạo nguồn lực đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội và các dự án, công trình, dự án trọng điểm, có tính chiến lược của Thủ đô, vùng Thủ đô, các dự án PPP, dự án giao thông công cộng, hỗ trợ di dời các cơ sở, đơn vị thuộc danh mục phải di dời. Tỷ lệ điều tiết cụ thể sẽ do Thủ tướng Chính phủ quyết định hằng năm phù hợp với mục tiêu sử dụng nguồn thu này.
Đáng chú ý, Dự thảo Luật cho phép Hà Nội mở rộng phạm vi áp dụng PPP trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và phân quyền cho HĐND TP. Hà Nội quy định quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của dự án PPP trong lĩnh vực y tế, giáo dục, đào tạo, văn hóa, thể thao nhằm huy động nguồn lực từ xã hội để đầu tư xây dựng, nâng cấp các công trình văn hóa, thể thao của Thủ đô.
Đồng thời quy định dự án phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) là một dự án tổng thể, trọng điểm của Thủ đô hoặc vùng Thủ đô; UBND TP. Hà Nội tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, quyền xây dựng và sử dụng không gian ngầm, khoảng không trên cao trong khu vực TOD.
Cùng với đó, cho phép Hà Nội thực hiện hợp đồng BT thanh toán bằng đất hoặc tiền đối với các dự án đầu tư thuộc các lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, giao thông, hạ tầng xã hội; cho phép áp dụng quản lý, vận hành và khai thác tài sản công theo phương thức nhượng quyền kinh doanh, quản lý đối với các công trình văn hóa, thể thao của Thủ đô để nâng cao hiệu quả sử dụng, tránh lãng phí tài sản công.
Chính phủ cũng đề xuất phân quyền thẩm quyền đầu tư từ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ theo quy định của Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công cho HĐND, UBND TP. Hà Nội.
Đồng thời, để tạo sự linh hoạt, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn tại Thủ đô, dự thảo Luật cho phép Hà Nội ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật, định mức chi phí, đơn giá riêng, phù hợp với tình hình thực tế, đặc điểm và nhu cầu xây dựng, phát triển Thủ đô.
Quyết liệt di dời các cơ sở ra khỏi nội đô
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, bản chất của Luật Thủ đô là đạo luật về phân quyền. Do đó, các quy định trong Dự thảo Luật cần được xây dựng theo hướng phân quyền mạnh mẽ, nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền Thủ đô.
Tuy nhiên, phạm vi, lĩnh vực phân quyền phải rõ ràng, có trọng tâm, trọng điểm, có tính đột phá, phù hợp với năng lực thực hiện của chính quyền Thủ đô và dựa trên những điểm đặc thù, khác biệt, riêng có của Hà Nội với tính chất là Thủ đô của cả nước.
Nhắc lại vụ cháy chung cư mini tại Khương Hạ vừa qua là rất đau xót, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu giao cho TP. Hà Nội có thẩm quyền quy định tiêu chuẩn, quy chuẩn khác biệt, vượt trội hơn đối với một số lĩnh vực như phòng cháy chữa cháy, giao thông, môi trường…
Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu phải rà soát Dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), “dứt khoát không luật hoá chung cư mini trong Luật”.
Quan tâm đến các quy định về xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường nhất trí cao với chủ trương, cơ sở sản xuất công nghiệp, cơ sở y tế, cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và trụ sở các cơ quan, đơn vị trong đô thị trung tâm không phù hợp với Quy hoạch chung Thủ đô phải thực hiện việc di dời. Ông Cường đề nghị cần triển khai sớm và triển khai quyết liệt chủ trương này. Bởi vấn đề này đã đặt ra từ rất lâu song triển khai rất chậm chạp.
“Thực tế phát triển Thủ đô thời gian vừa qua, nhất là sau khi sự việc đau lòng cháy chung cư mini tại Khương Hạ, cùng với việc tồn tại hơn 2.000 nhà riêng lẻ kiểu chung cư mini khác cho thấy định hướng xây dựng định hướng xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội có phần khó kiểm soát” - Tổng Thư ký Bùi Văn Cường nêu rõ và cho rằng, đây là hệ lụy của việc tập trung dân cư quá đông trong khu vực nội thành, đi kèm với đó công tác quản lý chưa nghiêm.
Phát biểu tại phiên họp, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng cũng cho rằng, qua vụ cháy chung cư mini cho thấy, các quy chuẩn, tiêu chuẩn, nhất là trong lĩnh vực quy hoạch, xây dựng vô cùng quan trọng.
“Thực chất, trong điều kiện cụ thể tại khu vực này, mà cứ cho xây đến 6 tầng thì vô cùng bất cập” - Bí thư Thành ủy Hà Nội nói và đề nghị giao TP. Hà Nội quy định quy chuẩn, tiêu chuẩn để đảm bảo an ninh lâu dài.
