Phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với báo chí, Giám đốc Điều hành ZLA - ông Patrick Musole - cho rằng, các bên liên quan cần nắm được tình trạng đất đai ở Zambia vì Chính phủ đã thực hiện chuyển đổi từ “đất đai phong tục” sang hình thức đất sở hữu nhà nước, tuy nhiên, vẫn chưa có số liệu thống kê cụ thể, công khai.
Đất đai phong tục là đất thuộc sở hữu của các cộng đồng bản địa và được quản lý theo phong tục của họ, trái ngược với quyền sở hữu theo luật định. Kể từ cuối thế kỷ 20, sự công nhận và bảo vệ các quyền về đất đai của người bản địa và cộng đồng theo luật định là một thách thức lớn tại nhiều quốc gia.
Tình trạng chưa thống nhất giữa đất được nhà nước chính thức công nhận và đất được nắm giữ, quản lý theo phong tục là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng kém phát triển, xung đột và suy thoái môi trường tại Zambia cũng như nhiều quốc gia khác.
Tại Zambia, Liên minh châu Âu đã tham gia hỗ trợ Chính phủ thực hiện quá trình chuyển đổi đất và kiểm toán đất đai, tuy nhiên, đến quý II/2023, các bên liên quan vẫn chưa nhận được nhiều thông tin cần thiết. Vì vậy, ZLA tiếp tục kêu gọi Chính phủ đẩy nhanh quá trình kiểm toán đất đai trên toàn quốc để cung cấp số liệu thống kê về tình trạng đất đai ở Zambia.
Trước đó, vào cuối năm 2021, ZLA cũng đã kêu gọi Chính phủ đẩy nhanh việc thực hiện kiểm toán đối với Cơ quan Đăng ký đất đai để phát hiện các hành vi phạm pháp. ZLA tiếp tục kêu gọi Chính phủ thực hiện lộ trình tăng cường bảo mật hệ thống thông tin quản lý đất đai để ngăn chặn việc truy cập trái phép và thao túng dữ liệu đất đai.
ZLA đã đưa ra một số kiến nghị trong đó nhấn mạnh Chính phủ cần ưu tiên thực hiện kiểm toán đất đai; cần sớm kết thúc việc rà soát chính sách đất đai và bắt đầu quá trình sửa đổi luật pháp, đồng thời lưu ý rằng một số thách thức đang gặp phải trong quản lý đất đai là do luật pháp chưa đầy đủ.
Ông Patrick Musole khẳng định: “Do thiếu báo cáo kiểm toán đất đai quốc gia, chúng tôi không biết chính xác đất nước hiện có bao nhiêu diện tích đất phong tục và đất do nhà nước sở hữu, điều này gây ra rất nhiều khó khăn cho việc lập kế hoạch và ra quyết định”./.
