Tăng dần tỷ lệ, hướng tới kiểm toán toàn diện
Theo dự kiến Kế hoạch kiểm toán năm 2026, KTNN sẽ kiểm toán việc quản lý, sử dụng ngân sách của 11 Bộ, cơ quan Trung ương và BCQT của 34 Bộ, cơ quan Trung ương, bao gồm cả các tổ chức nghề nghiệp, đạt tỷ lệ 100% đầu mối (so với 90% năm 2025, 83% năm 2024 và 68% năm 2023). Ở cấp địa phương, KTNN sẽ thực hiện kiểm toán tại 34 tỉnh, thành phố, trong đó 23 địa phương kiểm toán đồng thời ngân sách và BCQT năm 2025, 11 địa phương kiểm toán BCQT, cũng đạt tỷ lệ 100% (so với 90% năm 2025 và 2024 và 83% năm 2023).
Ông Nguyễn Đức Tín - Kiểm toán trưởng KTNN khu vực XII - cho biết thêm, tỷ lệ thực hiện kiểm toán BCQT ngân sách địa phương (NSĐP) trước khi gửi Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp tỉnh xem xét, phê chuẩn đã từng bước được nâng lên, từ 3% năm 2021 lên 60% năm 2022, 82% năm 2023, 90% năm 2024-2025 và dự kiến đạt 100% trong năm 2026.
Theo ông Tín, việc sáp nhập các tỉnh, thành phố và một số Bộ, ngành đã tạo điều kiện cho KTNN thực hiện kiểm toán BCQT của 100% Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương sớm hơn 4 năm so với Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030. Khi tất cả BCQT NSĐP của các tỉnh, thành phố đều được kiểm toán, HĐND cấp tỉnh có cơ sở dữ liệu đáng tin cậy để phê chuẩn quyết toán NSĐP. Điều này khắc phục tình trạng khi một số địa phương chưa được kiểm toán, HĐND phải phê chuẩn quyết toán chủ yếu dựa trên thuyết minh của Ủy ban nhân dân. Việc kiểm toán năm 2026 còn đặc biệt quan trọng với năm ngân sách 2025, khi quyết toán bao gồm giai đoạn 6 tháng đầu năm 2025 chưa thực hiện và 6 tháng cuối đã sáp nhập tỉnh, xã và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.
Theo chương trình dự kiến, chiều nay, 25/9, trong khuôn khổ Phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về dự kiến Kế hoạch kiểm toán năm 2026, Báo cáo công tác năm 2025 và Báo cáo công tác nhiệm kỳ của KTNN.
Cũng theo ông Tín, việc kiểm toán BCQT NSĐP của 100% tỉnh, thành phố và kiểm toán 100% quyết toán của các Bộ, cơ quan Trung ương giúp KTNN có đủ cơ sở, thông tin, nâng cao giá trị của số liệu, ý kiến kiểm toán đối với Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước (NSNN) khi đánh giá, xác nhận Báo cáo để trình Quốc hội phê chuẩn; đồng thời tăng cường sự minh bạch, trách nhiệm giải trình trong quản lý, sử dụng NSNN; nâng cao sự tin cậy của các cơ quan Đảng, Nhà nước, công chúng đối với số liệu quyết toán NSĐP, số liệu quyết toán NSNN đã được cấp có thẩm quyền phê chuẩn.
Ông Lê Đình Thăng - Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành II - khẳng định, việc kiểm toán BCQT của từng Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương góp phần cung cấp thêm căn cứ, luận cứ, giảm thiểu thời gian kiểm toán quyết toán NSNN. Đây là nhiệm vụ truyền thống, không thể thiếu của cơ quan kiểm toán nhằm cung cấp thông tin để Quốc hội làm căn cứ phê chuẩn quyết toán ngân sách theo quy định. Việc thực hiện kiểm toán 100% BCQT sớm hơn mục tiêu trong Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030 thể hiện quyết tâm và sự cố gắng của toàn Ngành.
Điều kiện chín muồi để thực hiện mục tiêu chiến lược
Trao đổi với Báo Kiểm toán, ông Lê Minh Nam - Ủy viên là Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội - cũng nhấn mạnh: Việc kiểm toán BCQT ngân sách của 100% số Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương có ý nghĩa rất quan trọng, đáp ứng mục tiêu cung cấp thông tin, số liệu cho HĐND các tỉnh, thành phố làm căn cứ phê chuẩn quyết toán NSĐP; giúp Quốc hội có thông tin, số liệu đầy đủ, toàn diện phục vụ phê chuẩn quyết toán NSNN hằng năm được chặt chẽ, hiệu quả hơn do không còn khoảng trống thông tin quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của một số Bộ, ngành địa phương chưa được kiểm toán như các năm trước.
Trong bối cảnh số lượng các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã giảm đáng kể sau khi thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, có ý kiến cho rằng việc kiểm toán BCQT ngân sách của 100% số Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương năm 2026 là đương nhiên. Tuy nhiên, theo tôi, vấn đề này cũng cần được xem xét một cách đầy đủ và toàn diện hơn. Thực tế, nguồn lực tài chính công, tài sản công của Việt Nam có quy mô ngày càng tăng, đầu mối đơn vị được kiểm toán cấp huyện đang từ hơn 700 đơn vị nay đã được chuyển thành 3.321 đơn vị cấp xã và các yêu cầu của quy định pháp luật mới về NSNN có nhiều thay đổi. Điều này đặt ra nhiều thách thức về khối lượng công việc, về đổi mới phương thức tổ chức kiểm toán, đòi hỏi KTNN cũng phải nỗ lực nhiều hơn nữa mới có thể thực hiện được.
Ông Lê Minh Nam - Ủy viên là Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội
Theo ông Nam, dự kiến kiểm toán BCQT ngân sách của 100% số Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương thể hiện nỗ lực rất lớn của KTNN trong việc thực hiện Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030 cũng như khẳng định quá trình xây dựng nền tảng và điều kiện để đạt được mục tiêu này.
Ông Nam đánh giá, những năm qua, KTNN đã phấn đấu thực hiện rất tốt 3 nhiệm vụ:
Thứ nhất, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật kiểm toán nhà nước đáp ứng yêu cầu thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, cụ thể hóa và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ, giúp KTNN có đủ hành lang pháp lý và năng lực thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.
Thứ hai, KTNN có giải pháp tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kiến thức chuyên môn sâu, nâng cao đạo đức nghề nghiệp đội ngũ kiểm toán viên nhà nước phù hợp, từ đó nâng cao toàn diện chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trước đòi hỏi mới, trong thời kỳ mới.
Thứ ba, KTNN đã từng bước ứng dụng công nghệ thông tin, AI nhằm hỗ trợ hoạt động kiểm toán, đồng thời đang có giải pháp truy cập vào cơ sở dữ liệu quốc gia và dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán, của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán để khai thác, thu thập thông tin, tài liệu nhằm rút ngắn thời gian kiểm toán. “Việc thực hiện tốt được 3 trụ cột phát triển này đã giúp KTNN sớm đạt được mục tiêu chiến lược so với dự kiến” - ông Lê Minh Nam nhấn mạnh.
Có thể khẳng định, trên nền tảng tỷ lệ kiểm toán BCQT đạt 90% năm 2025, cùng với sự sắp xếp bộ máy của cả nước, KTNN đặt mục tiêu thực hiện kiểm toán 100% BCQT trong năm 2026. Mục tiêu này phản ánh nỗ lực của toàn Ngành trong quá trình thực hiện Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030, đồng thời khẳng định vai trò của hoạt động kiểm toán đối với việc minh bạch hóa quản lý ngân sách, cung cấp thông tin khách quan, hỗ trợ hiệu quả cho công tác quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công./.
.jpg "Đoàn công tác của Báo Kiểm toán làm việc với Báo Hankook Ilbo, Hàn Quốc")
.jpg "Tổng duyệt Chương trình nghệ thuật chào mừng thành công Đại hội Đảng bộ Quốc hội lần thứ I")