Buông lỏng quản lý sau cấp phép xây dựng
Theo Báo cáo kiểm toán, KTNN đã tiến hành kiểm toán hồ sơ cấp phép của 62 hồ sơ do Sở Xây dựng cấp giấy phép xây dựng (GPXD), 15 hồ sơ do UBND quận Sơn Trà và 12 hồ sơ do UBND quận Ngũ Hành Sơn cấp GPXD.
Qua đó, KTNN đánh giá, việc cấp GPXD do UBND các quận cấp chưa đúng mẫu, thiếu một số chi tiết cơ bản; một số nội dung trên GPXD chưa phù hợp với hồ sơ thiết kế xin phép xây dựng; nội dung trên giấy phép và bản vẽ kèm theo chưa thống nhất; một số chỉ tiêu chưa đảm bảo theo Quy chuẩn của Bộ Xây dựng.
Đối với các GPXD do Sở Xây dựng cấp, qua kiểm toán cho thấy, có 22 hồ sơ cấp GPXD công trình là các công trình khách sạn, hoạt động thương mại dịch vụ trên đất ở là chưa tuân thủ Luật Xây dựng; nhiều hồ sơ chưa tuân thủ một số điều kiện để được cấp GPXD khác như bản kê khai năng lực, văn bản cam kết đảm bảo an toàn cho công trình và công trình lân cận đối với công trình xây chen, có tầng hầm…
Đồng thời, nhiều GPXD thuộc trường hợp điều chỉnh giấy phép song Sở Xây dựng thực hiện cấp mới giấy phép tồn tại song song với giấy phép cũ, không thực hiện ghi chép nội dung điều chỉnh vào giấy phép theo quy định.
Kết quả kiểm toán cũng chỉ ra tình trạng nhiều công trình được cấp phép có khoảng lùi không bảo đảm quy định (28/62 công trình); một số công trình bố trí Nhà sinh hoạt cộng đồng tại vị trí quá tầng cao cho phép; một số công trình diện tích cây xanh không đảm bảo theo quy định.
Trong công tác quản lý sau cấp phép, theo KTNN, còn trường hợp Đội Kiểm tra quy tắc xây dựng các quận chưa tham mưu UBND quận ban hành Thông báo thực hiện biện pháp buộc tháo dỡ công trình, phần công trình vi phạm là chưa đúng quy định; chưa phát hiện hết các sai phạm so với GPXD đã được cấp cho chủ đầu tư; quyết định xử phạt vi phạm hành chính chỉ áp dụng hình thức phạt tiền, không áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả; chưa tổ chức kiểm tra hiện trạng công trình xây dựng, lập biên bản ghi nhận sự phù hợp của hiện trạng công trình với GPXD được điều chỉnh; xây dựng nhà ở không phép, sai GPXD đã quá thời gian quy định vẫn chưa được cấp GPXD hoặc điều chỉnh GPXD.
Đối với GPXD do Sở Xây dựng cấp, qua kiểm toán cho thấy còn tình trạng chưa ra quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với các chủ đầu tư đã hết thời hạn 60 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm hành chính đơn vị vi phạm không xuất trình GPXD được điều chỉnh.
Bên cạnh đó, còn trường hợp lập biên bản vi phạm hành chính chậm; kiểm tra chưa triệt để và chưa kiên quyết dẫn đến nhiều công trình sai phép trước khi điều chỉnh, thậm chí không lập biên bản khi phát hiện vi phạm trật tự xây dựng…
Đặc biệt, KTNN nhấn mạnh, Đội Kiểm tra quy tắc xây dựng quận Sơn Trà không tổ chức kiểm tra hành vi vi phạm trật tự của các công trình xây dựng trên địa bàn. Tại hầu hết các công trình, Đội Kiểm tra quy tắc chưa thực hiện kiểm tra hành vi vi phạm trật tự xây dựng của công trình các lần kế tiếp sau khi kiểm tra lần 1 và có quyết định xử phạt là chưa tuân thủ Quy trình kiểm tra của Thành phố; đồng thời, tất cả các công trình lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính nhưng không yêu cầu đơn vị dừng thi công trình là chưa đúng quy định.
Đề xuất sửa đổi Nghị định 139/2017/NĐ-CP
Cùng với việc chỉ ra và kiến nghị khắc phục những tồn tại, sai sót trên, qua kiểm toán chuyên đề này, KTNN nêu rõ, theo quy định xử phạt công trình xây dựng không phép đối với nhà ở riêng lẻ tại điểm b khoản 5 Điều 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP thì mức phạt bình quân là 25 triệu đồng, trong khi mức phạt đối với công trình có yêu cầu phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng hoặc lập dự án đầu tư xây dựng quy định tại điểm c, khoản 5, Điều 15 Nghị định 139 (như khách sạn, công trình lớn…) thì mức phạt bình quân là 40 triệu đồng. Theo KTNN, quy định như vậy chưa tạo được sự răn đe đối với hành vi vi phạm này.
Bên cạnh đó, tại khoản 4 Điều 15 Nghị định 139 chỉ quy định một mức phạt chung cho hành vi thi công sai GPXD được cấp bình quân là 15 triệu đồng đối với nhà ở riêng lẻ, mức phạt đối với công trình có yêu cầu phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật, đầu tư xây dựng hoặc lập dự án đầu tư xây dựng quy định tại điểm c khoản 5 Điều 15 bình quân là 40 triệu đồng nhưng không quy định mức độ vi phạm.
KTNN cũng chỉ ra, theo Điều 38 Luật số 15/2012/QH13 Luật Xử lý vi phạm hành chính, thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã có áp dụng biện pháp buộc tháo dỡ công trình vi phạm. Nhưng theo Điều 76 Nghị định 139, Chủ tịch UBND cấp xã không có thẩm quyền áp dụng các biện pháp khắc phục là chưa phù hợp và giảm thẩm quyền của các cơ quan tại cơ sở trong quản lý sau cấp phép.
Từ những bất cập trên, KTNN kiến nghị Bộ Xây dựng đề xuất Chính phủ sửa đổi Nghị định 139/2017/NĐ-CP.
Trong đó, tăng mức phạt đối với hành vi xây dựng không phép của các công trình có yêu cầu phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng hoặc lập dự án đầu tư xây dựng do với mức phạt như hiện nay chưa đủ sức răn đe nên các chủ đầu tư không tuân thủ mà tiến hành thi công trước xin cấp phép sau.
Đồng thời, bổ sung các mức phạt khác nhau đối với hành vi thi công sai giấy phép xây dựng được cấp, tuỳ thuộc vào mức độ vi phạm mà có mức phạt tăng dần, tránh tình trạng một mức phạt sai GPXD như hiện nay; bổ sung thẩm quyền cho Chủ tịch UBND cấp xã được phép áp dụng biện pháp buộc tháo dỡ công trình vi phạm.
KTNN cũng kiến nghị HĐND TP.Đà Nẵng tăng cường hoạt động giám sát theo chức năng và thẩm quyền đối với hoạt động quản lý quy hoạch, cấp phép xây dựng trên địa bàn Thành phố. Đồng thời, giám sát việc tổ chức thực hiện các kiến nghị kiểm toán của UBND Thành phố và các đơn vị được kiểm toán./.
